Erdogan krijgt zijn zin: verkiezingen Istanboel moeten over

Het besluit valt vijf weken na de stembusgang, talloze hertellingen en juridische procedures tegen vermeende onregelmatigheden.

Oppositiekandidaat Ekrem Imamoglu van de centrum-linkse Republikeinse Volkspartij CHP kwam op zondag 31 maart verrassend als winnaar uit de bus en werd benoemd tot nieuwe burgemeester van Istanboel. Dat was een grote nederlaag voor president Erdogan die intensief campagne had gevoerd om zijn geboortestad in handen te houden van zijn AK-partij.

Istanboel werd gezien als de hoofdprijs in de verkiezingen en de nederlaag voor Erdogan komt extra hard aan, omdat hij er in 1994 zijn politieke loopbaan als burgemeester begon. Voor het eerst in 25 jaar verloor de AK-partij van Erdogan en haar islamitische voorgangers de macht in de economische hoofdstad én rijkste stad van Turkije.

Erdogan liet echter weten zich niet neer te leggen bij de nederlaag. Hij wilde dat de Kiesraad de omstreden uitslagen zou annuleren en nieuwe verkiezingen uitschrijven, omdat er volgens hem sprake was geweest van ‘grootscheepse en georganiseerde fraude’.

,,Mijn aanhangers vertellen me dat de verkiezingen moeten worden overgedaan”, zei Erdogan in een toespraak tot ondernemers. Hij benadrukte dat er duidelijk was gesjoemeld aangezien de voorsprong van de oppositiekandidaat Imamoglu na hertellingen werd verkleind van 27.000 naar 13.000 stemmen. Erdogan wees er op dat in vergelijkbare situaties verkiezingen overal in de wereld en ook in Turkije in het verleden werden overgedaan.

Met spanning werd uitgezien naar het besluit van de Turkse Kiesraad. Die heeft echter geen reputatie van onpartijdigheid. Verzoeken van regeringspartij AKP voor hertellingen werden in 86% van de gevallen ingewilligd. Van de grootste oppositiepartij CHP maar in 12%, en geen enkele van de aanvragen van pro-Koerdische HDP.

Volgens HDP-parlementslid Garo Paylan ‘meten ze met twee maten’. De gedragscode die Erdogan voor Istanboel eist, geldt niet wanneer diens AKP met een klein verschil wint in andere gemeenten. Zo won de AKP in de stad Mus de burgemeestersverkiezingen met een voorsprong van 538 stemmen op de HDP-kandidaat. In het kiesdistrict Malazgirt in Mus kreeg de AKP slechts drie stemmen meer dan de HDP. De Kiesraad wees verzoeken om hertellingen af.

AKP vice-voorzitter Ali Ihsan Yavuz nam bij zijn bezoek aan de Kiesraad drie koffers met ‘belastend bewijsmateriaal’ mee om zijn verzoek om de verkiezingen over te doen te onderbouwen. De kandidaat voor het burgemeesterschap van Istanboel namens de AK-partij, oud-premier Binali Yildirim, zou volgens Yavuz ten onrechte hebben verloren.

De Kiesraad gaf zowel de AKP als haar bondgenoot MHP, de ultranationalistische partij van de Grijze wolven, vandaag nog een keer de gelegenheid om bewijsmateriaal te presenteren en mondeling toe te lichten.

Bij de bezwaren van de AKP gaat het om vier soorten onregelmatigheden. Ruim 14.700 mensen die per presidentieel decreet waren ontslagen uit hun functies bij de overheid hebben ook gestemd, terwijl dat volgens de AKP tegen de regels is. De Kiesraad heeft dat bezwaar afgewezen.
Zeker 19.000 mensen zouden lid zijn geweest van stembuscommissies terwijl ze geen ambtenaren waren en dus die functie niet hadden mogen uitoefenen, aldus de AKP. Duizenden van hen zouden volgens de AKP-vicevoorzitter ‘eerstegraads familieleden’ zijn van leden van de Gülenbeweging, die verantwoordelijk wordt gehouden voor de mislukte staatsgreep in de zomer van 2016.

Verder zouden er 5.388 uitslagenlijsten zijn goedgekeurd zonder dat ze een stempel hadden. En tenslotte zouden er discrepanties zijn tussen het aantal geregistreerde kiezers en het aantal uitgebrachte stemmen.

Oppositieleider Kemal Kiliçdaroğlu deed een beroep op de Kiesraad om de rechtsstaat te respecteren en ‘niet te buigen voor de druk die wordt uitgeoefend door degenen die aan de macht zijn’.

,,De Kiesraad dient het complot van de machthebbers tegen de democratie te ontmantelen, anders kan er geen sprake zijn van gerechtigheid.”
Wanneer de Kiesraad de definitieve uitslag bekendmaakt, zal blijken of zij handelt voor of tegen de democratie, zo voegde hij er aan toe.