Opvoeden: hoe reageer je als je peuter een driftbui heeft in de supermarkt?

Nieuwsgierig klikte ik op een video met de titel Prinses Charlotte krijgt driftbui tijdens staatsbezoek in Duitsland. Het leek me smullen om te zien hoe koninklijke ouders omgaan met een lastige peuter. In dit specifieke geval hadden Catherine en William daar bovenop nog te maken met talloze cameraploegen die alles registreerden. (En op die officiële momenten mag de nanny natuurlijk niet in beeld.) Maar gewone vaders en moeders moeten soms ook een kritisch publiek dulden – in de supermarkt of het restaurant. Hoe reageer je als je kind buitenshuis een woedeaanval heeft?

Wat zeggen deskundigen?

Driftbuien bij kleine kinderen zijn volstrekt normaal. Niet voor niets spreken we van peuterpuberteit en de terrible twos. Ook bij 3-jarigen komen woede-uitbarstingen nog veel voor. ‘Het brein van peuters is nog onvoldoende gerijpt om emoties te kunnen begrijpen en te reguleren’, zegt opvoedcoach Anke Nieuwenhuizen. ‘De meeste kleintjes gaan dus niet bewust boos op de grond liggen om hun zin te krijgen of om hun ouders te jennen, maar omdat ze gefrustreerd zijn.’

‘Ze zijn het jou niet moeilijk aan het maken, zíj hebben het moeilijk’, zo verwoordde blogger Jenny Anderson in The New York Times haar inzicht dat driftbuien vaak een schreeuw om hulp zijn, in plaats van pure opstandigheid.

Amerikaanse onderzoekers maakten audio-opnames van honderd kinderen tijdens hun woede-uitbarstingen en concludeerden dat zo’n ogenschijnlijk ongecontroleerde driftbui wel degelijk een vaste opbouw en ritme kent, waarin boosheid en verdriet elkaar afwisselen. De kunst is om het kind voorbij die pieken van woede te begeleiden zodat alleen de droefheid overblijft, stelt neurowetenschapper Michael Potegal van de Universiteit van Minnesota, die betrokken was bij het onderzoek. Verdrietige kinderen zoeken namelijk troost, en daarin kun je als vader of moeder gelukkig een rol van betekenis spelen. Bij die woedepieken niet. Dan moet je vooral niets doen, aldus Potegal.

Wat kun je wél doen?

‘First connect, then correct, geef ik ouders vaak mee’, zegt Nieuwenhuizen. ‘Het allerbelangrijkste is dat je probeert net zo te reageren als thuis. Negeer de ogen om je heen en blijf zo rustig mogelijk. Benoem en erken de emotie die je ziet. ‘Jij bent heel boos hè?’ Daarna kun je proberen je kind te kalmeren. Als je peuter niet voor rede vatbaar is, en dat is vaak zo, laat hem dan even uitrazen. Toespreken of aanraken kan juist olie op het vuur zijn.’

Maar wat als ze het écht te bont maken? ‘Kleine kinderen kun je liefdevol optillen als ze pakken hagelslag door het gangpad gaan gooien’, zegt pedagoog Eva Bronsveld. ‘Zeg bijvoorbeeld: dit wil ik niet in de winkel, wij gaan naar buiten, dan help ik jou afkoelen.’

De echte winst voor ouders valt misschien wel te halen in het voorkomen van zo’n explosie, door de triggers van je kind te leren kennen. Moeheid en honger bijvoorbeeld (ga dus niet na een lange crèchedag even snel boodschappen doen) of verveling (neem kleurpotloden mee naar het restaurant).

Maar dat niet alleen. Kinderen met veel temperament hebben extra behoefte aan verbinding en voorspelbaarheid, zegt Bronsveld, schrijver van Temperamentvolle kinderen: zo geef je het beste aan gevoelige, intense kinderen met een sterke eigen wil. ‘Als je gezellig samen boodschappen doet en je je kleintje ook een belangrijk taak geeft, zoals broccoli pakken of dingen van het lijstje strepen, dan is de kans op een uitbarsting veel kleiner.’ Vermijd verrassingen. Bronsveld: ‘Vertel van tevoren dat je straks naar de winkel gaat en wat jullie gaan kopen. Dan heb je de discussie over roze koeken alvast gehad.’

In een vroeg stadium kan afleiden helpen, zoals hertogin Catherine in de video doet. Ze zakt door haar knieën, tilt dochter Charlotte op en wijst naar iets leuks in de verte. Haar succesvolle optreden doet vermoeden dat ze niet fulltime op nanny’s leunt.