Direct naar artikelinhoud

Hoogopgeleide Syriër voelt zich minder thuis in Nederland dan lageropgeleide landgenoten

Bashar is opgeleid als fysiotherapeut in Syrië en werkt nu in een massagecentrum.Beeld Herman Engbers

Hoogopgeleide Syrische vluchtelingen zijn minder enthousiast over Nederland dan Syriërs met een lagere opleiding. Ze zijn in het algemeen progressiever in hun opvattingen en vinden hier makkelijker hun draai, maar toch willen ze minder vaak hier blijven. 

Dat blijkt uit onderzoek van onder meer het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) en het WODC, het onderzoeksinstituut van het ministerie van justitie. Die uitkomst is opvallend, want de overheid wil juist graag hoogopgeleide kennismigranten naar Nederland halen. 

We weten we dat hogeropgeleiden meer discriminatie ervaren, juist omdat ze meer contact hebben met Nederlanders
Onderzoeker Sanne Noyon

De integratieparadox heet het fenomeen. “Aan de ene kant zijn hoger opgeleiden progressief en komen hun waarden overeen met die van autochtone Nederlanders”, legt onderzoeker Sanne Noyon van het WODC uit. “Maar aan de andere kant weten we uit eerder onderzoek dat ze meer discriminatie ervaren, juist omdat ze meer contact hebben met Nederlanders. Ook zijn ze over het algemeen beter op de hoogte van het maatschappelijk debat, waardoor ze dat vaker als negatief ervaren.” 

Diploma’s

Verder is het voor hoger opgeleiden vaak frustrerend dat ze geen baan vinden op hun eigen niveau en dat hun diploma’s in Nederland niets waard zijn. “Ze zijn gewend aan een bepaalde levensstijl of sociaal-economische positie”, zegt Noyon. Die kunnen ze lang niet altijd behouden. Uit eerder SCP-onderzoek blijkt dat bijna de helft van de Syriërs met een baan onder hun niveau werkt. Noyon: “De overheid zet erg in op het aantrekken van kennismigranten. Maar deze groep asielmigranten is er al en daar zit heel veel talent in.”

Het SCP volgt een representatieve groep Syriërs die tussen 2014 en 2016 een verblijfsvergunning kreeg. Over het algemeen voelen ze zich thuis, bleek eerder al, en de meerderheid wil blijven, ook als hun vaderland weer veilig zou worden. Dat geldt voor 57 procent van de lageropgeleiden en 52 procent van de hogeropgeleiden. 

Progressiever

Uit het onderzoek blijkt hoe groot de verschillen zijn binnen de groep Syrische statushouders. De onderzoekers onderscheiden verschillende types, van de mensen die actief werk zoeken tot de mensen die moeilijk hun draai vinden. De meerderheid is druk bezig Nederlands te leren.

Progressiever
Beeld Herman Engbers

‘Goed werk is belangrijk. Ik ben heel erg blij’

De eerste keer dat de Syrische Bashar Khouri (43) met Mirjam Koop sprak, zette hij een stip op een vel papier: dit is mijn vak, zei hij, en trok een cirkel om de stip. In die cirkel wilde hij werk vinden. Voordat hij naar Nederland vluchtte, werkte Khouri als fysiotherapeut in Dubai en Syrië. Hier kwam hij terecht in een distributiecentrum waar hij pakketjes in- en uitlaadde.

Daar wil Khouri het nu niet te lang over hebben. Met hulp van Koop, zijn jobcoach van Vluchtelingenwerk, kon hij drie maanden geleden aan de slag bij Massagecentrum Twente in Rijssen. Dáár wil hij het over hebben. Dit is goed werk, zegt hij. Zwaar werk, dat wel. Maar als mensen blij naar buiten lopen, is zijn vermoeidheid helemaal weg. “Goed werk is belangrijk”, zegt de nieuwkomer. “Ik ben heel erg blij.”

Ik moest er eerst niks van hebben. Maar nu ben ik gek met die jongen. Hij is onderdeel van de familie.
Arie Nijkamp

Het massagecentrum is onderdeel van een familiebedrijf, vader Arie Nijkamp en zoon Mark begeleiden Khouri intensief. De Syriër is nu twee dagen per week bezig aan een opleiding van zes maanden. Uiteindelijk zal hij volledig meedraaien in het team. Enige scepsis was er wel, toen Koop bij de mannen aanklopte met het verzoek een vluchteling aan werk te helpen. “Ik moest er eerst niks van hebben”, zegt vader Arie, nu schutterig. “Maar nu ben ik gek met die jongen. Hij is onderdeel van de familie. En een goede aanwinst. Een echte vakman hè.”

Over de technieken hoeven vader en zoon hun nieuwe medewerker niets te leren. “We wisten niet goed wat we konden verwachten”, zegt Mark. “Maar wat betreft het vak weet hij alles al. Het bleek veel meer in de taal te zitten. Daar had ik dan weer veel minder over nagedacht. We hebben hier de eerste week samen het hele menselijk lichaam doorgenomen.”

Vanzelfsprekend is het niet dat het Koop en Khouri gelukt is een baan te vinden die bij hem past. Hoe hoger de opleiding, hoe moeilijker het is om een goede plek te vinden voor statushouders, zegt Koop. Voor juristen en fysiotherapeuten is het veel belangrijker dat ze goed Nederlands spreken dan voor fietsenmakers of metselaars. 

Khouri leert niet alleen van vader en zoon Nijkamp, beide mannen leren ook van hem

Het helpt dat de gemeente Hof van Twente de regels niet al te strikt heeft toegepast, waardoor Khouri zijn opleiding kan volgen met behoud van zijn uitkering. Daardoor heeft de Syriër nu wel zicht op een baan waar hij gepassioneerd over is en die past bij zijn opleiding. De eerste patiënten die zich voortaan door hem willen laten behandelen, hebben zich al gemeld. Arie: “Deze week waren dat er twee. Oké, zeg ik dan. Hatsiekiedee.” Khouri leert niet alleen van vader en zoon Nijkamp, beide mannen leren ook van hem. “Dan heeft hij een bepaalde techniek waarvan ik denk: dat is eigenlijk heel slim”, zegt Arie. 

Khouri ziet na bijna vier jaar in Nederland de toekomst nu weer met wat vertrouwen tegemoet. Hij was altijd bang dat het hem niet zou lukken werk te vinden, dat hij terug zou moeten naar Syrië. Op de vraag of hij over vijf jaar nog bij het massagecentrum werkt, durft hij bijna geen antwoord te geven. “Ik hoop dat ik blijf”, zegt hij met een grote glimlach. “Ik ben hier gelukkig.” Arie en Mark stellen hem gerust: “Dat hopen wij ook.”

Lees ook:

Syriërs willen werken, bedrijven willen ze hebben - en toch gaat het niet vanzelf goed

Syrische vluchtelingen aan het werk helpen én houden is niet makkelijk, blijkt uit onderzoek. ‘Maar er is veel mogelijk.’

Syriër heeft het hier naar zijn zin. ‘Ik geef het leven van mijn dochter een 10'

Syriërs voelen zich thuis in Nederland. Ze geven hun leven hier een heel ruime voldoende. Dat blijkt uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau.