"Er is veel te doen over tekenbeten. Niet gek, want ieder jaar worden in Nederland - vooral in de maanden juni en juli - maar liefst een miljoen mensen door deze beestjes gebeten. Het vervelende is dat een teek besmet kan zijn met de bacterie Borrelia burgdorferi die, als je niet op tijd behandeld wordt, de ziekte van Lyme kan veroorzaken."
Zo controleer je jezelf en anderen op een tekenbeet
"Een teek is maar 1 tot 3 millimeter groot en lijkt op een klein spinnetje. Hij zit vaak in struiken of hoog gras, is dol op mensenbloed en kruipt daarom graag op je huid. Hij zoekt een plekje waar hij niet snel gevonden wordt, zoals onder je oksel, in je lies, achter je oren, in je bilnaad of in je haren."
Als je net gebeten bent, zie je vaak niet meer dan een zwart puntje op je huid.
"Eigenlijk is de regel: ben je in de natuur geweest, controleer jezelf en eventueel anderen - zoals kinderen - altijd op teken. Vooral op bovengenoemde plekken. Dat vraagt heel wat speurwerk; ben je net gebeten, dan zie je vaak niet meer dan een zwart puntje op je huid."
Veelvoorkomende symptomen van de ziekte van Lyme
- Een groter wordende verkleuring op de huid
- Koorts en eventuele spier- en/of gewrichtspijnen
- Vaak ook meer onduidelijke lichamelijke klachten, zoals gewrichts-, zenuw-, huid- of hartklachten
- Kortom: vermeld het in je agenda dus altijd als je een tekenbeet hebt gehad
"Zie je een teek op je huid zitten, probeer hem dan rustig weg te vegen met een tissue. Dat lukt als hij zich nog niet heeft vastgebeten. Heeft hij dat wel gedaan? Pak zijn kopje dan goed vast met een pincet of tekentang en trek 'm uit de huid. Ontsmet het achtergebleven wondje altijd met alcohol."
Door een teek tijdig te verwijderen, wordt de kans op besmetting kleiner
"Slechts één op de vijf teken draagt de Borrelia burgdorferi-bacterie bij zich. Die bacterie is binnen 24 uur meestal nog niet overgedragen. Van alle tekenbeten, ook die langer dan 24 uur zitten, raakt slechts 2 tot 3 procent van de mensen geïnfecteerd met de bacterie."
"Toch is het verstandig om na een bezoek in de natuur je lichaam binnen die 24 uur te controleren om de kans op een eventuele besmetting zo klein mogelijk te maken. Schrijf daarnaast altijd in je agenda wanneer je bent gebeten en waar op je lichaam én waar in de natuur je de teek waarschijnlijk hebt opgepikt."
Teken stappenplan:
- Controleer je lichaam en kleding altijd op teken als je in de natuur bent geweest. Denk hierbij vooral aan plekken zoals je liezen, knieholtes, bilnaad en hoofd.
- Heb je een teek ontdekt? Probeer deze voorzichtig weg te vegen.
- Heeft de teek zich vastgebeten, verwijder hem dan binnen 24 uur om eventuele besmetting te voorkomen. Dit kan met een pincet of tekentang. Ontsmet het wondje altijd.
- Ben je gebeten en vertrouw je het niet: raadpleeg de huisarts of de doktersassistente.
"Ben je gebeten, dan luidt het advies: afwachten. Houd in de gaten of er roodheid om de beet ontstaat, zoals een steeds groter wordende rode kring om het wondje heen. Vertrouw je het niet, stuur dan een foto naar de doktersassistente. Zij zal aangeven of het nodig is om langs te komen."
Een teek verwijderen kan met een pincet of een tekentang. (Foto: 123RF)
Wat te doen als je een teek te laat ontdekt
"Als een teek mogelijk langer dan die 24 uur op je lichaam heeft gezeten, dan zit je in een schemergebied. De kans dat hij de bacterie aan jou heeft overgedragen is groter, maar nog steeds geldt: hij hoeft niet besmet te zijn. Bezoek voor de zekerheid de huisarts en overleg samen wat nu verstandig is."
"Stél dat je bent gebeten door een besmette teek en je krijgt de ziekte van Lyme, dan zijn er eigenlijk twee stadia: de lokale reactie en de reactie in de rest van je lichaam. Beide zijn goed te behandelen met antibiotica. Echter kan er in de tweede fase van de ziekte van Lyme schade in de rest van je lichaam zijn ontstaan die niet meer volledig herstelt."
"Als je de teek te laat hebt ontdekt, kun je preventief antibiotica gebruiken. Dit is echter niet voor iedereen de oplossing, omdat het ook bijwerkingen geeft. Je kunt ook met je dokter afspreken om het nog even aan te kijken. Zie je bijvoorbeeld roodheid ontstaan of krijg je koorts, dan is het niet te laat om dan alsnog antibiotica te krijgen."
In alle gevallen geldt: voorkomen is beter dan genezen
"Sommige patiënten vragen mij om een bloedtest na een tekenbeet. Maar dat zegt niet altijd iets: soms duurt het even voordat de bacterie kan worden aangetoond in je lijf, waardoor er niets aan de hand lijkt. Of je hebt de bacterie misschien al een keer onbewust gehad en zelf overwonnen, terwijl je bloed lijkt te zeggen dat hij nog actief aanwezig is. Je zou dan voor niets antibiotica krijgen."
"In alle gevallen geldt: voorkomen is beter dan genezen. Draag bij een bezoek in de natuur een petje en het liefst een lange broek. Dat geldt zeker voor kinderen. En controleer jezelf en anderen bij thuiskomst altijd even op teken, binnen die 24 uur."
Bij sommige mensen uit deze ziekte zich in gewrichts-, hart- of zenuwklachten, maar er zijn veel meer symptomen. Voor details over lyme kun je meer informatie vinden op de website van het RIVM. Huisarts De Vaal adviseert in deze aflevering in algemene zin.
NUjij: Uitgelichte reacties