In verdeeld België slaat Vlaanderen radicaal rechtsaf met grote winst Vlaams Belang
Vlaanderen kiest voor rechts, in Wallonië winnen juist de groenen. De formatie wordt opnieuw erg lastig.
In België heeft het extreem-rechtse Vlaams Belang bij de landelijke en regionale verkiezingen een comeback gemaakt. De partij, die bij de vorige stembusgang ternauwernood de kiesdrempel haalde, boekte volgens de eerste uitslagen grote winst in Vlaanderen. Met mogelijk een verdrievoudiging van de stemmen naar 18 procent wordt de partij de tweede van die regio. Wallonië sloeg juist linksaf, met een flinke stijging voor de groene partij Ecolo.
De kans dat er op federaal niveau juist een linksere coalitie komt, is aanwezig
De winst van Vlaams Belang ging vooral ten koste van de Nieuw-Vlaamse Alliantie (N-VA), de iets gematigder Vlaams-nationalistische partij die een groot deel van de afgelopen periode in de federale Belgische regering zat. N-VA bleef weliswaar de grootste partij in Vlaanderen, maar leed een flink verlies en komt uit rond de 27,5 procent.
Marrakesh-verdrag
Daarmee zijn de rollen omgedraaid. Het grote verlies van Vlaams Belang bij de vorige verkiezingen, in 2014, ging destijds gepaard met een onstuimige opmars van de N-VA onder leiding van de populaire Antwerpse burgemeester Bart De Wever. De partij werd de grootste in Vlaanderen en trad uiteindelijk toe tot de federale regering in Brussel, waar ze een coalitie vormde met Vlaamse christen-democraten en Vlaamse en Waalse liberalen. De Waal Charles Michel werd premier.
De N-VA deed er alles aan om in de regering de rechterflank afgedekt te houden, met onder meer een hard asielbeleid door N-VA-staatssecretaris Theo Francken. Toen vorig najaar het VN-Vluchtelingenverdrag ter ondertekening lag in Marrakesh eiste de N-VA dat België geen handtekening zou zetten. Nadat premier Michel dat geweigerd had, stapten de N-VA-ministers op.
Ecolo
Dat heeft naar nu blijkt niet mogen baten om nationalistische en rechtse Vlamingen voor de N-VA te blijven winnen. Deze stemmers zijn in groten getale teruggekeerd naar het extremere Vlaams Belang, dat onder de jonge leider Tom Van Grieken nieuw elan uitstraalt. In Vlaanderen gaan al stemmen op om het cordon sanitaire rondom de partij op te heffen, zodat Vlaams Belang (op regionaal niveau) mee kan regeren.
De uitslagen maken het er niet makkelijker op om straks een nieuwe federale Belgische regering te formeren – sowieso een hels karwei waarvoor soms meer dan een jaar uitgetrokken wordt. Terwijl Vlaanderen een flinke ruk naar rechts maakte, koos Wallonië juist linkser. Ecolo scoorde er goed, net als de socialistische partij PS, die waarschijnlijk de grootste blijft in de regio.
De kans dat er op federaal niveau juist een linksere coalitie komt, is daarmee aanwezig: in de eerste prognoses streed de groene politieke familie (Groen in Vlaanderen, Ecolo in Wallonië) met de liberale familie (de MR van Michel in Wallonië en Open VLD in Vlaanderen) om de eerste plaats. De grootste politieke formatie heeft het initiatiefrecht voor regeringsvorming.
Lees ook:
De Belgische verkiezingen: gaat rechts nog beter scoren?
In België zijn niet alleen Europese, maar ook landelijke verkiezingen. Weer een lange formatie dreigt. De deelname van een Baudet-achtige nieuwkomer maakt het er niet eenvoudiger op.
Slechts 1 procent van de buitenlandse Belgen kon stemmen
In het Verenigd Koninkrijk zijn donderdag zeker honderden EU-burgers bij hun stembureau weggestuurd. Ook het overgrote deel van de Belgen buiten België kon niet stemmen.