Pensioenakkoord: het laatste woord is nu aan de 1 miljoen FNV-leden

Verontwaardiging spat van de gezichten van de FNV’ers. Ze zijn met vijf en roken een sigaret voor de ingang van het vakbondsgebouw in Utrecht voordat straks de vergadering van het ledenparlement begint. Ze kunnen niets zeggen over het pensioenakkoord dat een uur geleden via de media naar buiten is gekomen. ‘Officieel is er nog niets.’ Toch vinden ze er van alles van. ‘Kut’ bijvoorbeeld, maar dat hoeft niet in de krant.

Frustratie en pragmatisme strijden om voorrang. ‘Laten we afwachten wat Tuur (FNV-pensioenonderhandelaar Elzinga, red.) straks te zeggen heeft’, zegt de een. ‘Als dit het is, gaan we stemmen dat er geen referendum komt onder de leden’, zegt een ander. ‘Ik ben hier alleen maar om me te laten informeren, het oordeel is aan de achterban’, zegt een derde.

Om vijf uur ’s middags meldden politiek verslaggevers in Den Haag dat er een akkoord was. Vervolgens verplaatste de pers zich naar het glazen hoofdkantoor van de FNV langs de A2. De ogen richtten zich op de 105 leden van het ledenparlement, de vertegenwoordiging van zo'n dertig ‘sectoren’ met opgeteld een miljoen FNV-leden. De polder is een verzameling van polders. Een akkoord tussen partijen moet langs vertegenwoordigers van achterbannen, dan naar leden en weer terug naar vertegenwoordigers, voordat definitief handen kunnen worden geschud.

Woest

Let wel, zeggen de rokers: een onderhandelingsresultaat is nog geen akkoord. Annemarie van Gent van de sector ‘diensten’ leest een tweet voor. ‘Stem dit weg, Annemarie! Mijn hele groep is woest!’ Peter den Haan van vervoer is verbolgen. ‘Dit valt buiten het mandaat dat we ze hebben meegegeven.’ Dat mandaat luidde: bevries de AOW voor langere tijd op 66 jaar en stem in met maximaal een half jaar extra werken per extra levensjaar. Het resultaat, zoals het via de media de FNV’ers bereikte, is anders: de komende twee jaar een rem op 66 jaar en vier maanden en later per levensjaar acht maanden werken erbij. Hun achterbannen morren, zeggen de FNV’ers. Ze sturen boze appjes en sms’jes. 

Duizenden leden van bonden FNV en CNV gingen de afgelopen maanden meermaals de straat op om te demonstreren voor ‘66’. Dat was de harde eis van de bonden, die met succes de AOW-leeftijd (voor de collectieve oudedagsvoorziening) hadden betrokken bij gesprekken over een hervorming van de (aanvullende) pensioenen voor werknemers.

‘66 en geen seconde langer!’, klonk het bij de protesten. Op geen enkel spandoek stond: ‘66 jaar en vier maanden gedurende twee jaar is ook goed.’ Metaalwerkers, onderwijzers, schoonmakers, bouwvakkers en slachters vertelden hoe het lichaam boven de vijftig het zware werk steeds minder aankan. Ze vertelden te vrezen om in een uitkering terecht te komen omdat de ‘eindstreep’ maar bleef opschuiven. Het kabinet moest snel over de brug komen, anders zou nog meer ‘actie!’ volgen.

Chaos

Nee, het wordt geen gemakkelijke vergadering, weten de leden van het ledenparlement. Maar ze voelen ook verantwoordelijkheid. ‘We willen geen herhaling van 2011’, zegt een van hen. Toen bereikte toenmalig voorzitter Agnes Jongerius een pensioenakkoord met regering en werkgevers langs dezelfde lijnen van het huidige resultaat. De achterban stemde tegen, Jongerius moest gaan. Acht jaar van stagnerende pensioenen en een oplopende AOW-leeftijd volgden. Op dit moment nee zeggen tegen huidig FNV-voorman Han Busker betekent opnieuw chaos ontketenen.

Dan meldt ook FNV-bestuurder Elzinga zich voor een sigaret. Hij zat vele uren met minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken aan de onderhandelingstafel. Hij sprak opzwepende woorden tegen de stakende achterban. Hij sust nu de ongeruste FNV-parlementsleden: laat ons eerst het hele verhaal vertellen. Het is vervelend dat resultaten al zijn gemeld door de pers, zegt hij. ‘Dat zorgt voor verwarring.’ 

Het is tijd, half zeven. De parlementsleden gaan naar binnen. De vergadering is besloten, journalisten nemen plaats in de hal. Rond acht uur loopt een handvol boze kaderleden het gebouw binnen. Ze hebben een spandoek bij zich: ‘Lieg niet: bevriezen = verhogen.’ Een van hen heeft een Pinokkio-neus op haar gezicht.

Middelvinger

Om negen uur wordt even gepauzeerd. Peter den Haan (vervoer) komt weer naar buiten voor een sigaret. Net als Annemarie van Gent en Susan Anfman (sector diensten). De verontwaardiging is onverminderd groot. ‘We hebben een mondelinge toelichting gekregen, maar nog niets op papier. Er is niets om mee in te kunnen stemmen’, zegt Anfman. Den Haan steekt cynisch een middelvinger de lucht in. Hij voelt zich voor het blok gezet. ‘Busker heeft zijn handtekening al gezet’, zegt hij. Van Gent is gematigder: ‘Er zitten ook goeie punten in, maar vooral veel open eindjes.’

Hoe nu verder? Het ledenparlement stemt vanavond niet, zeggen de FNV’ers. De bijeenkomst blijkt een uitlegsessie. Het bestuur heeft besloten volgende week eerst de leden te raadplegen via een referendum. Pas daarna is het FNV-parlement weer aan zet. Klinken er ook positieve reacties in de zaal? ‘Een paar’, zegt Den Haan. Geen meerderheid dus? Hij haalt zijn schouders op. ‘Ik moet weer naar binnen.’

 ‘Grote steun’ voor de procedure

Tegen halftwaalf dirigeert de persvoorlichter de journalisten richting de lift. Terwijl de pers omhoog gaat naar verdieping vier om daar te worden bijgepraat door voorman Busker, pakken de parlementsleden vanaf de vijfde de lift naar beneden. Busker spreekt over een 'stevige vergadering’ waar hij desondanks ‘grote steun’ ervoer voor de gekozen procedure. Nee, vanavond werd er niet gestemd, er werd geïnformeerd. De stukken op papier ontbraken nog, die worden woensdag gepresenteerd. 

Het FNV-bestuur heeft gekozen om eerst de ‘meer dan 1 miljoen’ leden te raadplegen. De leden krijgen volgende week een brief thuis met een code en hebben tot zaterdag 15 juni de tijd om daarmee online te stemmen, zegt Busker. Daarna komt het ledenparlement opnieuw bijeen om te doen waar het vanavond niet van kwam: een stem uitbrengen. Zonder last en ruggespraak, maar wel met een advies van honderdduizenden leden.