Stop monsterverbond van rechts-nationalisten

De Europese verkiezingen staan weer voor de deur en de campagne is in volle gang. Politici buitelen over elkaar heen om hun santenkraam aan te prijzen, en net zoals bij voorgaande verkiezingen kijken vooral de linkse en middenpartijen met angst en beven naar de groeiende rechts-nationalistische partijen. Eerst drongen ze de landelijke politiek binnen, onlangs werden de Provinciale Staten veroverd en nu vreest men voor een groeiende invloed binnen Europa. Is die angst terecht? Ja.

Eind februari interviewde ik in Berlijn Alexander Gauland, voorman van de rechts-nationalistische Alternative für Deutschland (AfD), over de aankomende Europese verkiezingen. Een paar jaar geleden sloot de Europese AfD-delegatie zich aan bij de Europese fractie van euroscepticus Nigel Farage (toen UKIP, nu Brexit Party). Instappen bij de rechts-nationalistische fractie van Marine Le Pen en Geert Wilders was voor hen een taboe; die was veel te extreem.

Toen ik tegenover Gauland zat, gingen we ervan uit dat Farage’s Eurofractie door de Brexit zou ophouden te bestaan. ‘Wat gaat de AfD dan na de Europese verkiezingen doen? Toch samenwerken met Le Pen?’ vroeg ik. ‘Wij denken daarover na’, zei hij.

Deze uitspraak deed mij fronsen. Want had de AfD niet eerder verkondigd Wilders en Le Pen te extreem te vinden? Op 8 april kwam de aap uit de mouw en presenteerde de AfD samen met de Italiaanse Lega-leider Matteo Salvini, de Deense Volkspartij en de Finnen Partij een nieuw rechts-nationalistisch monsterverbond: de Europese Alliantie van Volken en Naties (EAPN). In kleine kring werd verkondigd dat Wilders en Le Pen later nog zouden aansluiten.

Geestverwant

De tekenen kloppen. Kort daarna werd de Française ineens gespot in Kopenhagen op bezoek bij geestverwant Pia Kjærsgaard. Waar de Deense ook jarenlang niets van Le Pen moest hebben, gingen de twee plotseling hartelijk op de foto. En vorige week tweette Le Pen dat haar partij zich bij de EAPN heeft aangesloten. Haar politieke vriend Wilders stond onlangs nog op een podium in Milaan, waar hij Salvini en het nieuwe samenwerkingsverband omarmde.

Het nieuwe rechts-nationalistische monsterverbond komt er dus aan. Hun anti-migratie en anti-EU-agenda valt goed bij een groot deel van de Europese kiezers. Als de verkiezingsuitslag voor deze partijen gunstig uitpakt, zal straks ruim eenderde van het Europarlement uit rechts-nationalisten en eurosceptici bestaan.

Nu al is duidelijk: they are here to stay. Wie denkt het monsterverbond weg te blazen door het steevast als ‘racistisch’ en ‘fascistisch’ weg te zetten, gebruikt de verkeerde strategie. Kreten als ‘Meer Europa!’ werken ook niet. Wat nodig is, is een heldere en pragmatische visie op het gebied van migratie en het Europese project. De meeste Europeanen die op rechts-nationalisten stemmen zijn namelijk geen racisten of fascisten, maar maken zich zorgen om de komst van meer migranten, hun banen en hun pensioenen. Zij plukken de vruchten van de Europese interne markt niet of nauwelijks. Het is nu aan de sociaaldemocratische, liberale en christendemocratische partijen om daar een volwassen antwoord op te vinden.

Dat begint bijvoorbeeld met een duidelijk Europees migratiebeleid waarin ruimte is voor hen die asiel verdienen, maar waarin mensensmokkel een halt toe worden geroepen. Alleen zo kan het groeiende deel van de Europeanen dat met culturele en sociale onzekerheden leeft, terugkeren naar de traditionele partijen.