Washington maakt einde aan vrijstellingen voor aankoop van Iraanse olie; prijzen schieten de hoogte in

De Verenigde Staten maken een einde aan de vrijstellingen die landen toelaten om Iraanse olie te kopen zonder sancties opgelegd te krijgen. De olieprijs schoot meteen de hoogte in.

‘Deze beslissing moet de uitvoer van olie naar Iran naar nul terugbrengen en zo de belangrijkste inkomstenbron van het regime droogleggen’, aldus Witte Huis-woordvoerster Sarah Huckabee Sanders maandag in een mededeling. ‘De VS, Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten, drie van de grootste energieproducenten ter wereld, engageren zich er samen met hun vrienden en bondgenoten voor dat de globale oliemarkten voldoende bevoorraad blijven.’

Vandaag profiteren China, Griekenland, India, Italië, Japan, Zuid-Korea, Taiwan en Turkije van het uitzonderingsregime, dat op 2 mei vervalt. Vanaf die dag riskeren de landen dus Amerikaanse sancties als ze Iraanse olie invoeren. De VS willen zo de volledige olie-uitvoer van Iran stopzetten, en zo de belangrijkste inkomstenbron van de Iraanse overheid droogleggen.

De beslissing om de vrijstellingen niet te verlengen, geldt als een overwinning voor nationale veiligheidsadviseur John Bolton en zijn bondgenoten, die gesteld had dat de Amerikaanse beloften om streng op te treden tegen Iran teniet worden gedaan door de vrijstellingen. Bolton staat bekend voor zijn zeer harde kijk op Iran. Zo raakte eerder bekend dat hij mogelijkheden had onderzocht om militaire acties tegen Iran te ondernemen.

Nucleaire deal

De Amerikaanse president Donald Trump trok de VS in 2018 terug uit de nucleaire deal tussen Iran en verschillende wereldmachten. Door dat te doen hernieuwde hij de sancties tegen Iran en de landen die handel drijven met het land. Om ervoor te zorgen dat de energiemarkten niet te erg verstoord werden, wat zou leiden tot hogere brandstofprijzen in de VS, werden de vrijstellingen toegekend aan de grootste importeurs van Iraanse olie. Volgens een bron dicht bij het dossier zou voor bepaalde van de acht landen een korte overgangsperiode gelden om de import stop te zetten.

De Israëlische premier Benjamin Netanyahu laat maandag weten zeer tevreden te zijn met de Amerikaanse beslissing.

Saoedi-Arabië, de grootste olieproducent ter wereld, belooft maandag dan weer stabiliteit op globale oliemarkten. ‘Het koninkrijk herbevestigt zijn strikt beleid om stabiliteit te voorzien in de markten en te verzekeren dat ze niet uit evenwicht geraken’, aldus minister van Energie Khaled al-Falih volgens staatspersagentschap SPA. ‘Het koninkrijk zal samen met andere olieproducenten de inspanningen coördineren om te verzekeren dat er voldoende olie beschikbaar is voor de consumenten.’

Toch schoten olieprijzen op maandag meteen de hoogte in. Een vat Amerikaanse olie noteerde tussentijds ruim 2 procent hoger op 65,49 dollar. Brent, de maatstaf voor olie uit Europa, Afrika en het Midden-Oosten, steeg voor de Amerikaanse aankondiging bijna 3 procent in prijs en werd verhandeld voor 74,02 dollar per vat. Dat is het hoogste peil sinds begin november vorig jaar.

‘Sancties illegaal’

De Iraanse regering reageert dat het verstrengen van de sancties ‘illegaal is.’ ‘Omdat de sancties zelf illegaal zijn, heeft Iran nooit waarde of geloofwaardigheid gehecht aan de vrijstellingen voor die sancties’, aldus het ministerie van Buitenlandse Zaken in een persbericht. Iran voert met alle betrokken partijen gesprekken over de Amerikaanse beslissing om de vrijstellingen niet te verlengen en zal binnenkort communiceren over welke conclusies het land daaruit trekt.

Iran heeft er al verschillende keren mee gedreigd uit het nucleair akkoord van 2015 te stappen als de Amerikaanse sancties tegen de olie-export worden verstrengd. De Amerikaanse president Donald Trump trok zich in 2018 terug uit dat akkoord, waarna hij opnieuw sancties oplegde tegen Iran. De andere ondertekenaars van het akkoord hebben zich echter geëngageerd om het akkoord te blijven naleven. Daarin is onder meer de opheffing van de sancties tegen Iran opgenomen indien het land zijn nucleair programma stopzet.

Turkije heeft ondertussen de sancties van de VS veroordeeld. ‘We accepteren geen unilaterale sancties en beperkingen op de manier waarop wij de relaties met onze buurlanden regelen’, aldus minister van Buitenlandse Zaken Mevlut Cavusoglu. Volgens de minister zal de beslissing niet zorgen voor vrede en stabiliteit in de regio.

Irak liet dan weer weten bereid te zijn per dag 250.000 extra vaten olie uit te voeren indien er tekorten zouden optreden op de internationale markten. Saoedi-Arabië verklaarde eerder ook al zich te zullen inspannen om de markten te stabiliseren.