Direct naar artikelinhoud
interviewMichael Wolff

‘Uiteindelijk is Trump een onplezierige klootzak die alleen om zichzelf geeft’

Michael Wolff schreef, na de bestseller Vuur en woede, opnieuw een boek over het Witte Huis van Donald Trump. Het Witte Huis waar Wolff niet meer binnenkomt. Wat betekent dat voor de geloofwaardigheid van zijn relaas? 

‘Uiteindelijk is Trump een onplezierige klootzak die alleen om zichzelf geeft’
Beeld Silvia Celiberti

Hij doet zelf de deur open, zet zelf de koffie en zet dan zelf twee stoeltjes neer in de tuin van zijn huis in Greenwich village, New York: ook als Michael Wolff (65) interviews geeft, heeft hij aan zichzelf genoeg. Er zijn geen mensen van de uitgeverij, er is geen woordvoerder die erbij gaat zitten, er is geen secretaresse die de koffie brengt, er is alleen een werkster die in een kinderkamer het bed opmaakt.

Een dag eerder is Staat van beleg – Trump onder vuur verschenen, Wolffs tweede boek over het Witte Huis van Donald Trump. Het gaat verder waar hij met het eerste boek Vuur en woede gebleven was, met opnieuw een min of meer chronologisch verslag van de tumultueuze ontwikkelingen in het Witte Huis, met nieuwe beledigingen aan het adres van de president en figuren in zijn entourage, grotendeels anoniem gedaan. Wolffs conclusie is vergelijkbaar met die van anderhalf jaar geleden: dit loopt slecht met hem af.

Maar ondanks of juist door de gedetailleerde smeuiigheid wordt het boek ook met scepsis gelezen. Want werkt zijn op roddels gebaseerde onderzoeksmethode wel? Wat is er waar van de dingen die hij schrijft? Hoe dicht kun je bij de waarheid in het Witte Huis komen als je daar zelf niet meer binnenkomt (na zijn eerste boek was hij niet meer welkom), en als je belangrijkste bron er ook niet meer binnenkomt (na verschijning van het eerste boek werd chefstrateeg Steve Bannon door Trump ontslagen)?

Het is mijn versie van de waarheid, zegt Wolff. ‘De lezers vinden het fantastisch.’

Wat wilde u met dit boek vertellen?

‘Het is een tegenverhaal. Het verhaal tot dusver was dat Trump een sterke man is, dat de wateren zich voor hem splijten, dat niemand hem wat kan maken. Mijn boek schetst het tegendeel. Dit is een man die de baan niet aan kan, die niet eens de meest basale kwaliteiten heeft om in deze baan te overleven. De kwaliteit van zijn medewerkers is na al het verloop ongekend laag. Normaal verandert het presidentschap degene die president is, nu heeft de president het presidentschap veranderd. Het Witte Huis is in de Trump Organisatie herschapen, en die is nooit bijster succesvol geweest. Nu zijn we op een punt aanbeland dat ik een beleg noem: elk machtscentrum links van de uiterste rechterflank is erop uit om hem te laten vallen. Ik denk dat zijn positie onhoudbaar is. Dit kan een man met zulke gebreken niet overleven.’

Verbaast het u dat hij al ruim twee jaar overleeft?

‘De waanzin van dit presidentschap heeft Trump ook geholpen. Mensen weten niet hoe ze op een situatie moeten reageren waarin het aan elementaire logica ontbreekt. Dat heeft het slagveld mistig gemaakt, en zijn tegenstanders weten nog niet hoe ze hem moeten raken, maar uiteindelijk staat hij bijna alleen.’

Trump heeft zeer loyale medewerkers zoals stafchef Mick Mulvaney en minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo, minister van Justitie William Barr. En de Republikeinse partij steunt hem ook. Er is maar één Republikeins congreslid dat vindt dat hij afgezet moet worden.

‘Sommige ministers hebben besloten dat hun toekomst is gelegen in abjecte loyaliteit aan de president. Maar dat zijn er niet veel. En het idee dat de Republikeinse partij volledig achter hem staat is totale onzin. Iedereen in de partij vindt hem een catastrofe. Ze hebben een enorme hekel aan hem en… zelfs dat is niet het goede woord. Ze vinden hem weerzinwekkend. Iedereen die direct met hem te maken heeft gehad, vindt dat er iets grondig mis is met die man. Mentaal, moreel, in zijn gedrag. Zijn totale gebrek aan logica. Maar hij is wel de president van Amerika. En zijn macht heeft hij te danken aan het feit dat hij opstond tegen de gevestigde orde. Dus als de gevestigde orde alleen maar tegen hem gaat duwen en wat lichte tikken uitdeelt dan zal dat hem versterken. Dat doen ze dus niet. Ze zullen hem pas aanvallen als ze hem kunnen afmaken.’

