Druk op Democraten om afzettingsprocedure te beginnen tegen president Trump neemt flink toe
De druk op de Democratische partijleider Nancy Pelosi om een afzettingsprocedure te beginnen tegen de Amerikaanse president Trump is flink toegenomen nadat Robert Mueller woensdag voor het eerst – en naar hij hoopt voor het laatst – de resultaten van zijn onderzoek naar Russische inmenging in de Amerikaanse verkiezingen toelichtte.
Verschillende prominente Democraten en één dissidente Republikein drongen daarna aan op een impeachmentprocedure. Pelosi zei dat ‘alle opties op tafel liggen’, maar vindt dat eerst andere wegen moeten worden bewandeld. De vraag hoe hard Trump moet worden aangepakt, is daarmee een groeiend twistpunt in de partij aan het worden.
Mueller gaf woensdag in Washington een korte persconferentie waarin hij feitelijk niets toevoegde aan wat er al in het vorige maand verschenen rapport was te lezen. Toch riep de verklaring veel reacties op omdat hij op deze manier heel precies kon benadrukken wat nou precies de crux is van zijn rapport.
Dus zei hij het nog een keer luid en duidelijk: de Russen hebben meerdere, systematische pogingen gedaan om de verkiezingen te beïnvloeden. De Trump-campagne heeft daarop welwillend gereageerd, maar er was geen bewijs voor een bredere (criminele) samenzwering.
Geen strafproces, geen strafbare feiten
Mueller concentreerde zich vervolgens op de mogelijke obstructie van de rechtsgang. ‘Als we zeker hadden geweten dat de president geen misdaad heeft begaan, dan hadden we dat gezegd’, zei Mueller. Daarmee nam hij afstand van de ‘No Collusion, No Obstruction’-samenvatting van minister van Justitie William Barr, die vervolgens was overgenomen door Trump zelf.
Mueller legde uit dat hij gebonden was aan de richtlijnen van het ministerie van Justitie, die stellen dat een zittende president niet strafrechtelijk kan worden vervolgd. In zijn ogen betekent dat dat hij ook niet kon concluderen dat Trump zich schuldig heeft gemaakt aan strafbare feiten: als er geen strafproces is, kan de verdachte zich niet verdedigen, en dus mag je hem ook niet aanvallen, is zijn redenering.
Maar Trump heeft dus genoeg gedaan om hem evenmin ónschuldig te kunnen verklaren, benadrukte Mueller. In het rapport staan elf voorbeelden van mogelijke obstructie van de rechtsgang.
Congres moet conclusies trekken
Het is nu aan het Congres daar conclusies aan te verbinden. ‘De Grondwet vraagt om een proces anders dan het strafrechtsysteem om een zittende president formeel van misdaden te beschuldigen’, zei Mueller. Hij nam het woord niet in de mond, maar het enige proces dat daarvoor bestaat heet impeachment.
De Democratische leiders waren tot dusver voorzichtiger. Zij willen Mueller eerst voor het Congres laten getuigen, als onderdeel van hun eigen Rusland-onderzoek. Mueller vindt zo’n hoorzitting echter overbodig, zo liet hij woensdag weten. ‘Mijn getuigenis is het rapport’, zei Mueller, in een verklaring die tien minuten duurde en waarna hij geen vragen beantwoordde. ‘We hebben deze woorden zorgvuldig gekozen, en het werk spreekt voor zichzelf.’ Als hij zou worden gedagvaard, zou hij gewoon uit het rapport gaan voorlezen, zei hij.
En dus drongen onder anderen presidentskandidaten Kamala Harris en Cory Booker aan op impeachment. Pelosi aarzelt echter al maanden: zij vreest de politieke consequenties, als te veel kiezers de aanval op de president afkeuren. Volgens een peiling van Ipsos kan een afzettingsprocedure nu op steun van 45 procent van de kiezers rekenen – een percentage dat de afgelopen weken iets is gegroeid, maar nog steeds geen meerderheid is.
Spoortjes van Republikeins verzet
Bovendien kan een impeachmentprocedure de president wel in een kwaad daglicht stellen, maar is een schuldigverklaring onwaarschijnlijk. Die zal namelijk van de Senaat moeten komen (met een tweederde meerderheid) en daar hebben de Republikeinen nog steeds de macht. Zij zijn de afgelopen maanden alleen maar loyaler achter Trump gaan staan.
Er zijn wel spoortjes van Republikeins verzet. ‘Wij zijn aan zet, Congres’, twitterde de conservatieve afgevaardigde Justin Amash woensdag. En Trumps parttime steunpilaar Chris Christie constateerde dat de conclusies van Mueller toch echt in tegenspraak zijn met die van Barr, twee maanden geleden.
Trump zelf zag zich echter weer vrijgepleit. ‘Er verandert niets ten opzichte van het Mueller-rapport. Er was onvoldoende bewijs en dan is iemand in ons land onschuldig. De zaak is gesloten! Dank u.’
Donderdag twitterde hij ook nog dat hij ‘niets te doen had met de hulp van Rusland om hem gekozen te krijgen’. Dat was de eerste erkenning in drie jaar tijd dat hij voordeel had van de Russische campagne. Een uur later draaide hij die weer terug.