Mazelen: individueel geen ramp, collectief wel

Soms probeer ik naar het nieuws te kijken door de bril van niet-vaccinerende ouders. Twee weken terug was er een groot alarm: vier mazelengevallen in Den Haag! Maar mazelen is toch geen ebola, roepen deze ouders. Het is in veruit de meeste gevallen een onschuldige kinderziekte. Een paar dagen koorts en hup weer verder. Waarom doen mensen daar in vredesnaam zo aanstellerig over?

Ze hebben ergens gelijk. Mazelen is inderdaad geen ramp, als je het vanuit een individueel huishouden of kind beschouwt. Complicaties zijn relatief zeldzaam. Gevaccineerden lopen weinig kans om besmet te raken, het is maar een enkeling bij wie het vaccin niet aanslaat. Baby’s zijn alleen vatbaar in die precaire fase waarin ze geen bescherming meer hebben uit de placenta, maar nog niet gevaccineerd zijn. Het zijn allemaal geen onomstotelijke redenen om zo boos op hen te worden, of hen uit te sluiten van de crèche, zoals kinderopvangorganisatie Berend Botje deze week besloot.

Maar mazelen is een numbers game. Twijfelende ouders moeten echt even uit hun bubbel stappen en de kudde van bovenaf bekijken, om dat te zien. Langzaam maar zeker loopt de vaccinatiegraad terug, stapje voor stapje. De ‘eilandjes’, de brandhaarden van ongevaccineerden, worden steeds groter, en er ontstaan bruggetjes tussen die eilandjes. En straks, als we over een jaar of drie echt weer honderden besmettingen hebben, dan pas begin je weer te zien waarom we ook alweer collectief mazelen wilden uitbannen. Dan ineens liggen er een hoop extra kinderen op de intensive-care, u weet wel, met bliepjes en slangetjes en een stel lijkbleke ouders die bij hun bed waken.

Nee, een paar mazelengevallen in Den Haag is niet waarom we zo boos zijn op niet-vaccinerende ouders. Het zijn hun beweegredenen. Kijk, de weigeraars waar we aan gewend zijn geraakt, accepteerden de stand van de wetenschap misschien wel, maar deelden niet de ideologie dat je de beslissing wie wel of niet ziek wordt uit de hand van God mocht nemen. Bovendien was het een relatief geïsoleerde groep, kleine kans dat onze dreumesen besmet raakten. Ze leken wel van Mars te komen, met hun opvattingen.

Een nieuwe groep niet-vaccineerders lijkt, zo vrezen we, haar beslissing voornamelijk te baseren op een combinatie van egoïsme en onwetendheid.

De mails die ik krijg van twijfelende ouders staan bijna zonder uitzondering vol zorgen die eenvoudigweg nergens op zijn gebaseerd. Gebrek aan kennis. Het gaat gepaard met een curieus soort zelfoverschatting die je zoveel ziet bij nieuwe hoogopgeleiden. Maar bij sommigen, niemand weet hoeveel, speelt er gewoon onversneden egoïsme mee. Ik hoorde laatst het verhaal over niet-vaccinerende ouders die een sabbatical in het buitenland overwogen, maar daarbij landen met een lage vaccinatiegraad wilden vermijden uit angst voor meningitis of kinkhoest. Dan accepteer je dus dat vaccinaties werken, dat de ziektes waar ze tegen beschermen gevaarlijk zijn, en dat je dus graag en bewust gebruik maakt van de kudde-immuniteit maar weigert daar zelf aan bij te dragen.

Dat is inderdaad een prima reden om mensen met kop en staart uit je crèche te willen gooien.

Een vraag die elke twijfelende ouder verplicht zou moeten beantwoorden is: wat zou je doen als je de baas was over de volksgezondheid? Wat zou je willen als de wereld even niet alleen om jou en je kind draait, maar over het land, of de wereld? Hoe wil je dat anderen zich gedragen? Hoop je op een hoge of een lage vaccinatiegraad? Geloof je echt in zogenaamde ‘vaccinatieschade’ en dat ook alle andere kinderen van Nederland daar niet aan blootgesteld moeten worden? Of hoop je juist dat veel ouders hun kinderen vaccineren om ziekte en sterfte te voorkomen?

Als je hoopt op een lage vaccinatiegraad, dan hoor je misschien wel bij de oudste categorie weigeraars. Dan geloof je gewoon echt iets volstrekt anders. Marsmannetjes, geen land mee te bezeilen. In dat geval gun ik je wel de vrijheid om in je eigen nonsens te geloven.

Maar mocht je wel een hoge vaccinatiegraad voorstaan, en toch zelf je kinderen niet willen vaccineren, dan ben je een zogeheten free-loader. Iemand die graag onder andermans paraplu wandelt. En ja, dan is er misschien toch reden om wat steviger te gaan ingrijpen.

Lees ook Vijf vragen over de ziekte.