‘Sinds de tweede wereldoorlog zestig muntunies ontbonden’ - Klopt dit wel?
Berichten verspreiden zich razendsnel, of ze nu kloppen of niet. Wij proberen de zin van de onzin te scheiden.
Als Europa haar muntunie zou ontbinden, zoals Thierry Baudet graag ziet, zou dat volgens hem de zoveelste keer zijn dat iets dergelijks gebeurt. ‘Er is veel historisch onderzoek naar gedaan’, zei hij afgelopen week in debat met Mark Rutte bij Pauw. ‘Er zijn sinds de Tweede Wereldoorlog meer dan zestig muntunies geweest die zijn ontbonden.’
Klopt het?
Zo veel historisch onderzoek is er nu ook weer niet, maar de Amerikaanse econoom Andrew Rose analyseerde in een artikel uit 2007 inderdaad 130 muntunies. Hij vergelijkt daarbij muntunies die stand hebben gehouden met unies waar lidstaten zijn uitgestapt. Dat laatste is sinds de Tweede Wereldoorlog maar liefst 69 keer gebeurd. Een blik op de lijst exitlanden maakt echter direct duidelijk om wat voor soort muntunies het gaat: het zijn allemaal voormalige koloniën die in de jaren vijftig, zestig en zeventig de munt van hun overheersers vervingen door hun eigen munt. Dat maakt deze geldunies wezenlijk verschillend van de Europese Unie, reageert Joost Jonker, hoogleraar bedrijfsgeschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. ‘Het gaat hier steeds om een unie van ongelijken. De eurozone is een unie van gelijkwaardige landen – ook al zijn er grotere en kleinere – die hun monetaire onafhankelijkheid hebben opgegeven in de overtuiging zo een sterkere economische en politieke eenheid te kunnen vormen. Of dat gaat lukken, blijft onzeker, maar de unie zelf is in ieder geval van een totaal ander soort.’
Hoogleraar Dirk Bezemer van de Rijksuniversiteit Groningen sluit zich hierbij aan. ‘De feitelijke constatering dat een heleboel muntunies zijn ontbonden klopt, alleen is dat een constatering die geen enkele relevantie heeft voor het debat nu. Het gaat om landen die onder dwang in een wettelijk verband met een ander land gebracht zijn en ook onder dwang die munt van een ander land moeten gebruiken. Dat is een groot verschil met de eurozone. Het is echt belachelijk om een zinvolle vergelijking te willen trekken met een Afrikaans land dat dekoloniseert en Nederland nu. Er zijn geen lessen die je eruit kunt trekken die hier van toepassing zouden zijn.’
Eindoordeel
Sinds de Tweede Wereldoorlog zijn inderdaad meer dan zestig muntunies ontbonden door dekolonisatie, maar dat zegt niets over de eurozone.