Multinationals aanspreken op hun belastingmoraal heeft geen zin
Multinationals waarop Nederland doorgaans trots is, zoals Shell, Philips en Akzo, betalen geen of nauwelijks belasting over de hier behaalde winst. De 1 miljard winst die bijvoorbeeld Shell in Nederland boekt, levert de schatkist in plaats van 250 miljoen, nul euro op. Alles bijeen loopt de staat vele miljarden mis.
Oorzaak is niet primair een gebrekkige belastingmoraal van de multinational, hoewel het verschil tussen een kwart miljard en nul euro gewetensvragen oproept. Multinationals maken gebruik van een hoogst ongelukkige, halve eeuw oude paradox in de belastingwet: buitenlandse winst is hier belastingvrij, maar buitenlands verlies mag van Nederlandse winstbelasting worden afgetrokken.
Die bepalingen moesten zoveel mogelijk multinationals naar Nederland lokken of hier houden. Omwille van werkgelegenheid én extra belastinginkomsten.
Dat multinationals banen opleveren, is evident. Dat geldt overigens ook voor het midden- en kleinbedrijf, dat evenwel de middelen voor grootschalige belastingontwijking ontbeert.
Dat multinationals ook de schatkist spekken, is twijfelachtig, zo bleek vorige week bij een confrontatie tussen Kamerleden en vertegenwoordigers van Shell, Akzo, Philips en werkgeversorganisatie VNO-NCW. De Shell-representant dankte zijn uitnodiging aan zijn opmerking dat Nederlandse multinationals die nu nog belasting betalen, hun bedrijfsfiscalist terug naar school moeten sturen.
Terecht stellen de internationale bedrijven dat het de wet is die bepaalt hoeveel belasting een bedrijf betaalt, niet de moraal. En dat het dus aan de wetgever is de routes naar belastingontwijking te blokkeren.
Het is goed dat de linkse oppositie die handschoen heeft opgepakt. Ook de VVD lijkt zich te realiseren dat het electoraal handiger is zich om het lot van de mkb’er te bekreunen in plaats van dat van de multinational. Het tij lijkt nu in hun nadeel te keren.
Maar belastingontwijking is als water dat zijn laagste punt zoekt en Nederland kan dat niet als enige bestrijden. Dat heeft alleen succes als alle EU-landen meedoen.