Hoe vakbonden in Nederland en elders worstelen met het rechts-populisme

Het is nu twee weken geleden dat FNV’ers Roel Berghuis en Cihan Ugural opriepen om als FNV stelling te nemen tegen rechts-populistische partijen, iets wat volgens Berghuis veel reacties losmaakte. Hij zegt nu dat Nederland kan leren van de situatie in Duitsland en België, waar dezelfde discussie speelt.

Kern van hun betoog in Trouw was dat de FNV met haar leden het debat moet aangaan over de verschillen tussen de grondbeginselen van de bond enerzijds, en die van partijen als de PVV en Forum voor Democratie (FvD) anderzijds. Die zouden niet met elkaar te rijmen zijn. Eerder toonde CNV-voorzitter Arend van Wijngaarden zich in deze krant bezorgd over anti-Europa-sentimenten die hij bij zijn achterban proeft.

In Duitsland speelt nu iets vergelijkbaars. Een flink aantal leden van de Duitse DGB, met 6 miljoen leden de grootste vakorganisatie van Europa, blijkt op het rechts-populistische Alternative für Deutschland te stemmen. Voorzitter Reiner Hoffmann weet dat uit onderzoek onder zijn leden, en noemt dat in Het Financieele Dagblad ‘een zeer slechte zaak’. 

Vakbond het juiste antwoord?

Hoffmann denkt dat juist de vakbond een antwoord is op dat rechtspopulisme, dat hij als sociaal-democraat als schadelijk ziet. Uit hetzelfde ledenonderzoek blijkt namelijk dat mensen met goede werknemersbescherming minder vaak rechts stemmen. “We hebben het over beroepen waarvoor cao’s worden afgesloten en met goed georganiseerde medezeggenschap”, aldus Hoffmann in het FD. Volgens Berghuis kan Nederland daarvan leren.

Het Belgische Algemeen Christelijk Vakverbond (ACV) ligt al langer in de clinch met het rechts-populistische Vlaams Belang. De christelijke bond schrapte zelfs een Vlaams Belang-lid uit het ledenbestand. Iets waar vervolgens verschillende rechtszaken overheengingen, maar waarin de bond gelijk kreeg. Aan zijn leden toont het ACV de partijstandpunten van rechtse partijen, opgesomd in tabellen. Ter vergelijking en contrast zet hij de grondbeginselen van de bond daar direct naast.

Dit uitspreken tegen populisme kan gewaagd zijn in tijden van dalende ledenaantallen in het algemeen. Rechtsstemmende leden zouden uit verontwaardiging hun lidmaatschap kunnen opzeggen. FNV-voorzitter Han Buskers standpunt hierover luidt dat iedereen welkom is bij FNV, mits ze de grondbeginselen van de vakbond onderschrijven. Dat blijft ongewijzigd na de oproep van Berghuis en Ugural, zegt Buskers woordvoerder.

Interne reacties

Toch is er volgens Berghuis wel wat in gang gezet. Tijdens zijn toespraak op de Dag van de Arbeid zei Busker bijvoorbeeld: “De FNV zal ook altijd strijden tegen racisme en discriminatie op de werkvloer en als er groepen in de samenleving als zondebokken worden weggezet.” Vorige week verspreidde FNV Schoonmaak online een plaatje waarop iemand een button omhooghoudt gericht tegen de PVV en FvD. Daarnaast een uitspraak van FvD-lid Theo Hiddema, die zegt dat feministen allemaal slonsjes zijn.

Op Berghuis’ eigen facebookpagina zijn de 150 berichten hierover redelijk verdeeld in voor en tegen. De 157 commentaren onder het facebookbericht van Trouw zijn duidelijk minder begripvol. Daarvan is de samenvatting vooral dat een vakbond geen partij moet kiezen. Op Twitter riep PVV-leider Geert Wilders FNV-leden op hun lidmaatschap op te zeggen.

Het is Trouw niet gelukt om in contact te komen met mensen die willen vertellen waarom ze hun lidmaatschap bij FNV opzeggen vanwege deze discussie. 

Lees ook:

Tweestrijd binnen de FNV: moet de bond zich uitspreken tegen FvD en PVV of niet

Er heerst een tweestrijd binnen de FNV: moet de bond zich uitspreken tegen populistisch rechts of niet? Die discussie speelt tegen de achtergrond van almaar dalende ledenaantallen.

De FNV moet stelling nemen tegen extreem-rechts

Ook in eigen kring moet de FNV extreem-rechts gedachtengoed niet tolereren, aldus sectorhoofd vervoer Roel Berghuis en campagneleider Cihan Ugural van de FNV.