Terug naar de krant

Iraanse agressie? Groeiende Amerikaanse agressie eerder

Leeslijst column Dwars

Naast zijn „zwaarste sancties ooit” tegen Iran, stuurt Washington nu ook grof geschut naar de regio, zag . Dit kan niet goed aflopen.

Leeslijst

Vier jaar geleden ben ik speciaal naar de Straat van Hormuz gaan kijken, vanuit Khasab, een uithoek van Oman. Ik wilde hem wel eens zien, voor het geval hier ooit een grote oorlog zou ontbranden. Het was gewoon veel water, niks bijzonders, met olietankers en smokkelbootjes van en naar Iran aan de overkant, veertig kilometer verderop.

Lees ook De Amerikaanse agressie tegen Iran, deel twee (en slot)
De Amerikaanse agressie tegen Iran, deel twee (en slot)

Ongeveer 20 procent van de olie van de wereld plus een hele hoop andere lading moet door de Straat van Hormuz, dat wil zeggen door de vaargeul, die hier niet meer dan een kleine acht kilometer breed is. In problematische tijden dreigen Iraanse woordvoerders regelmatig de internationale doorvaart te blokkeren. In zijn oorlog tegen Iran bestookte Saddam Hussein in 1984 Iraanse olietankers om het Iraanse bewind ertoe te verleiden de straat af te sluiten, en zo de VS tot een aanval te bewegen. Saddam had dringend Amerikaanse hulp nodig. Maar Iran werkte niet mee. De Iraanse leiders hebben namelijk geen doodsdrift, en afgezien daarvan is de straat ook voor Iran een belangrijke in- en uitvoerroute.

Naar vandaag. Temidden van groeiende Amerikaanse sanctiedruk grijpen Iraanse leiders opnieuw naar het Hormuz-wapen. „Als wij de straat niet mogen gebruiken, dan niemand”, riep een commandant van de Revolutionaire garde na Trumps besluit de Iraanse olie-export tot nul terug te brengen. En meer van dit soort hou-me-vast-want-ik-bega-een-ongeluk taal. Trump propt nu een vliegdekschip met aanhang via de straat in de Perzische Golf. Plus nog een amfibisch transportdok met helikopters. Vier B-52 bommenwerpers zijn op de grote Amerikaanse basis in Qatar gestationeerd, en er gaat een Patriot anti-raketsysteem naar de regio. Allemaal „om groeiende Iraanse agressie het hoofd te bieden”.

Pardon? Groeiende Iraanse agressie? Volgens mij is het eerder groeiende Amerikaanse agressie, te beginnen met Trumps besluit uit dat „verschrikkelijke” nucleaire akkoord tussen de wereld en Iran te stappen en zware sancties af te kondigen. Het Internationaal Atoomenergie Agentschap, dat de naleving van het akkoord controleert, onderstreept dat Iran zijn verplichtingen nakomt. Terwijl er van de beloofde tegenprestatie niets over is. Integendeel, de Iraanse economie wordt vermorzeld om Teheran te dwingen een nieuw akkoord te accepteren dat naar Trumps smaak is of liever wat betreft Washingtons anti-Iranideologen, een nieuwe revolutie ontketent.

De EU, Rusland en China blijven het akkoord naleven. Zeggen ze. Grote Europese bedrijven zijn alweer weg uit Iran, en er wordt geen druppel olie meer afgenomen. Het instrument waarmee Europa sanctievrij handelen mogelijk wil maken, is nog steeds niet op orde.

Europa bedoelt eigenlijk dat Iran het akkoord moet blijven naleven. Zie de reactie van de EU op de eis van president Rohani dat de overblijvende partners binnen twee maanden een manier vinden om Iran werkelijk tegen de Amerikaanse sancties te beschermen. Anders gaat Iran uranium weer hoger verrijken dan de limiet van het nucleaire akkoord. „We wijzen elk ultimatum van de hand”, zei de EU, en „we dringen er sterk bij Iran op aan [...] zich te onthouden van escalerende stappen”.

De Iraanse minister Zarif had groot gelijk met zijn reactie daarop: „In plaats van te eisen dat Iran zich eenzijdig houdt aan een multilateraal akkoord, zou de EU zich aan haar verplichtingen moeten houden.” Maar ja, de EU heeft ook belangen in Amerika hè. Dit kan niet goed aflopen.

Carolien Roelants is Midden-Oostenexpert en scheidt op deze plaats elke week de feiten van de hypes.

Een versie van dit artikel verscheen ook in NRC Handelsblad van 13 mei 2019.

Mail de redactie

Ziet u een taalfout of een feitelijke onjuistheid?

U kunt ons met dit formulier daarover informeren, dat stellen wij zeer op prijs. Berichten over andere zaken dan taalfouten of feitelijke onjuistheden worden niet gelezen.

Maximaal 120 woorden a.u.b.
Vul je naam in