Op dieet? Zo voorkom je dat de kilo's er straks weer aan vliegen

De helft van de Nederlandse bevolking kampt met overgewicht. Velen hebben dan ook weleens een dieet gevolgd, maar uit schattingen blijkt dat 90 procent van die personen uiteindelijk terugvalt op zijn of haar oude gewicht. ,,Het volhouden van een dieet is bijna niet te doen.’’ 

Daarom pleit Steenhuis voor een duurzame verandering van leefstijl. Zo’n verandering van leefstijl gebeurt in meerdere fases, en wat velen niet weten is dat het al gebeurt vóórdat de daadwerkelijk actiefase begint waarin je iets verandert aan wat en hoeveel je eet.

Het begint met de bewustwordingsfase; wat at je eigenlijk en waarom wil je afvallen? De beweegredenen om af te vallen moeten vanuit een interne doelstelling komen om een kans van slagen te hebben. ,,Het is stimulerender om gezonder te leven als je het voor je kind doet dan wanneer een dokter zegt dat het moet.’’ 

Dan komt de fase van overwegen; wat zijn de voor- en nadelen van afvallen? Dat je je energieker voelt is een groot voordeel, maar daar staat tegenover dat het gemakkelijk belonen van jezelf met lekker eten niet meer mogelijk is. Daarnaast zijn er allerlei andere zaken die schreeuwen om aandacht zoals een gezin en werk. Men heeft als het ware ruimte en rust in het hoofd nodig om hiermee bezig te zijn. Die ruimte wordt ook wel de cognitieve capaciteit genoemd en speelt een belangrijke rol bij het veranderen van leefstijl.

,,Soms zal je hierdoor je verwachtingen naar beneden moeten bijstellen of je afvragen of dit wel het geschikte moment is voor een leefstijlverandering”, vertelt Steenhuis. De laatste fase voor de actiefase is de voorbereidingsfase. Dit is het moment dat er doelen worden opgesteld. ,,Het is hierbij belangrijk om vooral te bedenken wat je wel gaat doen in plaats van alleen wat je gaat laten.’’

Na de actiefase volgt de moeilijkste fase: het volhouden. Dit gaat vaak mis wanneer een persoon bijvoorbeeld stress ervaart, minder goed in zijn of haar vel zit en zichzelf wil belonen met eten, of wanneer de sociale druk op een feestje groot is en er weer een bitterbal aangeboden wordt. ,,Bij iedere uitglijder neemt de zelfverzekerdheid af en dat leidt tot de gedachte dat je het toch al hebt verpest en dus maar opgeeft.’’ 

Het is van belang om een risicovolle situatie snel te herkennen om zo vroeg mogelijk in te kunnen grijpen. Het bewust worden van waarschuwingssignalen is essentieel om goed om te kunnen gaan met hoog-risico situaties. Daarnaast is het een kwestie van trainen om weer spoedig op te staan, nadat er een uitglijder wordt gemaakt. Dat vergt tijd en inspanning, want ons gedrag is grotendeels geautomatiseerd.

Gelukkig heeft Steenhuis drie goede tips voor een hoge succes-rate, het monitoren van gewicht en eet- & beweeggedrag (daar zijn tegenwoordig duizenden apps voor), portie controle (je hoeft niet per se alles op te eten wat op je bord ligt), en tot slot ‘eigen effectiviteit’. ,,Als jij in jezelf gelooft dat je het kunt en die houding aanneemt, zal dat helpen bij je eetgedrag.’’

^{*Dit is een wekelijkse bijdrage van de Universiteit van Nederland}

De Universiteit van Nederland heeft ook een podcast. Vind de afleveringen terug op Spotify en iTunes.

Nog meer lezen over verstandig afvallen? Hier vind je vijf afleveringen van Als Jan het kan, waarin Jan Heemskerk vertelt over de manier waarop hij afviel: