Voedselbank merkt weinig van welvaart:
steeds meer klanten, óók in Eindhoven

Landelijk steeg het aantal personen dat met een wekelijks voedselpakket werd geholpen met 7.500 naar in totaal 140.000. In Eindhoven is het aantal gezinnen dat de voedselbank bezoekt weer net zo hoog als op het hoogtepunt van de crisis in 2014. 

Belangrijke oorzaak van deze aanwas is de versoepeling van de toelatingsnormen, zegt voorzitter Leo Wijnbelt van Voedselbanken Nederland. En die maatregel –de verhoging van het ‘leefgeldcriterium’- is weer het rechtstreekse gevolg van de toegenomen hoeveelheid producten die door retailers en supermarkten de laatste jaren wordt aangevoerd. ,,Doordat er meer voedsel wordt geleverd, onder meer dankzij de voedselveilig certificaten die al onze voedselbanken sinds enige tijd hebben, kunnen we meer mensen uit de doelgroep bedienen”, aldus Wijnbelt. ,,De producten van de voedselbank hebben nu dezelfde kwaliteit als die in de supermarkt.” 

Vóór die certificering, waar de Voedsel en Waren Autoriteit met controles op toeziet, waren  supermarkten maar vooral de toeleverende bedrijven beducht voor reputatieschade, zegt Wijnbelt: ,,Als iemand dood gaat aan het eten van een Unox worst, wordt niet de supermarkt maar vooral Unox daarop aangekeken. En dan wordt men terughoudend met het aanbieden van voedsel.” 

Tegelijkertijd constateert Wijnbelt dat lang niet iedereen de vruchten plukt van de florerende economie. ,,Inkomensverschillen worden steeds groter. Driekwart van de Nederlanders heeft het uitstekend, maar die anderen dus niet. In sommige gebieden in Nederland, bijvoorbeeld in Oost-Groningen, heeft de armoede de derde en vierde generatie zelfs al bereikt. Eindhoven hoort niet bij de probleemgebieden. Maar vergis je niet: ook daar is veel armoede.”

Dat blijkt onder meer uit het jaarverslag: de Voedselbank Eindhoven kreeg vorig jaar veel meer aanloop. Het aantal gezinnen nam met achttien procent toe, tot 567. Dat zijn er net zoveel als op het hoogtepunt van de economische crisis. Ook hier is de verhoging van het leefgeldcriterium -mensen mogen vijf euro per maand meer aan inkomen hebben om zich als klant te melden- een belangrijke oorzaak, sámen met de gestegen kosten voor levensonderhoud. Uit de lage aantallen uitstromers blijkt bovendien dat mensen -vooral ouderen- langer een beroep doen op de voedselbank. 

Opvallend in Eindhoven is de fors uitdijende groep klanten boven de vijftig. Volgens secretaris Hans Raadsen een gevolg van de flexibilisering van de arbeidsmarkt. Door tijdelijke contracten komen mensen makkelijker op straat te staan. Raadsen: ,,En het is bekend dat vijftigplussers heel moeilijk weer aan de bak komen.” Hij noemt als oorzaken ook de recente verhoging van het lage BTW-tarief, waardoor veel artikelen in de supermarkt duurder werden, plus hogere energiekosten en gestegen premies voor de ziektekostenverzekering. Tegelijkertijd is ook de drempel naar de voedselbank lager geworden, constateert Raadsen. ,,Veel mensen zijn de schaamte voorbij. Vooral ouderen waren altijd wat huiverig om hun hand op te houden, maar overwinnen nu de drempel.”

Ruim een miljoen Nederlanders leven onder de armoedegrens van 930 euro per maand. Zo'n 400.000 van hen hebben te weinig te eten, zegt voorzitter Wijnbelt van Voedselbanken Nederland. ,,Wij voeden van die groep bijna 150.000 mensen. Als we puur van de nood uit zouden gaan, konden we veel verder doorgroeien. Maar daarvoor is het nodig dat ook het aanbod aan voedsel nog verder groeit.” 

Ook andere voedselbanken in de regio, waaronder Deurne, noteren stijgende aantallen afnemers. Voorzitter Gerard Regli: ,,Voedselbanken zouden er eigenlijk niet moeten zijn in Nederland, maar breng mij de oplossing maar. Als we de voedselbank hier in Deurne morgen zouden kunnen sluiten, zouden we vanavond  feestvieren.” In Veldhoven steeg vorig jaar het aantal gezinnen van zestig naar ruim tachtig.  ,,De armoede neemt nog steeds toe, ondanks dat de economie in de lift zit", zegt een woordvoerster.

Wijnbelt: ,,De politieke wil om dit probleem op te lossen, ontbreekt: Den Haag staat er met de rug naar toe. Het is onvoorstelbaar dat in één van de rijkste landen ter wereld voedselbanken bestaan. Tegelijkertijd gooien we met z'n allen jaarlijks voor vier miljard aan nog bruikbaar voedsel weg.”