Al in 2017 maakte Shell bekend dat dat het de CO2-uitstoot in 2050 wil halveren. Daar kunnen de andere drie (ExxonMobile, BP, Chevron) van de Big Four nog een stevige punt aan zuigen. Zij willen zich helemaal niet binden aan concrete afspraken en pompen jaarlijks juist honderden miljoenen dollars in lobby’s tegen ingrijpende klimaatmaatregelen.

Niet dat het klimaat geen issue is voor deze drie bedrijven. De afgelopen weken vonden de jaarvergaderingen plaats van onder meer ExxonMobile, Chevron en BP. Aandeelhouders die pleitten voor maatregelen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen manifesteerden zich stevig op deze bijeenkomsten. Zij eisten onder meer dat de oliereuzen hun strategie meer in lijn zouden brengen met de doelstellingen uit het Klimaatakkoord van Parijs. Bij Exxon en Chevron was er een oproep voor een speciale commissie voor klimaatmaatregelen met een onafhankelijke bestuursvoorzitter.

Moraal

Zoals zo vaak de afgelopen jaren stemde de overgrote meerderheid van de aandeelhouders tegen. Voor de meesten geldt: Erst das Fressen, dann die Moral. Voor alle duidelijkheid: dat is ten dele begrijpelijk. Pensioenfondsen, verzekeraars en veel andere institutionele beleggers hebben ook verplichtingen. Maar het is tegelijkertijd ook kortzichtig. Als het water de volgende generaties letterlijk tot aan de lippen stijgt, doet de vraag of het pensioen volgend jaar al dan niet kan worden geïndexeerd niet meer zo ter zake.

Pensioenfondsen hebben ook verplichtingen. Maar als het water de volgende generaties daadwerkelijk tot aan de lippen stijgt, doe de vraag of de pensioenen volgend jaar al dan niet kunnen worden geïndexeerd niet zo ter zake.

Beloftes waren er bij de jaarvergaderingen wel. Exxon werkt aan de reductie van broeikasgassen, onder meer via nieuwe technieken als brandstof uit algenolie en de opvang van CO2. “Daarnaast”, voegde CEO Darran Woods fijntjes toe, “blijven we ook voorzien in de toenemende vraag naar fossiele brandstoffen”. Dat laatste is een understatement. Exxon wil in 2025 een kwart meer olie produceren dan nu. Ook Chevron blijft het zwarte goud de komende jaren in eenzelfde tempo oppompen.

Waarom Shell voorop loopt? Dat houdt mede verband met de toenemende druk van beleggers. Organisaties als Follow this, een club van 4700 groene aandeelhouders die streven naar ‘een emissieloos energiesysteem’ en Climate Action 100+, een samenwerkingsverband van grote pensioenfondsen, verzekeraars en andere institutionele beleggers waaronder ABP en PGGM, brengen tijdens jaarvergaderingen in Nederland al langer voorstellen in voor nieuwe klimaatmaatregelen.

Ook die kunnen meestal niet rekenen op een ovationeel applaus. Follow this kreeg tot nu toe niet meer dan 6 procent van de stemmen. Dat was in 2017. Maar, mede door de toenemende maatschappelijke druk, kwam Shell datzelfde jaar toch met het plan de CO2-uitstoot in 2050 te halveren.

‘Micromanagement’

In de Verenigde Staten krijgen deze voorstellen doorgaans een aanzienlijk minder warm onthaal. Exxon hoefde bij de jaarvergadering en voorstel van twee beleggers om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen niet eens op de agenda te zetten. De Amerikaanse beurstoezichthouder SEC gaf het concern daarvoor desgevraagd toestemming. ‘Micromanagement’ – vrij vertaald: ‘gemierenneuk’ – zo kwalificeerde de SEC de voorstellen.

Blijft de vraag hoe serieus de belofte van Shell moet worden genomen. Is het de Brits-Nederlandse multinational ernst of is hier sprake van greenwashing? Doen CEO Ben van Beurden en de andere Shell-bestuurders zich groener of maatschappelijk verantwoorder voor dan ze daadwerkelijk zijn?

Die laatste vraag is opportuun. Te meer omdat Shell tot grote schrik van Follow this dinsdag plompverloren liet weten de komende jaren elk jaar ongeveer 30 miljard dollar te investeren in vooral olie-, gas en chemieprojecten. Dat is meer dan het bedrijf nu elk jaar investeert.

Volgens Van Beurden ligt de verantwoordelijkheid om het klimaatakkoord van Parijs na te leven niet alleen bij Shell, maar ook bij eindgebruikers. “Zolang er dieselauto’s worden verkocht, kunnen wij die niet op hernieuwbare energie laten rijden,” lichtte hij toe.

Shell-CEO Ben van Beurden heeft gelijk: zolang er dieselauto’s worden verkocht, kan het olieconcern die niet op hernieuwbare energie laten rijden. Maar het omgekeerde is ook waar: als er geen diesel meer wordt verkocht, kunnen er ook geen diesels meer rijden.

Zeker. Maar het omgekeerde is ook waar: als er geen diesel meer wordt verkocht, kunnen er ook geen dieselauto’s meer rijden.

Vooralsnog krijgt Shell het voordeel van de twijfel. Belofte maakt schuld. Helemaal voor de multinational die zich laat voorstaan op het predicaat ‘Koninklijk’.