Direct naar artikelinhoud
ColumnHarriët Duurvoort

Dit was het grootste journalistieke dieptepunt in de carrière van Jeroen Pauw

Was u vorige week ook zo verbijsterd over de winst van de PvdA bij de Europese verkiezingen? Misschien is dit het moment voor de serieuze journalistiek om zich eens ernstig achter de oren te krabben.

Baudet was in de serieuze media immers de gedoodverfde winnaar. Het televisiedebat met Rutte ‘tussen de leiders van de grootste partijen’ leidde tot het grootste journalistieke dieptepunt in de carrière van Jeroen Pauw. En dat daags na het winnen van de ‘Ere-Nipkowschijf’ voor zijn tientallen jaren televisiejournalistiek.

Dat Pauw het niet relevant achtte waar Baudet het veelbesproken gedeelde filmpje over immigratie vandaan had gehaald – een extreem-rechtse, antisemitische site – is een blamage voor de serieuze journalistiek. Ook bij Rutte, die het hele debat onvoorbereid en onscherp overkwam, was het niet opgekomen op de twijfelachtige herkomst van dit propagandafilmpje te wijzen.

‘Oef. Kippenvel. En zo waar. Stem daarom 23 mei #FvD om het immigratiebeleid fundamenteel te veranderen’, twitterde Baudet over het filmpje waarin een aantal Duits sprekende ‘Dochters van Europa’, sprekend namens ‘vrouwen die zijn misbruikt, verkracht en vermoord door migranten’, ageren tegen immigratie. De oorzaak van de toegenomen onveiligheid is de immigratiepolitiek van de gevestigde politiek. De video sluit af met een drietal slides van Jesse Klaver, Rob Jetten en Mark Rutte met de tekst ‘Ich habe es gewusst.’

Op Medialogica, het platform van Human dat journalistiek kritisch volgt, windt Peter Burger, docent Journalistiek aan de Universiteit van Leiden, die samen met Alexander Pleijter het factcheckplatform Nieuwscheckers leidt, zich er terecht over op. Beiden waren ‘verbijsterd dat het filmpje in de eerste plaats zo lang werd uitgezonden, en ten tweede dat dat zonder uitleg van de achtergrond is gebeurd’. 

Herman Meijer, eindredacteur van Pauw ziet het probleem niet en vindt ‘eerlijk gezegd de achtergrond van het filmpje niet zo relevant’; het deed ertoe dat Baudet het filmpje had gedeeld, ‘niet waar het oorspronkelijk vandaan kwam’.

Net als Nieuwscheckers vind ik het wél relevant om de herkomst van het ‘Wir haben es gewusst’-filmpje in de juiste context te zetten, dus besloot ik eens te kijken op fenixx.org, de site waar Baudet dit filmpje vandaan haalde. Een half uurtje snuffelen levert bij mij emoties op die verder gaan dan, laten we zeggen, een gevoel van ‘Oeps kippenvel’.

Soms is het lachwekkend, dan weer huiveringwekkend. Een paar willekeurige koppen: ‘Ramadanhonger: moslima wil Belgische opeten’;  ‘Volksvijandig Ikea lanceert homolobbytas’; ‘Goed nieuws: massale sterilisatie van negers is begonnen: Nu moeten we doorzetten!’; ‘Joodse bedrieger Uri Geller gaat Brexit stoppen met telepathie’; ‘Frankrijk: Joden controleren ‘moslim’organisaties.’ Enzovoorts.

Vanuit fel antisemitisme meent men bovendien dat de geschiedenis moet worden herschreven. Een citaat: ‘Tijdens de Tweede Wereldoorlog was er in grote mate sprake van mishandeling van mensen met een Joodse achtergrond. Maar het Joodse lijden is niet exclusief en het gevaar bestaat dat het lijden van een bepaalde groep boven dat van anderen wordt verheven.’ Om vervolgens met het bombardement op Dresden te schermen. Het wrange is dat dit stukje nog ‘genuanceerd’ klinkt in vergelijking met de vunzigheid, haat en kwaadaardigheid van andere doorklikstukken. Bijvoorbeeld ‘de Zeepocaust. De leugens van Simon Wiesenthal’.

In die context is schermen met ‘Wir haben es gewusst’, als sarcastisch commentaar op ‘Wir haben es nicht gewusst’ niet minder dan macaber. Want dit blog wil anno nu nog niet weten dat de Holocaust heeft plaatsgevonden.

Dit is gewoon kritiekloze zendtijd voor antisemitisch extreem-rechts, stelde Burger terecht. Anderhalf miljoen kijkers op NPO1.

Kijk, dat Baudet zijn parmantige oren laat hangen naar dit soort lieden en regelmatig met een gespleten tong lijkt te spreken, is geen nieuws. Al vanaf het begin van zijn opmars als zogenaamd fris, conservatief en belezen, niet-vuilbekkend alternatief voor de PVV, flirt hij met extremistische types als Jared Taylor ‘om zich in hem te verdiepen’. Zelfs als dat een deel van zijn achterban veel te ver gaat.

Maar dat een serieuze, scherpe journalist als Pauw nalaat deze nieuwswaardige context aan de orde te stellen, is onbegrijpelijk. Hij had het onzinnige, mallotige en journalistiek abjecte oordeel van zijn eindredacteur terzijde moeten schuiven.

Waarom zouden we ons anders nog druk maken over nepnieuws of extremistische propaganda? Spelen journalistieke ethiek en verantwoordelijkheid nog een rol? De herkomst van dit filmpje niet nieuwswaardig achten, is dit blog als journalistieke bron legitimeren. Een diepe smet op de geloofwaardigheid van serieuze journalistiek.

Harriet Duurvoort  is publicist.