Wie wordt de nieuwe baas van de Europese Commissie? Ruim voor de verkiezingen voor het Europees Parlement plaatsvinden, is er een andere machtsstrijd losgebarsten. De strijd tussen de spitzenkandidaten.
De spitzenkandidaten zijn vooruitgeschoven door de verschillende politieke fracties in het Europees parlement om de Commissie te gaan leiden. Wie het wordt, is sterk afhankelijk van de uitkomst van de verkiezingen en de keuzes van de Europese Raad. Hoe dat proces werkt, lees je hier.
Na afloop van het eerste debat waarbij alle spitzenkandidaten aanwezig waren, sprak correspondent Eveline Rethmeier met twee prominente kandidaten: Nederlander Frans Timmermans en zijn Duitse concurrent Manfred Weber.
Wat vindt u van de toenemende kritiek op Europese instituties? Moet en kan Europa veranderen?
Frans Timmermans: "Ik heb nooit een probleem met kritiek op instituties. Laat mensen maar op die instituties slaan; dat zijn enkel instrumenten. Het wordt ingewikkelder als men de Europese Unie wil gaan afbreken. Dan heb ik wel een probleem. Er zijn natuurlijk politieke krachten in Europa die geloven in afbraak van de Europese Unie. De lidstaten los hebben niet meer de maat om de grote internationale problemen aan te pakken. Als we iets willen doen aan klimaat, of aan de veiligheid, of aan rechtvaardigheid, hebben we de maat van de Europese Unie nodig."
Manfred Weber: "Europa moet altijd reflecteren op de manier waarop het werkt. En ik geloof ten volste dat om het vertrouwen van de mensen terug te winnen, we moeten hervormen. We moeten een nieuw hoofdstuk van de Europese Unie beginnen. Aan de andere kant: mensen geven niets om instituties. Mensen geven om inhoud, om concrete zaken. Ik wil zoeken naar een masterplan om kanker te bestrijden. Ik wil een Europese FBI optuigen. En ik wil bijvoorbeeld duidelijk te zijn naar Turkije: dat zij geen onderdeel kunnen worden van de EU. Partners: ja, volledige toetreding: nee. Ik wil zo precies mogelijk zijn, we willen kiezers overtuigen met dit programma."
Wat zou u een betere voorzitter maken dan de ander, in uw ogen?
Timmermans: "Ik vind dat ik betere ideeën heb dan Weber. Ik vind dat zijn ideeën van een Europese FBI en een Europees leger heel leuk lijken, maar in de praktijk leiden ze tot niets. De EU moet hele praktische dingen gaan doen. We moeten de economie omschakelen naar een duurzame economie, we moeten zorgen dat er meer sociale rechtvaardigheid komt in de EU, dat ieder land bijvoorbeeld een minimumloon gaat invoeren. Dat zijn concrete dingen die hele nodig zijn, die ik meer nodig vindt dan een Europese FBI of een leger."
Manfred Weber over zijn plannen
Mocht de ander voorzitter van de Europese Commissie worden, zou u dan vice-voorzitter willen worden?
Frans Timmermans: "Ik wil graag president van de Europese Commissie worden en ik heb geen enkele andere ambitie. Vice-voorzitter ben ik ook al geweest."
Manfred Weber: "Ik hou van competitie en ik vind het fijn dat Timmermans en ik mensen kunnen laten zien dat er alternatieven bestaan. We laten mensen alternatieve aanpakken zien voor de toekomst van Europa."
Dus dat is een nee?
Weber: "Met dat in het achterhoofd wil ik de burgers van Europa laten beslissen. Als wij de grootste worden zal mijn partij willen dat ik leiding geef. Dat is het idee van de democratie. Dat de grootste partij in een coalitie mag vragen de baan van commissievoorzitter. Nogmaals: een democratisch Europa, dat is mijn wens."
Als de Britten op een gegeven moment de EU verlaten, zullen netto-betalers als Duitsland en Nederland nog meer moeten betalen. Kan dat?
Frans Timmermans: "Nederland moet over netto-betaling na brexit onderhandelen met andere landen. De landen die netto-betaler zijn willen niet meer betalen, de landen die netto-ontvanger zijn willen niet minder ontvangen. Dat kan allemaal niet samen. Er zal een compromis gevonden moeten worden. Ik denk dat de netto-betalers iets meer moeten gaan betalen, als dat politiek haalbaar is. De netto-ontvangers zullen moeten accepteren dat ze iets minder ontvangen. Op die as moeten we een compromis vinden waar ook Nederland zich in kan vinden."
Manfred Weber: "We moeten bepalen wat we op Europees niveau moeten doen of financieren op Europees niveau. Ik denk dat bijvoorbeeld dat we een Marshallplan voor Afrika moeten maken en dat we meer moeten geven om Afrika op een meer efficiënte manier. Ik denk dat we onze externe grenzen beter moeten bewaken - vandaar ook 10.000 man extra bij Frontex. Laten we beginnen met de ideeën, de vraag. Als we het daarover eens zijn, kunnen we beginnen met kijken hoe we dat gaan doen. Dat is een betere manier om naar het budget te kijken."
Frans Timmermans over zijn plannen
Hoe groot zijn uw zorgen over de vorming van een nationalistisch blok, dat aanstellingen kan blokkeren of dingen kan tegenhouden?
Frans Timmermans: "Zij hebben maar een ding waar ze het over eens zijn: dingen kapotmaken. Maar als de rest het eens is, kunnen ze niets kapot maken. Een positieve agenda heb ik ze nooit samen zien formuleren. Nationalisten gaan altijd op zoek naar vijanden: die hebben geen vrienden. Ja, om iets kapot te maken samen, maar niet om samen iets te bouwen."
"Ik maak me meer zorgen over verdeeldheid in de samenleving die tot stand wordt gebracht, mensen die tegen elkaar op worden gezet. Als die verdeeldheid in de samenleving maar ver genoeg gaat, kijk maar naar Groot-Brittannië, dan wordt zo'n samenleving verlamd. Dat mag ons niet gebeuren. En nogmaals: de instituties zijn instrumenten, die moeten ons dienen. Ook zonder die instrumenten moeten we werken naar samenleving waar we met elkaar praten en niet elkaar uitschelden."
Manfred Weber: "De kiezers bepalen of we in een parlement terechtkomen waar we alleen nog maar 'nee' kunnen zeggen en geen 'ja'. De kiezers bepalen of we geen meerderheid meer hebben om een constructieve compromis-aanpak te hanteren voor Europa. Dat ligt in de handen van de burgers van de EU. Ik vecht voor de 'power of we', voor eenheid, voor samenhang, voor het vinden van compromissen tussen mensen die denken dat compromissen uiteindelijk goede resultaten leveren voor de EU."
"Brexit geeft ons een duidelijk voorbeeld dat het duizend keer beter is om de EU te hervormen dan om 'm te verlaten of te vernietigen. De keuze van de Britse burgers was geen goede keuze voor de Britse burgers zelf. We zien de negatieve economische impact ervan, we zien de politieke chaos in Londen. Niemand wil dit scenario voor Den Haag, Berlijn of Parijs. Daarom snappen mensen dat het beter is om Europa te hervormen dan om het te vernietigen."