U ziet Steve Bannon, een belangrijke bron voor uw boek, nog steeds als een invloedrijke figuur – hij fluistert tv-presentator Sean Hannity van alles in het oor, waarna die het aan Trump doorgeeft. Vindt Bannon Trump een idioot?

‘Uiteindelijk is Trump een onplezierige klootzak die alleen maar om zichzelf geeft – en niet op een langetermijnmanier, maar direct, nu. Daarom vindt iedereen, ook Bannon, hem een klein kind. Maar Bannon vindt hem ook bruikbaar, tot hij iemand beters gevonden heeft. Wat Bannon deze dagen vooral bezighoudt, is hoe hij het trumpisme voorbij Donald Trump kan krijgen.’

Vindt u Bannon gevaarlijk?

‘Goede vraag. Ik aarzel, want ik heb veel met hem opgetrokken en vind hem een ongelooflijk pientere gids in de Trump-wereld. Tegelijkertijd heeft hij het over het opblazen van de wereld. Hij wil revolutie. Dus wil de echte Steve Bannon opstaan? Ik weet het nog niet.’

In hoeverre is uw boek zijn boek? Hij is een man die gedijt bij chaos.

‘Hij is een rode draad door dit boek. Maar ik heb honderden anderen gesproken voor dit boek.’

Trump werkte niet meer mee. Hoeveel bronnen had u binnen het Witte Huis?

‘Dat kan ik niet zeggen. Trump is zo paranoïde, die gaat naar dat getal op zoek.’

Nikki Haley speelt een belangrijke rol in het boek. Zij neemt op een cruciaal moment, vlak voor de verkiezingen van 2018, ontslag als VN-ambassadeur. Trump is not amused. Is zij een schoolvoorbeeld van hoe je Trump moet aanpakken?

‘Voor de Republikeinen is zij het duidelijke alternatief voor Trump. De partij is elke aansluiting met vrouwen verloren, zeker hoogopgeleide vrouwen. Dan heb je echt iemand als Nikki Haley nodig. Dus koestert de partij haar.’

Vatte Trump haar vertrek op als een belediging? Als verraad?

‘Hij was vooral in verwarring. Ze heeft het heel goed gespeeld. Hij weet gewoon niet hoe hij zich tot haar moet verhouden. Hij kan zich alleen op een seksuele manier tot haar verhouden. Zoals tot alle vrouwen. Wil ik met haar naar bed of wil ik niet met haar naar bed, dat is de vraag. Iets anders is niet mogelijk.’

Trump schepte erover op dat zij hem had gepijpt, schrijft u.

‘Dat heb ik verschillende mensen horen zeggen. Naar alle waarschijnlijkheid is het niet waar. Er is geen reden om aan te nemen dat het wel waar is. Donald Trump zegt dit soort dingen gewoon over vrouwen. Het is zijn basishouding. Vrouwen vernederen.’

Maar u geeft die opschepperij wel door. Terwijl het waarschijnlijk niet waar is.

‘Volgens mij is het belangrijke informatie. Als de president van de Verenigde Staten rondbazuint dat hij seks heeft gehad met de hoogste vrouw in zijn regering dan zegt dat heel veel over hem.’

In uw vorige boek suggereerde u dat er wél iets gaande was tussen Trump en Haley.

‘Eh… toen ik bijna klaar was met mijn eerste boek, hoorde ik van een paar mensen dat de president hun had verteld dat hij een affaire had met Haley. Toen veronderstelde ik dat dat waar was. De fundamentele fout die ik maakte, was dat ik aannam dat de president de waarheid vertelt.’

Dus u kende de president nog niet zo heel goed destijds?

‘Nu weet ik dat wanneer Donald Trump iets zegt, het juist waarschijnlijk niet de waarheid is.’

Maar u schreef dus iets op wat niet klopte.

‘Het stond niet zo expliciet in het boek, ik sprak erover tijdens een interview. Ik had er niet over moeten beginnen.’

Maar in dat interview verwees u, als antwoord op de vraag met welke vrouw Trump het deed, naar een passage in uw boek waar staat dat Trump ‘veel aandacht had’ voor Haley, en ‘veel privétijd met haar doorbracht in Air Force One’. Heeft u daar ooit excuses over aangeboden aan Nikki Haley?

