Moslims op Sri Lanka vrezen voor vergelding: ‘We hebben goede redenen om bang te zijn’

Farhan behoort tot de moslimminderheid op het overwegend boeddhistische Sri Lanka en staat op deze zweterig warme middag voor de juwelierszaak van zijn neef in de bazaarwijk Pettah in de hoofdstad Colombo. Normaal gesproken is de wijk een heksenketel van toeterende auto’s, tuktuks, handkarren en drommen winkelende mensen. Maar sinds de reeks aanslagen op kerken en hotels op Eerste Paasdag, waarbij zeker 321 doden vielen, is het er rustig. De meeste ondernemers hebben hun winkels gesloten. Ook Farhan en zijn neef houden het rolluik van Fashion Jewels naar ­beneden.

Farhan kent de ultraconservatieve islamitische groep Sri Lanka Thowheed Jamath, waarvan een splinter, de NTJ, door de autoriteiten wordt verdacht van de aanslagen. “Die mannen zijn ook hier in de wijk ­actief. Ze prediken een strikte opvatting van de islam en proberen iedereen te dwingen om zich net als zij te gedragen. Zo vinden ze dat alle mannen een baard moeten hebben en dat alle vrouwen zich volledig horen te bedekken. Ze zijn strenggelovig, maar ik had nooit gedacht dat ze in staat zouden zijn tot zoiets als dit.”

Bloedbad

Twee dagen na de aanslagen ­maken veel moslims op Sri Lanka zich zorgen over de mogelijke consequenties. Want nu de aanwijzingen groeien dat lokale extremisten, ­mogelijk gelieerd aan Islamitische Staat, het bloedbad hebben aangericht, is er een serieus risico van wraakacties tegen moslims.

In de hoop de crisis te bezweren, hebben de autoriteiten op het tropisch groene eiland voor naar verwachting enkele weken de noodtoestand afgekondigd. Die geeft de politie verstrekkende bevoegdheden om mensen te arresteren. Ook is voor de derde dag achtereen een avondklok ingesteld, waardoor vanaf negen uur ’s avonds alleen ordetroepen nog de straat op mogen. Ook is de toegang tot Facebook, WhatsApp en Instagram beperkt om de verspreiding van gevaarlijke geruchten tegen te gaan.

Nepnieuws

“Dinsdag deed op sociale media nog het onzinbericht de ronde dat de terroristen het drinkwater in Colombo hadden vergiftigd”, vertelt Mohamad Shapras, die net in een winkel met bouwmaterialen een plastic zak cement heeft gekocht. “Sommige mensen durfden het water pas weer te drinken toen de regering op tv had verzekerd dat het veilig was.”

In de bazaarwijk Pettah patrouilleren opvallend veel politiemensen en militairen. De beroemde rood-witte moskee, een van de oudste van Colombo, gaat kort open voor het gebed, maar is daarna snel weer dicht. ‘Geen tassen toegestaan’, waarschuwt een plakkaat op het ijzeren toegangshek. Intussen rijdt een politieman in een tuktuk rond om op te roepen tot waakzaamheid. “Let op niet-geïdentificeerde pakketten”, schalt het uit zijn luidspreker. “Als u iets opmerkelijks ziet, waarschuw dan de politie.”

Wantrouwende menigte

Wanneer de verslaggever uit ­Nederland even later een smal steegje inloopt, wordt hij al snel omstuwd door een wantrouwende menigte. De bewoners staren achterdochtig naar zijn rugzakje en vragen om een identiteitsbewijs. “Er zijn al honderden mensen omgekomen”, zegt Sumeya Mubarak, een mollige vrouw met een gele hoofddoek. “We hebben goede redenen om bang te zijn.”

Op de achtergrond speelt dat moslims, die hier op Sri Lanka rond 10 procent van de bevolking vormen, de laatste jaren geregeld het slachtoffer worden van discriminatie en agressie, vaak aangewakkerd door radicale boeddhisten. Moslims worden getreiterd, hun winkels in brand gestoken, moskeeën aangevallen. Vorig jaar kwam het in de stad Kandy, het spirituele hart van het Srilankaanse boeddhisme, nog tot gewelddadige rellen tussen moslims en boeddhisten.

“We zijn op dit moment heel ­onzeker”, zegt Haja Mohideen. “En we zitten vol vragen, want deze aanslagen zijn volkomen in strijd met de islam.” Mohideen, een gezette man met een peper-en-zout-kleurige baard, heeft net gebeden in de rood-witte moskee. Hij trekt zijn rubberen slippers aan en loopt naar buiten.

Spanningen

Mohideen vertelt verkoper te zijn in een winkel met luiers en andere ­babyspullen, waar naast moslims ook een paar christenen werken. Zijn baas heeft hun gezegd dat ze niet hoeven te komen werken, omdat hij de zaak dicht houdt vanwege de spanningen. Wanneer de winkel weer opengaat, is nog onduidelijk.

“Iedereen moet volgens mij goed in de gaten houden dat het maar een paar misdadigers zijn die dit soort dingen doen”, zegt Mohideen. “Wij gewone mensen doen ons best om hier in harmonie samen te leven met alle religieuze groepen en deze schurken proberen ons uiteen te drijven. We mogen dat niet laten ­gebeuren.”

Lees ook: 

Rouw en angst in ontredderd Negombo: ‘We moeten ontzettend oppassen met wat we zeggen’

Trouw-verslaggever Arjen van der Ziel is in Sri Lanka. In Negombo, waar in de St. Sebastiankerk 105 doden vielen toen er op Eerste Paasdag een bom ontplofte, trof hij een ontredderde bevolking.

Meer artikelen in het dossier over de aanslagen op Sri Lanka.