Top Amerikaanse farmaceut schuldig aan omkoping artsen om zware pijnstillers aan de man te brengen
Een Amerikaanse jury heeft de top van farmaceut Insys Therapeutics schuldig bevonden aan omkoping van artsen en misleiding van zorgverzekeraars. Doel van het bedrijf was om de verkoop van het middel Subsys zoveel mogelijk te stimuleren, ook als daar geen medische noodzaak voor was. Subsys bevat fentanyl, een opioïde die vele malen verslavender is dan heroïne.
Ceo John Kapoor wordt gezien als een van de aanstichters van de Amerikaanse opiatenverslavingscrisis. In theorie kan de topman tot twintig jaar cel worden veroordeeld, al zal de strafmaat waarschijnlijk lager uitvallen. Daarover moet de rechter zich nog uitspreken. Ook vier andere medewerkers van het bedrijf werden schuldig bevonden.
Insys Therapeutics betaalde artsen om de pijnstillers voor te schrijven. Steekpenningen werden betaald in de vorm van spreekvergoedingen voor congressen die in werkelijkheid nooit plaatsvonden. Zorgverzekeraars werden misleid om het gebrek aan medische noodzaak te maskeren.
Bovendien gebruikte het bedrijf bizarre verkooptactieken om artsen te overtuigen: een vrouwelijke medewerker verleidde artsen met een lapdance en een interne video waarin medewerkers om een gigantische fles Subsys heen dansten moest mensen motiveren de verkoopaantallen omhoog te krikken. Aan het eind van de video bleek in dat Subsys-pak een topman van het bedrijf te schuilen. Een andere topman getuigde tijdens het proces dat Insys alleen maar knappe mensen aannam, ‘omdat dokters niet van lelijke mensen houden’.
Kantelpunt
Volgens aanklager Andrew Lelling is de veroordeling een kantelpunt in de Amerikaanse strijd ‘tegen de stroom van opioïden in onze straten en huizen’. Experts verwachten dat de beslissing van de jury kan helpen meer farmaceutische bedrijven veroordeeld te krijgen voor hun rol in de opioïdecrisis. Elke dag komen ongeveer vijftig Amerikanen om door een overdosis van de zware pijnstillers, zo’n twee miljoen Amerikanen zijn eraan verslaafd. Volgens het centrum voor ziektebestrijding en -preventie zijn er sinds 1999 ruim 400 duizend Amerikanen overleden aan een overdosis.
Ook in Nederland neemt het gebruik van dit soort zware pijnstillers snel toe: Tussen 2008 en 2018 steeg het aantal gebruikers van oxycodon – een andere opioïde -van 93 duizend naar 485 duizend. Het aantal mensen dat fentanyl nam, steeg in diezelfde periode van 65 duizend naar 111 duizend. Daarnaast gingen veel meer patiënten morfine en de verwante pijnstiller buprenorfine slikken. Ook het aantal gerelateerde overdoses groeit snel, blijkt uit cijfers van het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC): van 43 meldingen in 2008 naar 280 in 2017. Een verzesvoudiging.
Minister Bruno Bruins voor Medische Zorg heeft maatregelen aangekondigd. Betere voorlichting aan patiënten en voorschrijvers moet soelaas bieden.
Steeds vaker worden in Nederland zware pijnstillers voorgeschreven, hoewel uit de VS bekend is dat ze te vergelijken zijn met heroïne. De Volkskrant sprak met vier patiënten die verslaafd raakten. ‘Als mijn vrouw de oxycodon niet had verstopt, was ik zo weer begonnen.’
Het voorschrijven van verslavende, opioïde pijnstillers loopt in Nederland uit de hand, zeggen artsen en andere deskundigen. In zes jaar tijd verdrievoudigde het aantal gebruikers van oxycodon tot 439 duizend per jaar. Verslaafden beschrijven afkicktaferelen die doen denken aan heroïne.
Het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC) signaleerde afgelopen zomer al een sterke stijging van het aantal overdoses met oxycodon.