Het GesprekBioloog Arnold van Vliet uit Ede (45) weet alles van beestjes. Muggen, eikenprocessierupsen, wespen, teken: hij vertelt er eindeloos over. Hij wil mensen informeren over het belang van natuur. Dat moet, want het gaat slecht met de Nederlandse natuur.
Bioloog Arnold van Vliet houdt ervan gewone mensen te betrekken bij zijn onderzoeken aan de Wageningen Universiteit. Hij vraagt ze bijvoorbeeld waarnemingen in te sturen van het eerste bloeiende sneeuwklokje of van de eerste citroenvlinder die door de tuin vliegt. Zo kan hij vaststellen dat door klimaatverandering het groeiseizoen steeds vroeger begint.
Op zijn site Tekenradar.nl kunnen mensen tekenbeten melden. Zo kwam Van Vliet erachter dat een derde van alle tekenbeten wordt opgelopen in de eigen achtertuin, zelfs in hartje Utrecht of Arnhem. Al die waarnemingen van gewone mensen helpen de wetenschapper bij zijn grotere doel: een groter draagvlak voor de natuur.
Vragen over lastige beestjes bieden een kans de mooie kanten van natuur onder de aandacht te brengen
Wat is het probleem? ,,De situatie wat betreft natuur is dramatisch. Als je kijkt naar natuurrijkdom, dan is Nederland binnen Europa het slechtste jongetje van de klas. We zijn bijvoorbeeld 70 procent van onze insectenmassa kwijt. Er is geen enkel land dat de natuur slechter in stand houdt. De urgentie van de natuur vind ik eigenlijk nog groter dan het klimaat. Mensen realiseren zich helemaal niet meer hoe het werkt, wat de natuur is.”
Waar merkt u dat aan? ,,Ze weten niet meer hoe bomen en planten heten. De basiskennis is er niet meer en daarmee is ook de steun voor de natuur verdwenen. Die moet altijd wijken. We hebben nog nooit zo veel geweten over de natuur en het klimaat als nu en tegelijkertijd lijken we er verder vanaf te staan dan ooit.”
Wat heeft dat te maken met vervelende beestjes zoals muggen en teken waarover u vaak vertelt? ,,Er zijn heel vaak vragen over wespen en muggen. Hoe zit het nou? Waarom zijn ze er? Wat is het nut van die beesten? Terechte vragen, want de beestjes veroorzaken veel overlast. Neem de ziekte van Lyme. Die wordt veroorzaakt door teken. Dat is een maatschappelijk probleem, want jaarlijks worden er 28.000 mensen ziek. Dat zijn gigantische aantallen. Als mensen de teek, de mug, de wesp of de eikenprocessierups vervelend vinden, dan willen ze die natuur niet. Dan is het draagvlak voor de bredere natuur, die we allemaal nodig hebben, ook minder. Vragen over lastige beestjes bieden een kans ook de mooie kanten van natuur onder de aandacht te brengen en te wijzen op het belang van natuur. Maar ook hoe je de natuur kunt versterken en hoe je er zo min mogelijk last van hebt.”
Lekker een weekendje naar Valencia doe ik niet. Er is genoeg moois in de buurt te bezoeken
Kun je dat als individu ookbeïnvloeden? ,,Ja, op ontelbare manieren! Door bijvoorbeeld in je eigen tuin geen gif te gebruiken en door de juiste planten neer te zetten: nectarrijke planten.”
Bij het aanleggen van een tuin en bij het verbouwen van een huis raadt de bioloog van de Wageningse universiteit aan rekening te houden met het veranderende klimaat. Op zijn laptop zoekt hij een grafiek op met de gemiddelde jaartemperatuur in Nederland.
Die was eeuwenlang 9 graden Celsius, maar is nu 10,5 graden. Naar het eind van deze eeuw loopt het gemiddelde verder op, mogelijk naar 14 graden. Dat is de nu gemiddelde temperatuur in Marseille. ,,We moeten vol in de adaptatie.”
Paspoort
- Arnold van Vliet werd op 22 september 1973 geboren. Hij groeide in Haastrecht.
