Houtoogst hoort bij een goed beheer van de Nederlandse bossen

Het is niet eens zo heel lang geleden dat bossen bekendstonden als houtakkers. Eentonige, eenvormige en vierkante percelen bos, van elkaar gescheiden door rechte wegen. Als een perceel kaal werd gekapt, werd het een paar jaar later opnieuw beplant met één soort jonge bomen en ontstond er weer een eenvormig perceel bos.

In Nederland wordt al geruime tijd gewerkt met andere principes. Bos is belangrijk voor hout, maar ook voor natuur en recreatie. Tegenwoordig komen ook klimaat, fijnstof en waterberging erbij, en wordt de doelstelling voor hout minder makkelijk genoemd. Bos wordt vooral gevoeld als natuur en houtoogst voelt fout.

Ten onrechte: ieder van ons gebruikt jaarlijks gemiddeld ongeveer 1 kuub hout. Daarvan komt 10 procent uit ons eigen bos en 90 procent uit het buitenland. Wij doen dus aan houtoogst. En toch hebben wij geen saaie houtakkers meer, maar structuurrijk bos, afgewisseld met open terreintjes, verschillende boomsoorten en oude bomen.

En dood hout natuurlijk, want hout dat de tijd krijgt te verteren, is heel belangrijk voor schimmels en insecten en voor de ontwikkeling van de bosbodem. Bos bouwt langzaam maar zeker aan het vastleggen van CO₂ in boom en bodem.

Vele functies

De bosbeheerder heeft de uitdaging om veel ballen tegelijkertijd in de lucht te houden. Multifunctioneel bos heet dat, en alleen met grondige kennis van het bos als ecosysteem is de beheerder in staat beheermaatregelen te nemen, die de vele functies stimuleren.

Wie heeft thuis een eiken of grenen vloer? Of een schutting van douglas? Mooie, rechte planken, met of zonder noesten: dat is werk van de bosbeheerder. De bosbeheerder van enkele generaties terug weliswaar, want voor veel boomsoorten geldt: boompje groot, plantertje dood. Kwalitatief kostbaar hout begint zijn leven als jonge boom van twintig tot dertig jaar oud en eindigt zijn groeizame leven op een leeftijd van wellicht honderdvijftig tot tweehonderd jaar.

Daar tussen zitten al snel vier generaties bosbeheerders. Wij - bosbeheerders - werken dus in de voetsporen van collega’s die voor ons en na ons komen. Dat maakt dat wij goed nadenken over ingrepen in het bos, en ons er zelfs in ‘thuis’ voelen.

Het is dan ook pijnlijk en frustrerend om te zien, als de publieke beeldvorming over bosbeheer foutief wordt weggezet als dat de commercie het bos zou slopen. En dat stukje bos dat gekapt was op de Amerongse Berg? Prima manier om de jonge grove den weer van de grond te krijgen. De oude dennen die daarvoor geveld zijn, hebben ongetwijfeld een uitstekende bestemming gekregen.

Meer bos in Nederland? Graag! Wij hebben heel weinig bos in vergelijking met andere landen. Met meer bos zouden wij beter kunnen voorzien in onze eigen behoefte. En of het geïmporteerde hout uit zorgvuldig beheerde bossen komt? Dat geldt in elk geval wél voor hout uit onze Nederlandse bossen. Dan niet zozeer vanwege de ene of andere publieke opinie of private mening, maar omdat het door externe deskundigen wordt beoordeeld. Feiten die tellen.

Ecologische hoofdstructuur

Meer natuur? Ook graag. Maar waar dan? Hoe zat het ook weer met de ecologische hoofdstructuur, die indertijd met een ministeriële pennestreek verdween? Een nieuw bosuitbreidingsprogramma: dat zou echt helpen. Nieuw bos dan op plekken waar nu nog geen bos is, in een land waar iedere vierkante centimeter wordt benut. Maar waar een wil is, komt de weg er ook wel en met een beetje lange adem gaat het lukken. Net zoals wij, de bosbeheerders, dat gewend zijn, voor de generaties die na ons komen.

Lees ook:

Meer dan zestig milieuclubs eisen dat Staatsbosbeheer nu echt stopt met bomen kappen

Bosbeheerders moeten hun zagen wegleggen, willen 63 milieuclubs. De vraag naar hout voor ‘bio-energie’ lijkt die wens te blokkeren.

Niet door de hakselaar, maar onder de hamer

Houthandelaren, maar ook meubelmakers, kunstenaars en vioolbouwers zijn komend weekend te vinden op de jaarlijkse rondhoutveiling in Velp. Op zoek naar bijzonder hout voor meubels, Boeddhabeeldjes en schaakstukken.