Massale migratie uit Afrika? Daar is helemaal geen sprake van
Cijfers van de laatste dertig jaar laten zien dat van massale migratie uit Afrika geen sprake is, schrijft Leo Lucassen. Pas het beleid dus aan.
De Vlaamse Groenen kwamen onlangs met het plan om bootvluchtelingen op de Middellandse Zee te onderscheppen en terug te sturen naar de Spaanse enclaves Ceuta en Melilla in Noord-Afrika.
Alleen de gelukkigen die aan de criteria voldeden om als vluchteling erkend te worden, zouden naar de EU overgebracht kunnen worden. Even los van uitvoerbaarheid van zo’n plan, laat dit idee zien hoezeer de Europese verkiezingen in het teken staan van het thema migratie en vluchtelingen.
Anders dan vijf jaar geleden stralen de meeste politici, van links tot rechts, uit dat het afgrendelen van de buitengrenzen de hoogste prioriteit dient te hebben en de ‘grondoorzaken van migratie’ bestreden dienen te worden. De laatste stap in de radicalisering van de ‘Fort Europa-retoriek’ is het criminaliseren van ngo’s die vluchtelingen redden en oppikken op de Middellandse Zee. Dit hangt samen met het aan de macht komen van de radicaal-rechtse coalitie van Salvini in Italië en past in de doelstelling asielzoekers zo ver mogelijk van ons lijf te houden.
Dat daarmee de Vluchtelingenconventie uit 1951 met voeten wordt getreden en er inmiddels waarschijnlijk meer mensen in de Sahara verdrogen dan er in de Middellandse Zee verdrinken, wordt als collateral damage aanvaard. Want, zo zullen velen zeggen, het beleid werkt. De aantallen asielzoekers zijn na 2015 meer dan gehalveerd, zowel in Nederland als in de EU. De breed gedeelde consensus dat migratie een gevaar vormt voor de EU, financieel, maar met name ook voor de sociale cohesie en politieke stabiliteit, is de afgelopen jaren aanzienlijk versterkt door de overtuiging dat met name Afrika een tikkende demografische tijdbom is die vroeg of laat miljoenen arme Afrikanen richting Europa zal drijven.
Het probleem met deze redenering is dat dit al sinds de jaren negentig wordt beweerd, maar de feiten hier nauwelijks mee in overeenstemming zijn. Hoewel de bevolking van Afrika sinds 1990 verdubbeld is, blijft de migratie naar Europa bescheiden en gaat het vooral om migranten uit landen als Marokko, Algerije en Tunesië, als uitvloeisel van eertijdse koloniale banden en gastarbeidersprogramma’s.
Niet bepaald een exodus
Kijken we naar asielzoekers uit Afrika als geheel, dan zijn de aantallen al drie decennia miniem, 100.000 à 200.000 per jaar zonder duidelijk opwaartse trend. We hebben het dan jaarlijks over 0,02 procent van de bevolking van Subsahara-Afrika. Niet bepaald een exodus.
En bij migranten geboren in Afrikaanse landen die sinds 1990 naar andere continenten zijn vertrokken, zien we vooral een stijging in de vestiging in Noord-Amerika en het Midden-Oosten, terwijl de bestemming Europa gelijke tred houdt met de bevolkingsgroei in Afrika. Zo groeide het aantal in Europa van 4,4 miljoen in 1990 naar 9,3 in 2017, oftewel 1,3 procent van de Europese bevolking. Een andere aanwijzing dat bevolkingsdruk en armoede niet automatisch tot massale emigratie leidt, is Egypte. Een land met bijna 100 miljoen inwoners, een repressief regime, armoede, een werkloosheid van zo’n 10 procent en een zeer jonge bevolking. Toch is de migratie naar Europa in de afgelopen dertig jaar miniem. Veruit de populairstste bestemming is het Midden-Oosten, met name de Golfstaten, waar meer dan 5 miljoen Egyptenaren hun brood verdienen.
Deze feiten maken duidelijk dat Europese politici en beleidsmakers weinig zicht hebben op de grondoorzaken van migratie en de dynamiek van migratie in Afrika. Het gevolg is een afschrikwekkend beleid dat jaarlijks duizenden mensen het leven kost, Afrikanen ook binnen hun continent de mobiliteit ontzegt die we zelf volstrekt normaal vinden en het met voeten treden van humanitaire waarden waarvoor de Unie zich voortdurend op de borst klopt.
Lees ook:
Europa: benadruk ook welke Afrikanen wél welkom zijn
In Afrika zal de wereldbevolking het snelst toenemen, en daarmee ook de migratie naar Europa, verwachten de meeste migratie-experts. Zij pleiten voor meer mogelijkheden om de oversteek legaal te maken.
Er komen opvallend veel Nigeriaanse migranten naar Nederland
Het aantal asielzoekers dat naar Nederland kwam stijgt tot nu toe dit jaar. Opvallend is de groei van vluchtelingen uit Nigeria.