Fors minder mensen bij schuldhulpverlening, maar aantal mensen met schulden neemt niet af

In 2018 meldden zich 86.200 nieuwe mensen die hulp zochten, in 2017 waren dat er nog 94.200. ,,Als dat komt door het betere economische klimaat, is dat prachtig nieuws”, reageert voorzitter Marco Florijn van de NVVK. Zijn leden voeren het overgrote deel van de gemeentelijke schuldhulpverlening uit.

Het klinkt logisch: het gaat Nederland economisch voor de wind, er zitten minder mensen in de bijstand en er is minder werkloosheid. Maar schuldenaren die aankloppen, hebben over het algemeen een schuld die al een jaar of vijf oud is. Ontstaan in de staart van de crisis dus. Daarom was Florijn verbaasd over de daling en vermoedt hij dat er niet direct reden is voor een feestje. Het aantal huishoudens in financiële nood is volgens hem namelijk aanzienlijk hoger. Volgens het Nibud zijn er zo’n 700.000 huishoudens met problematische schulden - al jaren een vrij constant aantal. Dat nu het aantal mensen dat om hulp vraagt terugloopt, betekent volgens de schuldhulpverleners dat er ‘iets’ niet helemaal goed gaat. 

Wat daar precies de oorzaak van is, is gissen. Florijn: ,,Zij kunnen of willen kennelijk niet bij de gemeente aankloppen voor hulp. Er heerst nog steeds veel schaamte. En hoewel steeds meer gemeenten de deur voor iedereen openzetten, zien we in de praktijk dat toch een grote groep afvalt omdat zij niet aan de voorwaarden voldoen. Soms hebben ze voor zichzelf al besloten dat ze toch geen hulp krijgen.”

Wat de schuldhulpverleners zien, is dat in veel gemeenten mensen met schulden worden geholpen door wijkteams. Ze krijgen daarmee hulp vóór ze in een schuldhulpverleningstraject (vaak in drie jaar schuldenvrij, red.) belanden. ,,Maar de wijkteams registeren niet hoeveel schuldenaren ze helpen, dus we tasten in het duister”, licht een woordvoerder van de NVVK toe.

Gemiddeld heeft een schuldenaar 43.300 euro schuld en veertien schuldeisers. Ondernemers met schulden staan gemiddeld 105.000 euro in de min. De dominante ‘klanten’ van de gemeentelijke schuldhulpverlening zijn alleenstaande mannen tussen de 26 en 45 jaar, vaak zonder werk, lager opgeleid en laaggeletterd. Volgens Florijn voor schuldhulpverleners een lastige groep om te helpen, omdat er ook andere problemen spelen naast de schulden. ,,Het is een kwetsbare groep die in de valkuil van de zelfredzaamheid dondert en het slachtoffer is van een samenleving die alleen maar ingewikkelder wordt.” 

Het systeem moet simpeler worden, vindt Florijn. Niet mensen een wirwar insturen van loketten en regeltjes, maar bijvoorbeeld een vrijwilliger langs laten komen die alles op een rijtje zet. En een ‘socialer incassobeleid’ door de overheid. ,,Het komt geregeld voor dat de gemeente zowel probeert de schulden van haar burgers op te lossen en tegelijk in de top van de meest hardnekkige schuldeisers staat.”