Uitstelgedrag is in Kenia een nationale sport
De man die mijn belastingen doet, klinkt gestrest aan de telefoon. Hij heeft mijn belastingopgave nog niet af, ook al bracht ik mijn spullen een maand geleden. Hij geeft de schuld aan de dagelijkse stroom mensen die nu, kort voor de deadline, hun papieren afgeven. En dat is niet zomaar afleveren, dat gaat op z’n Keniaans met een kop thee en een uitgebreid praatje. “Waarom komen ze altijd op het laatste moment?”, roept hij vertwijfeld in mijn oor.
Het lijkt in Nairobi een sport om alles echt op het allerlaatste nippertje te doen. Ik voel me in dat opzicht een vreemde eend in de bijt want ik doe meestal alles direct: ik kan het dan vergeten en uit mijn hoofd zetten. Kenianen daarentegen lijken verslaafd aan de spanning alles zo lang mogelijk uit te stellen. Eén of twee dagen voor de tijdslimiet raken ze in een soort prettige paniek. Dat is vooral goed te zien in Nairobi, waar zich dan lange rijen vormen in een poging om nog net de juiste papieren in te leveren, of zich te laten registreren voor het een of ander.
Ik zie het elk jaar in januari bij een winkelcentrum bij mij in de buurt. Dan begint het nieuwe schooljaar omdat op het zuidelijk halfrond de zomervakantie voorbij is. Dat betekent boeken, schriften, pennen, uniformen en nieuwe schoenen. Allemaal te koop in dat winkelcentrum. De grote vakantie begint in november, dus ruimschoots de tijd om alles aan te schaffen.
Maar Keniaanse ouders denken daar anders over. Het nieuwe schooljaar begint steevast op een dinsdag dus gaan ze de zaterdag of maandag ervoor de noodzakelijke spullen kopen. Ik waag me dan niet in het winkelcentrum. Er is geen parkeerruimte, en lange rijen mensen verstoppen de ingang. In de winkels voor schooluniformen en schoenen is het een puinhoop. Niet-passende broeken, rokken, shirts en schoenen vormen een groeiende berg op de toonbanken omdat het personeel geen tijd heeft op te ruimen. In de kantoorboekhandel klieren jongeren terwijl ouders de juiste boeken aanschaffen en zorgelijk naar de kassabonnen kijken.
Voornemens
Dat laatste komt omdat januari een financieel lastige maand is voor de Kenianen. Het meeste geld gaat op aan vakantie en Kerstmis. Begroten voor het nieuwe schooljaar is ook al zoiets dat op de lange baan wordt geschoven waardoor werkgevers overstelpt worden met aanvragen voor leningen.
Een goede vriend heeft zich voorgenomen te veranderen. Hij had een stuk land gekocht om een huis op te bouwen. Als eerste liet hij er een muur omheen optrekken om dieven buiten te houden. Maar die muur werd een halve meter buiten zijn land gebouwd en al gauw kwam iemand van de plaatselijke overheid op bezoek. Hij gaf de vriend drie weken de tijd om de muur voorzichtig af te breken en de stenen te gebruiken om een nieuwe te bouwen op zijn eigen grondgebied.
De vriend, alle goede voornemens ten spijt, dacht dat het allemaal niet zo’n vaart zou lopen met de deadline en ondernam niets. Maar precies na drie weken kwam ’s morgens om 7 uur een bulldozer. Die vermorzelde de muur tot grind.
Uitdijende metropolen bieden een groeiend deel van de wereldbevolking onderdak. Hoe houden de mensen het daar leefbaar? Trouw-correspondenten doen wekelijks verslag uit hun eigen megastad.