"De hoeveelheid macht die Mark Zuckerberg heeft is ongekend en on-Amerikaans. Het is tijd om Facebook op te breken." Het zijn niet de woorden van boze senator of toezichthouder, maar van Chris Hughes, oud-huisgenoot van Zuckerberg en mede-oprichter van de techreus.
Omdat Facebook zo dominant is, kan het moeilijk verantwoordelijk worden gehouden voor de fouten die het bedrijf maakt, zegt Hughes in een ingezonden stuk bij de New York Times.
"Dat betekent dat iedere keer dat het bedrijf de mist in gaat, we een vermoeiend patroon herhalen: eerst worden we boos, daarna teleurgesteld en daarna volgt uiteindelijk aanvaarding", schrijft hij.
Hughes is een van de vier die Facebook oprichtte in 2004. In 2007 verliet hij het bedrijf om voor Barack Obama te werken tijdens zijn campagne om president te worden.
Instagram en Whatsapp los
De enige oplossing om een einde te maken aan de dominantie van Facebook, is dat het bedrijf wordt opgebroken, zegt Hughes. Instagram en Whatsapp, door Facebook gekocht in 2012 en 2014, moeten losstaande bedrijven worden.
"De FTC (de Amerikaanse toezichthouder, red.) had deze overnames moeten blokkeren, maar het is niet te laat om alsnog in te grijpen."
Daarnaast moet het bedrijf aan strengere regels onderworpen worden, zegt Hughes.
'Krachtige monopolie'
In het opiniestuk illustreert de oud-huisgenoot van Zuckerberg hoe groot het bedrijf is geworden. "Het heeft meer dan 80 procent van de omzet in handen die sociale netwerken maken. Het is een krachtige monopolie. Alle rivalen worden overschaduwd en de concurrentie (...) wordt geëlimineerd."
Er volgen wat statistieken, waarin Hughes duidelijk maakt dat er weinig alternatieven om sociale media te gebruiken zonder bij Facebook of een van de (overgenomen) dochterbedrijven terecht te komen.
Dat er geen alternatieven zijn, blijkt volgens Hughes ook uit het Cambridge Analytica-schandaal. Want veel mensen gingen weg bij Facebook, maar dat bleek vaak maar tijdelijk.
Facebook en schandalen
Het Cambridge Analytica-schandaal draait om het gelijknamige bedrijf dat ongeoorloofd toegang kreeg tot de gegevens van miljoenen Facebook-gebruikers.
Op basis van die data hielp het politici met het voeren van campagne, waaronder de Amerikaanse president Donald Trump.
Daar bleef het niet bij. Want het bedrijf raakte afgelopen jaar vaker in opspraak. Zo zou Facebook onder meer een pr-bureau hebben ingehuurd om concurrenten zwart te maken. Ook bleek dat Facebook tieners betaalde om een app te installeren die hun netwerkverkeer afluistert en data bij elkaar harkt.
En het bedrijf lag al langer onder vuur om de verspreiding van nepnieuws, haatzaaien en nep-accounts.
Afkijken
Door Instagram over te nemen, verzekerde Facebook zichzelf van een plek als koning van de foto-apps en Whatsapp zorgde voor de ingang in die van de berichtendiensten voor smartphones.
Hughes is niet alleen kritisch over de overname van andere diensten. Hij noemt ook andere voorbeelden waarop Facebook zijn dominantie kon gebruiken om concurrenten dwars te zitten. Zoals het afkijken bij andere diensten als Snapchat.
Toen Snapchat hard groeide keek Facebook goed naar wat die dienst succesvol maakte. Vervolgens kwam het met Instagram Stories, waardoor juist Snaptchat minder goed kon groeien.
Zuckerbergs oplossingen volstaan niet
Zuckerberg zelf probeerde de afgelopen maanden de kritiek op Facebook in te dammen.
Hij beloofde een koerswijziging voor het bedrijf en beloofde dat privacy de absolute prioriteit heeft. Zijn platform gaat zich meer richten op privé-communicatie en minder op het openbaar delen van berichten.
Eerder pleitte hij ook al voor meer regelgeving voor techbedrijven, opgelegd door overheden, omdat hij het eens is met de stelling dat Facebook te veel macht heeft over vrijheid van meningsuiting.
Zuckerberg is niet de enige baas van een techreus die oproept tot meer regelgeving voor de techsector. Want ook Apple-ceo Tim Cook is voorstander van regulering. Net als zijn Microsoft-collega Satya Nadella, hoewel zijn oproep meer gaat over regels voor nieuwe technologieën zoals gezichtsherkenning.
Poging om opbreken te voorkomen
Hughes gelooft wel in de goede intenties van Zuckerberg, maar ziet die vooral als een poging om het opbreken van het bedrijf te voorkomen, zegt hij in het opiniestuk.
Maar juist het splitsen van het bedrijf in meerdere onderdelen, is volgens Hughes waar iedereen baat bij heeft. Concurrenten, aandeelhouders van het bedrijf en gebruikers van sociale media.
Daarnaast moet er volgens Hughes een instantie komen die techbedrijven strenge regels kan opleggen om de privacy van gebruikers te beschermen.