‘Ik weet nu dat Trump Haley heeft besmeurd. Als ik daar op een of andere manier deel van was dan… bied ik zeker excuses aan. Ik was het verlengstuk bij het besmeuren.’

In uw nieuwe boek wordt ze weer genoemd, en nog explicieter, terwijl u nu weet dat het niet waar is.

‘Wat waar is, is dat Trump het zégt. Haleys ontkenning staat centraal in deze anekdote. Er is geen reden om te denken dat dit allemaal is gebeurd. Maar desondanks is het een krachtig voorbeeld om te laten zien hoe de president vrouwen behandelt.’

Denkt Haley er ook zo over?

‘Ik heb geen idee hoe zij erover denkt.’

U beschrijft in uw boek belangrijke documenten van Mueller, maar het bestaan daarvan werd direct ontkend. En dan hoor je mensen gelijk zeggen: o ja, Michael Wolff. Vindt u het jammer dat zo’n primeur minder impact krijgt doordat mensen u niet geloven?

‘Ik schrijf niet voor zulke mensen. Er zijn vier miljoen exemplaren van Vuur en woede verkocht. Ik geloof dat ik op dit moment met mijn nieuwe boek op de tweede plek sta bij Amazon. Ik heb documenten beschreven die absoluut authentiek zijn, en die inzicht bieden in wat er zich twee jaar lang heeft afgespeeld achter de deuren van Mueller. Ik bied de eerste glimp. Misschien had ik ze alleen geen draft indictment moeten noemen. Maar de lezer zal denken: dat klinkt allemaal heel plausibel. Of niet. De mensen die het boek kopen kunnen zelf beslissen.’

Maar vindt u het niet erg dat de onthulling nu niet serieus wordt genomen door andere media?

‘Ik schrijf niet voor de incrowd, de klasse van politieke journalisten. Ik schrijf voor buitenstaanders, voor mensen die geen idee hebben – ook al lezen ze de krant en kijken ze tv. Mensen die denken: wat gebeurt hier? Wat is er aan de hand? Ik probeer een fantastische wereld te creëren waarin ik je mee kan nemen, waar je binnenkomt op pagina 1 en die je pas verlaat als je het boek na pagina 315 neerlegt. En als je die wereld na afloop een beetje beter begrijpt heb ik mijn werk gedaan. Werken voor een krant en een boek schrijven zijn twee heel verschillende bezigheden. Mijn taak is niet om nieuws te vinden. Mijn taak is om de wereld te construeren.’

‘En in het geval van het Witte Huis is daar een buitenstaander voor nodig. Politieke verslaggevers zijn altijd op zoek naar oorzaken en gevolgen. Maar Donald Trump kan oorzaken en gevolgen niet eens van elkaar onderscheiden. Niemand weet wat een gek gaat doen of waarom hij doet wat hij doet. Om hem te beschrijven heb je dus een andere aanpak nodig.’

‘Kijk, een krantenartikel heeft het hele gewicht van de krant in zich. Een artikel is in feite geschreven door een commissie van mensen, die zich aan regels moeten houden. De waarheid is uitonderhandeld via hoor en wederhoor. Als je daarentegen een boek schrijft, ben je één persoon die een boek schrijft. Dan kun je veel onafhankelijker opereren. Er is veel wantrouwen tegen de traditionele media – daarom probeer ik een outsider te zijn.’

U zegt dat u niet verbonden bent aan een journalistiek instituut en niet gebonden bent aan hun regels, en daardoor de vrijheid had om het boek te schrijven op de manier die u heeft gedaan. Maar de fouten die u maakt kunnen de journalistiek als geheel een slechte naam bezorgen.

‘Ik heb geen fouten gemaakt.’

Trumps affaire met Nikki Haley?

‘Maar dat stond dus niet in mijn boek. Er was een reden dat dat niet in mijn boek stond.’

Maar u zei het in dat interview. De affaire was verzonnen door Trump, u geloofde hem, en u hebt nooit aan Haley om een reactie gevraagd. Dat is misschien een detail, maar het detail blijft wel hangen.

‘Goed, zoals ik zei, de lezers slaan aan op het verhaal en de manier waarop ik het vertel. Alles wat ik probeer te doen, is een verhaal creëren. Een geloofwaardig verhaal. Maar het is mijn versie. Er zullen uiteindelijk honderden versies van dit verhaal verschijnen.’

‘Uiteindelijk is Trump een onplezierige klootzak die alleen om zichzelf geeft’

Michael Wolff: Staat van beleg – Trump onder vuur

Prometheus; 315 pagina’s; € 19,99.