Op Madagaskar stierven al 1200 mensen aan mazelen
Bij een mazelenepidemie die al een half jaar in het straatarme Madagaskar woedt, kwamen tot nu toe 1200 mensen om. De enige oplossing: meer kinderen vaccineren.
De schrik sloeg Nathalie Raharimalala (26) om het hart toen haar negen maanden oude dochtertje een week geleden opeens koorts kreeg. Ze vertelt het terwijl ze haar de borst geeft in de aula van overheidskliniek CSB Isotry Central in Antananarivo, de hoofdstad van Madagaskar. Rond haar zitten nog veertig andere vrouwen met baby’s in hun armen. Het is donderdag: de dag waarop de kliniek gratis kindervaccinaties verstrekt.
Raharimalala schrok omdat ze in haar sloppenwijk steeds vaker hoorde dat koorts niet altijd slechts een symptoom is van de meestal vrij onschuldige kindergriep. Het kan ook het begin betekenen van de potentieel dodelijke kinderziekte mazelen. Ze kijkt wat ongemakkelijk naar de grond. “Voor die ziekte zijn wij de laatste tijd allemaal heel bang.” Haar stem klinkt zacht.
De vaccinatiegraad tegen mazelen in Madagaskar ligt landelijk rond 60 procent, terwijl dat 90 tot 95 procent zou moeten zijn
Sinds oktober vorig jaar is Madagaskar, een eiland zo groot als Frankrijk voor de zuidoostkust van Afrika met 26 miljoen inwoners, in de greep van een mazelenepidemie. Het afgelopen half jaar zijn 118.000 gevallen van de ziekte vastgesteld in het land. De virusinfectie is zeer besmettelijk en verspreidt zich door de lucht, via niezen en hoesten. Minstens 1200 van de met mazelen geïnfecteerde kinderen overleefden de ziekte niet.
Hoewel er een goedkoop vaccin bestaat tegen de kinderziekte duikt zij recentelijk op steeds meer plekken in de wereld weer op. Dat komt in het Westen vooral doordat steeds minder ouders hun kinderen laten inenten, als gevolg van misleidende en onjuiste informatie over zogenaamde bijwerkingen van het vaccin. Nergens zijn de problemen echter zo groot als op Madagaskar, een plek waar ouders vaak juist niets liever willen dan een vaccinatie voor hun kind, maar waar schrijnende armoede en een gebrekkige medische infrastructuur dit lang niet altijd mogelijk maken.
Platteland
Vooral op het platteland zijn de problemen groot, zegt Lova Ravelohanana, hoofdarts van het vrouwen- en kinderziekenhuis Ambdhimiandra in Antananarivo. “De vaccinatiegraad tegen mazelen ligt landelijk rond 60 procent”, legt hij uit. “Op het platteland is dat waarschijnlijk nóg lager.” Een vaccinatiegraad van 90 tot 95 procent is vereist om uitbraken van de ziekte te voorkomen.
Ravelohanana kreeg in zijn relatief geavanceerde ziekenhuis de laatste maanden vooral de ernstigste gevallen binnen. Voor veel kinderen was het bij binnenkomst al te laat. De afgelopen maanden is, met hulp van wereldgezondheidsorganisatie WHO en Unicef, een grootschalige informatie- en vaccinatiecampagne opgezet. Daardoor is het aantal besmettingen en sterfgevallen teruggelopen. “Maar we moeten de campagne blijven volhouden”, benadrukt de arts. “Want er is echt maar één manier om een nieuwe opleving van de epidemie te voorkomen: meer kinderen vaccineren.”
Ruim een uur lopen
Een probleem op het platteland is dat de dichtstbijzijnde kliniek voor veel mensen vaak ruim een uur lopen is. Dat maakt het lastig om alle moeders en kinderen met voorlichting en vaccinaties te bereiken. Bovendien is ruim de helft van alle kinderen onder de vijf jaar in Madagaskar ondervoed. Vooral zij zijn door hun verzwakte immuunsysteem vatbaar voor mazelen en bij hen is de ziekte het snelst levensbedreigend.
Raharimalala en haar dochter worden in overheidskliniek CSB Isotry Central de behandelkamer in geroepen door welzijnswerker Laurette Razafindrafala. Haar team gaat dagelijks in de arme wijken van Antananarivo de huizen langs, om jonge moeders en zwangere vrouwen uit te leggen hoe belangrijk het is dat zij hun baby’s laten vaccineren. “We vertellen dat hun kinderen anders kunnen sterven”, zegt ze. “Dat zij blind of gehandicapt kunnen raken. En we laten hen weten dat vaccinaties in overheidsklinieken gratis zijn. Dat weet lang niet iedereen.” Ze wijst om zich heen. “Hier in de stad heeft dat gelukkig effect. Want daarom zit het hier nu zo vol.”
Lees ook:
Het mazelenvirus is terug, en het blijkt niet zo onschuldig als gedacht
Het virus leek te worden uitgeroeid, maar is aan een opmars begonnen. En het blijkt niet zo onschuldig als velen dachten.