Feministen, Europa roept

Het gebeurt weleens: je kijkt even de ­andere kant op, ­bekommert je om andere zaken, en als je weer terugkijkt, zijn de vanzelfsprekendheden die er net nog waren plotseling weg. Dan staan overal in Europa morsige mannen zich te bemoeien met vrouwen en hun baarmoeders. Dan blijkt wetgeving die de zelfbeschikking van vrouwen regelt en die jaren geleden voor de poorten van de hel is weggesleept zomaar weer ter ­discussie te staan. Dan blijkt ‘antifeminisme’ vruchtbare grond te zijn voor politieke bewegingen en een strijdperk in de cultuurstrijd.

^{Wilt u dit verhaal liever beluisteren? Hieronder staat de door Blendle voorgelezen versie.}

Dan rukt in Spanje een politieke partij op die ten strijde trekt tegen de vrouwtjes en hun ‘gender-jihadisme’ – binnenkort zit ook deze partij, Vox, in het Europees Parlement. Dan staan Poolse vrouwen zich teweer te stellen tegen de ­deken van conservatisme en ‘familiewaarden’ die hun regeringspartij Recht en Rechtvaardigheid over het land legt.

Dan staan Italiaanse vrouwen in ­Verona te demonstreren tegen het ­Wereldcongres van Gezinnen, de jaarlijkse hoogmis van fanatici die in elke afwijking van ‘het traditionele gezin’ een voorbode van de Apocalyps zien. Omdat ze reden zien tot hernieuwde bezorgdheid, omdat een regeringspartij, in de persoon van Lega-leider Matteo Salvini, er spreekt (onze eigen Kees van het Staaij van de SGP was er overigens ook). Omdat Verona zich afgelopen oktober als eerste Italiaanse stad formeel ‘pro-life’ heeft verklaard.

‘Genderideologie’

Het Europees Parlement vatte het een tijdje terug handzaam samen in het ­rapport Terugslag in gendergelijkheid en rechten van vrouwen en meisjes: door heel ­Europa heen is een beweging waar te ­nemen die de vrouwen liefst thuis, getrouwd met een man en moederend ziet, die klachten over #MeToo gezeur vindt van humorloze vrouwen en die vrouwen- en homo-emancipatie met een vies gezicht ‘genderideologie’ noemt, als iets verwerpelijks uit de progressieve kerk. De ontwikkeling is ‘onacceptabel, steeds zichtbaarder en goed georganiseerd’, schreef het EP erbij. Soms blijft het bij machteloos schelden tegen vrouwen op internet en koffie drinken in ongevaarlijke clubjes die geen voet aan de grond krijgen, soms zitten de sympathisanten van dit gedachtengoed in parlementen of regeringen.

Met, zo schrijft het Europees Parlement, bijvoorbeeld als gevolg dat wet­geving die geweld tegen vrouwen moet tegengaan niet van de grond komt. Dat campagnes om de achterblijvende vertegenwoordiging van vrouwen in politiek en bedrijfsleven op te krikken, lachend terzijde worden geschoven. Dat steun en overheidssubsidies voor emancipatie­bewegingen en mensenrechtenorganisaties onder druk komen te staan. Dat er gedreigd wordt met morrelen aan abortuswetgeving en de beschikbaarheid van voorbehoedsmiddelen, de lakmoesproef voor de mate waarin vrouwen ­serieus worden genomen. Toen de ­Hongaarse regering van Viktor Orbán een kruistocht begon tegen de door ­George Soros opgerichte Central European University, bestond een van de eerste handelingen uit het schrappen van het masterprogramma genderstudies uit het curriculum.

Slag om de ziel

Commentatoren en journalisten met een sterk ontwikkeld gevoel voor drama hebben de verkiezingen voor het Europees Parlement van volgende week al omschreven als ‘de slag om de ziel van Europa’. Omdat volgens de prognoses de nationalisten, de aanhangers van een boreaal Europa en de op-alles-neezeggers straks bij de verkiezingen een groter deel van de in totaal 750 zetels zullen weten te veroveren. Matteo Salvini, die vermoedelijk de grootste zal worden in de Italiaanse EP-verkiezingen, is druk doende een nieuwe alliantie op te tuigen met geestverwanten uit Duitsland, Denemarken, Finland, Frankrijk en elders.

In de discussies gaat het vaak om ­thema’s als Nexit en Brexit en Quitaly. Of om migratie en vreemdelingenhaat. Om ­Europese legers en Europees klimaatbeleid. Een belangrijk subthema dat nogal eens ondergesneeuwd raakt in dit geweld: er komt gratis een door conservatief-religieuze stromingen geïnspireerd wereldbeeld bij waarin ‘echte mannen’ hun vrouwen met hun baarmoeders ­beschermen tegen de uitwassen van het perfide modernisme, en hun dochters tegen ‘verkrachtende asielzoekers’.

Daar sta je dan, als Europa, borstklopperig te zeggen dat vrouwen in de Europese Unie er steeds beter voor staan. Ja, er is een loonkloof tussen mannen en vrouwen (gemiddeld 16 procent in de Europese Unie). Ja, vrouwen in de EU werken minder dan mannen en zijn ­vaker niet economisch onafhankelijk. Ja, vrouwen vervullen maar 25 procent van de plekken in de bestuurskamers van de grote Europese bedrijven. Ja, hun vertegenwoordiging in de politiek blijft nog altijd achter. Maar het gaat steeds beter, was jarenlang het parool. Zie hoe in de regeringen van Spanje, Zweden en Frankrijk de glazen plafonds aan diggelen zijn geslagen. Zie hoe het hier bij ons in het beschaafde deel van de wereld in veel opzichten echt paradijselijk is geregeld. Europa is het continent dat de beste leefomstandigheden biedt voor vrouwen.

En dan krijg je dit.

Feestcommissie voorbij

De verhoudingen in het Europees Parlement zijn van belang, omdat het orgaan allang de status van ‘feestcommissie op zoek naar een feest’ (de kwalificatie komt van Mark Rutte) voorbij is. Het ­beslist bijvoorbeeld mee over subsidies voor seksuele voorlichting, bewustwording, en over wetgeving die gelijke behandeling tussen mannen en vrouwen op het werk moet garanderen, en over richtlijnen die de positie van lhbti’ers beogen te verbeteren. Het bepaalt mede de sfeer, stijl en richting in de Europese politiek.

Het Humanistisch Verbond uitte onlangs een noodkreet: de tegenkrachten zijn groot genoeg ‘om de politieke agenda van het Europees Parlement te blokkeren zodat onderwerpen als seksuele rechten niet op de agenda komen’. Het Verbond bracht ook de lobbyclubs in kaart die rond de Europese instellingen zijn georganiseerd en een voet ­tussen de deur proberen te krijgen bij Europese wetgeving. Zoals het Agenda Europe-netwerk dat mede met behulp van financiering door Amerikaanse sympathisanten streeft naar ‘herstel van de natuurlijke orde’. En het Political Network for Values (sterk gekant tegen het homohuwelijk en tegen abortus), dat in 2017 zijn jaarlijkse bijeenkomst in het Europees Parlement mocht houden, met de EVP (de Europese ‘familie’ van christen-democraten, waaronder ons eigen CDA) als gastheer.

Er valt dus wat te kiezen volgende week. De verkiezingen voor het Europees Parlement zijn ‘niet zo relevant’, zei premier Rutte onlangs nog luchthartig, toen het Forum voor Democratie zijn partij nog niet had ingehaald als grootste partij van Nederland. Maar Rutte is dan ook een man.