Kabinet: slecht functionerende scholen eerder aanpakken

Het kabinet wil dat het makkelijker wordt om in te grijpen als een school ernstig onder de maat presteert. Ook moet er vaker een einde kunnen komen aan de bekostiging van een school. De ministers Slob en Van Engelshoven komen met voorstellen om sneller en adequater te kunnen optreden.

Er waren de afgelopen jaren geregeld berichten over incidenten met scholen, zoals het islamitische Hagalyceum in Amsterdam. Belangrijke personen op die school zouden in een salafistische en radicale omgeving hebben verkeerd en ze zouden contacten hebben gehad met terroristen, al is daar volgens de advocaat van de school geen bewijs voor gevonden. Verder werden vorig jaar op een vmbo in Maastricht examens ongeldig verklaard, omdat bij de schoolexamens van alles was misgegaan.

Extremistisch of antidemocratisch

Het kabinet vindt de regels om in te grijpen te strikt. Nu kan op basis- en middelbare scholen alleen een eind komen aan de financiering door de overheid als er te weinig leerlingen zijn of als er sprake is van langdurig zeer zwak onderwijs.

Slob en Van Engelshoven willen de bekostiging ook kunnen beëindigen in gevallen van extremisme, als antidemocratisch gedachtegoed wordt verspreid of als de sociale veiligheid structureel in het geding is. "Het bevorderen van burgerschap is niet voor niks een kerntaak van scholen. Die is niet onderhandelbaar", zegt Slob.

Diploma's opschorten

De bewindslieden willen scholen ook eerder opdrachten kunnen geven om maatregelen te nemen, ook als nog niet de kwaliteit van het onderwijs op de hele school in het geding is, Verder stellen Slob en Van Engelshoven voor dat bij incidenten rond examens de bevoegdheid van scholen om een diploma uit te reiken tijdelijk kan worden opgeschort.

Die periode kan dan worden gebruikt om onderzoek te doen. "Nu zijn we nog helemaal afhankelijk van wat de school zelf aan maatregelen neemt en kunnen we zelf pas veel later ingrijpen", zegt Slob.

Vrijheid van onderwijs

De ministers willen verder termijnen verkorten en ze willen scholen makkelijker kunnen opdragen niet functionerende bestuurders of toezichthouders te ontslaan. Ook gaan de boetes omhoog bij voortdurende of ernstige overtredingen.

Slob noemt de vrijheid van onderwijs ongelooflijk belangrijk: "Bij vrijheid hoort verantwoordelijkheid. Als men niet goed met die verantwoordelijkheid omgaat, is het in het belang van alle anderen die dat wel doen, dat we dan ingrijpen."

Voor de meeste van de nu gedane voorstellen moeten wetten worden veranderd. Het kan dus nog wel even duren, voor de veranderingen een feit zijn.

Begrip bij voortgezet onderwijs

De VO-raad, die de belangen behartigt van schoolbesturen en middelbare scholen, zegt in een reactie: "In extreme situaties hebben wij er begrip voor dat de overheid moet kunnen optreden."

De VO-raad wil met de ministers overleggen over hoe en wanneer er ingegrepen kan worden, en wat de rol is van het interne toezicht van de school zelf.