Nederlandse wetenschappers bezorgd over alternatief ‘antikankerdieet’
Nederlandse kankerdeskundigen maken zich zorgen over een ‘eenzijdige’ documentaire over het Gerson-dieet, die volgende week te zien is in Amsterdam. Deze alternatieve behandelmethode stelt dat sapjes en koffieklysma’s beter werken voor kankerpatiënten dan chemo en bestralingen.
Het Gerson-dieet is een van de vele diëten die een ‘natuurlijke genezing’ van kanker belooft, terwijl die claim volgens wetenschappers niet is waar te maken. Hoogleraar Ellen Kampman (Wageningen Universiteit), die al dertig jaar onderzoek doet naar voeding en kanker, waarschuwt voor het ‘eenzijdige beeld’ dat de film The Food Cure geeft van het ‘gevaarlijke dieet’. De makers van de film maken momenteel een Europese toer; dinsdag 28 mei staat Amsterdam op het programma. Daar komen alleen twee Gerson-behandelaars uit Mexico en Hongarije de film toelichten, plus een enthousiaste patiënt.
Wilt u dit verhaal liever beluisteren? Hieronder staat de door Blendle voorgelezen versie.
Kampman: ‘Ik ben bang dat wanhopige patiënten worden misleid door het gebrek aan een kritische stem.’ Ook de Nederlandse Vereniging voor Medisch Oncologen ‘neemt krachtig afstand’ van promotie voor het Gerson-dieet.
The Food Cure is gemaakt door de Duitse journalist Sarah Mabrouk. Ze was in de eerste instantie van plan om ‘een kritisch artikel over schimmige kwakzalverklinieken in Mexico te schrijven’, maar raakte geïntrigeerd door het dieet dat in de jaren twintig werd bedacht door de Duitse arts Max Gerson. Vijf jaar lang volgde ze patiënten die afzagen van reguliere behandelingen om het dieet te volgen, dat bestaat uit een rantsoen van versgeperste sapjes, voedingssupplementen en drie koffieklysma’s per dag. Aan het einde van de film zeggen drie van de zes hoofdpersonen kankervrij te zijn en zijn er twee overleden; een van hen heeft geen scan meer ondergaan, maar voelt zich goed.
Kampman noemt het ‘een goed idee om patiënten zo lang te volgen’ en gelooft in ‘de goede bedoelingen’ van Mabrouk. Maar de hoogleraar vindt het opmerkelijk dat bijna alle ‘deskundigen in de film uit het alternatieve circuit komen, terwijl veel wetenschappers onderzoek hebben gedaan naar voeding bij kanker’.
Volstrekt onduidelijk
De effectiviteit van het Gerson-dieet is volgens haar volstrekt onduidelijk. ‘De positieve resultaten in de film zeggen niet zoveel, want bij deze vormen van kanker (zoals prostaatkanker, red.) overleeft een groot deel de eerste vijf jaar sowieso. Plus: de kanker kan ook vanzelf in remissie treden.’ Ze benadrukt dat het eten van groente en fruit goed is voor kankerpatiënten, maar zou dit ‘gevaarlijke dieet’ niemand aanraden. Door de klysma’s – ‘waarvan het effect nergens wordt aangetoond’ – kunnen volgens haar ontstekingen en uitdroging ontstaan. Sommige van de voedingssupplementen die patiënten bij het Gerson-dieet voorgeschreven kunnen krijgen, zoals selenium, kunnen het risico op kanker juist verhogen, aldus Kampman, verwijzend naar onderzoek in het Journal of the National Cancer Institute.
Ook de Nederlandse Vereniging voor Medische Oncologie ‘neemt krachtig afstand’ van elke promotie van het Gerson-dieet, zegt NVMO-voorzitter en oncoloog Haiko Bloemendal. ‘In de wetenschappelijke literatuur is geen enkel bewijs voor de effectiviteit. Een dieet is vaak van toegevoegde waarde, maar nooit een alternatief voor een anti-tumor behandeling.’
Het Gerson-dieet is niet het enige dieet waarvan wordt beweerd dat je er kanker mee kan bestrijden. Hoogleraar Lukas Stalpers van het Cancer Centre Amsterdam noemt het dieet samen met het ‘Houtsmullerdieet’ zelfs ‘crimineel’. Artsen die deze diëten voorschrijven moeten volgens Stalpers geschrapt worden uit het artsenregister, ‘maar in de praktijk gebeurt dit niet.’
Veelheid aan perspectieven
Het was een kankerpatiënt die de Amsterdamse bioscoop Het Ketelhuis op The Food Cure wees, vertelt Ketelhuis-woordvoerder Liselotte Roodbol. De patiënt volgde het dieet zelf, lotgenoten die ze kende waren ook benieuwd. Het Ketelhuis wilde de film vertonen vanuit de missie om een ‘veelheid aan perspectieven’ te tonen. Roodbol zelf noemt het ‘niet problematisch’ dat er geen wetenschapper bij de vertoning aanwezig zal zijn – ze verzekert dat er hoe dan ook ‘een objectief gesprek’ gevoerd gaat worden en hoopt daarvoor vooral op ‘kritische vragen uit het publiek’.
Filmmaker Mabrouk benadrukt dat vertoningen in de Verenigde Staten wel werden bijgestaan door medische critici, maar dat het haar in Nederland aan het juiste netwerk ontbrak om snel de juiste wetenschappers te vinden. De Gerson-behandelaars die nu aanwezig zijn komen uit privéklinieken, waar cliënten zo’n 15 duizend euro betalen. De Duitse journalist verwelkomt de kritiek van Kampman, en nodigt de hoogleraar uit om naar de filmvoorstelling te komen. ‘Ik wil alles behalve uitdragen dat dit dieet een geneesmiddel voor alles is’, zegt ze. ‘Hoe meer discussie, hoe beter.’