Direct naar artikelinhoud
Wetenschap

Rivier van gesmolten ijzer ontdekt onder Canada en Rusland

Rivier van gesmolten ijzer ontdekt onder Canada en Rusland

Wetenschappers hebben met een satellietsysteem een stroom van gesmolten ijzer ontdekt, die zich 3.000 kilometer onder Noord-Amerika en Rusland bevindt. Door deze 'ijzeren rivier' te bestuderen, hopen ze meer inzicht te krijgen in de vorming van de magnetische velden op onze planeet.

420 kilometer is deze onderaardse rivier breed, die met een snelheid van 40 tot 45 kilometer per jaar westwaarts vloeit. Een natuurlijk fenomeen, zo geloven de onderzoekers, dat miljoenen jaren oud is. 

"Dit is een opvallende ontdekking", zegt teamleider Phil Livermore van de Universiteit van Leeds tegen New Scientist. "We wisten wel dat de kern van de aarde beweegt, maar deze stroom hadden we nog niet kunnen observeren." Livermore is de hoofdauteur van het artikel in Nature Geoscience, waarin de ontdekking werd bekendgemaakt.    

Deze afbeelding van het Ruimteagentschap ESA toont de beweging van de ijzerstroom.

Door twee kwabben te volgen met magnetische activiteit, op de grens tussen de aardkorst en de mantel, konden de onderzoekers nagaan hoe de stroom zich voortbeweegt. Beide kwabben bevinden zich 3.000 kilometer onder respectievelijk Canada en Siberië. 

"We kunnen de ijzerstroom niet zien, maar we kunnen wel de magnetische velden observeren", zegt Livestrom. "Een beetje zoals je 's nachts de stroom van een rivier zou willen volgen door naar drijvende kaarsjes te kijken." 

Swarm

Drie satellieten van de Europese Ruimtevaartorganisatie waren dan ook nodig om deze ontdekking te doen. Vanuit de ruimte kunnen zij variaties in magnetische velden observeren tot 3.000 kilometer onder het aardoppervlak. De satellieten van het Swarm-programma onderzoeken daarvoor magnetische velden in de kern, de mantel en de korst van de aarde, alsook in de oceanen, de ionosfeer en de magnetosfeer. In dit filmpje zie je het traject van de satellieten. 

Het bestuderen van de ijzerstroom moet meer inzicht verschaffen over het gedrag van magnetische velden. "Als we begrijpen hoe het magnetisch veld tot stand komt, snappen we ook hoe het mettertijd verandert, wanneer het verzwakt of zich omkeert", zegt Livermore. Sinds 1840 verzwakt het magnetische veld van de aarde met 5 procent per eeuw. Eens om de duizenden of honderdduizend jaar keren de magnetische polen zich om: Noord wordt dan Zuid. Sommige wetenschappers geloven dat we nu dicht bij zo'n punt zitten.