- Sinds hij zijn studie biologie begon in 1991, is hij verbonden aan de Wageningen Universiteit. Hij houdt zich daar bezig met de gevolgen van verandering in weer en klimaat voor de natuur en hoe die veranderingen in de natuur doorwerken op de samenleving.
- Als bioloog aan de Wageningen Universiteit heeft hij zich gespecialiseerd in ‘citizen science’; het betrekken van het publiek bij de wetenschap. Hij doet dat onder meer met de websites Muggenradar.nl, Tekenradar.nl en Growapp.today. Ook is hij gespecialiseerd in het vertalen van wetenschap naar burgers. Daarvoor begon hij de website NatureToday.com.
- Arnold van Vliet is getrouwd met Wichertje Bron. Samen hebben ze twee dochters van 9 en 10 jaar oud. Het gezin woont in Ede.
Krijgen we meer muggen als de temperatuur stijgt? ,,Er komen andere soorten muggen, zoals de tijgermug. Die kan op den duur ziektes overbrengen. Maar wat ik op korte termijn veel belangrijker vind, is dat het een heel vervelende mug is. Een dagactieve steker. Tot nu toe hebben we in ons land geen muggen die ziektes overbrengen. Onze gewone mug, de huissteekmug, is in staat westnijlkoorts over te brengen. Daarvan kun je hersenvliesontsteking krijgen. Vorig jaar zijn er in Zuid-Europa 180 mensen overleden door een beet van een huissteekmug. De omstandigheden voor virusoverdracht worden ook hier steeds beter. De temperatuur speelt daar een rol in.”
Wat vertelt u uw kinderen over het veranderende klimaat? ,,Het gaat thuis natuurlijk vaak over dit onderwerp. Op een gegeven moment merkten we dat mijn dochter er een beetje bedroefd van raakte. Mijn vrouw, die ook aan de universiteit werkt, en ik hebben toen uitgelegd dat wij en heel veel anderen er volop aan werken.”
Wat doet of laat u persoonlijk voor het klimaat? ,,Minder vlees eten. De tuin natuurvriendelijk en bloemrijk inrichten. Vogels voeren. Kritisch nadenken. Vliegen? Liever niet, tenzij het voor het werk echt nodig is. Lekker een weekendje naar Valencia doe ik niet. Er is genoeg moois in de buurt te bezoeken.”
En hoe wapenen we ons het beste tegen de muggen? ,,De grootste bron van muggen zijn de poeltjes water in onze eigen tuinen. Regentonnen, vijvers, kleine bakjes, zelfs de waxinelichthouders waar water in blijft staan. De regenton moet je afdekken. Waterbakjes moet je elke twee weken even legen, want dan hebben de muggen geen kans zich volledig te ontwikkelen. Maar kijk je dan naar de teek en hoe lastig het is om mensen hun gedrag op dat beestje te laten aanpassen, dan kun je erop wachten dat ook de tijgermuggen hier komen.”
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.
Graag onderbouwing van jouw laatste zin met feiten. Ik ben erg benieuwd.
Prive
5 jaar geleden
Wat een onzin reactie.
Oortjes
5 jaar geleden
Ik herken wel dat ik natuur erg mooi vind, maar bepaalde dieren en insecten uitermate vervelend. Ook ik vraag me weleens af wat het nu is van een zoemende mug!
Geen
5 jaar geleden
Knmi verdoezelt zeker gegevens. En doe inderdaad ook alsof de hittegolven er vroeger niet waren. En dat het nu erger is als vroeger. Maar dat is zeker niet zo.
Mama
5 jaar geleden
En daarom begint wat mij betreft bewustwording al tijdens de opvoeding: tempo maken met douchen, lampen en verwarming uit als je niet thuis bent, afval netjes scheiden enz. En de kinderen vooral ook mee naar buiten nemen: wijzen op beestjes, op bomen en uitleggen waarvoor ze van belang zijn. Als de basis goed is, neem je dat denk ik altijd met je mee in de keuzes die je later maakt.
9 reacties
Resterende karakters 500
Log in en reageerRoy
Prive
Oortjes
Geen
Mama