Direct naar artikelinhoud

Dividenddeal leverde Shell vorig jaar 890 miljoen euro op

Dividenddeal leverde Shell vorig jaar 890 miljoen euro op
Beeld REUTERS, Toby Melville

Olieconcern Shell heeft in 2018 naar schatting 890 miljoen euro aan dividendbelasting bespaard, dankzij een oude afspraak met de Belastingdienst. Dat heeft de Stichting onderzoek multinationale ondernemingen (Somo) berekend op basis van het vorig jaar door Shell uitgekeerde dividend. 

De deal met de Belastingdienst heeft het olieconcern de afgelopen jaren in totaal ongeveer 8 miljard euro aan besparingen opgeleverd, stelt Somo.

De afspraak tussen Shell en de Belastingdienst stamt uit 2004, toen Koninklijke Olie uit Nederland en het Britse Shell Transport and Trading fuseerden tot het huidige Shell. De Belastingdienst stond destijds toe dat Shell aan de voormalige Britse aandeelhouders dividend zou uitkeren via een trust in Jersey, dat te boek staat als belastingparadijs, om zo de Nederlandse dividendbelasting te ontwijken.

Vorig jaar concludeerde hoogleraar belastingrecht Jan van de Streek van de Universiteit van Amsterdam dat die afspraak hoogstwaarschijnlijk in strijd is met de Wet op de dividendbelasting. Sindsdien zijn er diverse debatten over gevoerd in de Tweede Kamer, maar de afspraak is voor zover bekend ongewijzigd in stand gehouden. 

Europarlementariër Paul Tang (PvdA) heeft een klacht ingediend bij de Europese Commissie, maar dat heeft vooralsnog niet geleid tot een officieel onderzoek door Eurocommissaris Vestager van mededinging. Wel meldde Tang onlangs dat de Commissie informatie heeft opgevraagd bij het ministerie van financiën over de afspraak met Shell. 

Grootste dividendbetaler ter wereld

Shell keerde in 2018 zo’n 13 miljard euro aan dividend uit, waarmee het bedrijf opnieuw de grootste dividendbetaler ter wereld is. Ongeveer 6 miljard daarvan werd uitgekeerd op aandelen die zijn vrijgesteld van dividendbelasting. Had het olieconcern daar wel belasting over moeten afdragen, dan had dat de schatkist 890 miljoen euro opgeleverd, stelt Somo op basis van het geldende tarief van 15 procent voor de dividendbelasting. 

Zolang de wet niet wijzigt en Shell zich aan de voorwaarden houdt, kan het bedrijf in principe doorgaan met ontwijken van de dividendbelasting

Vorig jaar werd duidelijk dat de afspraak tussen de fiscus en Shell waarschijnlijk geen einddatum kent. Dat is uitzonderlijk, omdat volgens staatssecretaris Menno Snel (D66) van financiën in het algemeen een termijn van vier of vijf jaar wordt opgenomen in afspraken. Zolang de wet niet wijzigt en Shell zich aan de voorwaarden houdt, kan het bedrijf dus doorgaan met het ontwijken van de dividendbelasting.

Als Shell de komende jaren evenveel dividend blijft uitkeren als in 2018, dan zou de Nederlandse schatkist de komende tien jaar nog eens zo’n 5,8 miljard euro mislopen, becijfert Somo. En als het dividend net zo snel blijft stijgen als de afgelopen jaren, dan lopen die gemiste belastinginkomsten de komende tien jaar op tot 14,8 miljard euro.

Mislukte lobby

Shell heeft jarenlang gelobbyd voor afschaffing van de dividendbelasting, zodat het bedrijf de verschillende typen aandelen die het heeft uitgegeven, kan samenvoegen. Die lobby mislukte vorig jaar, nadat Unilever bekend maakte het hoofdkantoor ondanks eerdere voornemens toch niet naar Rotterdam te verhuizen. Het kabinet besloot daarop de dividendbelasting alsnog in stand te houden.

De Tweede Kamer debatteert woensdag over veranderingen in de manier waarop de Belastingdienst afspraken maakt met bedrijven. Staatssecretaris Snel wil dit soort afspraken niet langer toestaan, als het enige doel van bedrijven is om belasting te ontwijken. Ook zal er voortaan een samenvatting van de afspraken worden gepubliceerd. Dat geldt echter alleen voor nieuwe afspraken, bestaande deals zoals met Shell vallen buiten het nieuwe beleid.

Lees ook:

Winst: nul euro. Dus ook nul euro naar de fiscus

Oliconcern Shell betaalt al jaren geen winstbelasting in Nederland. Door handig gebruik te maken van aftrekposten, komt de Nederlandse winst op papier telkens op nul uit

Een oplossing voor Shell

Toen olieconcern Shell in 2004 wilde fuseren, zat de Nederlandse dividendbelasting het concern flink in de weg. Het bedrijf kreeg toestemming van de Belastingdienst voor een constructie om de heffing deels via een trust op Jersey te ontwijken. Maar mocht de fiscus die afspraak wel maken?