Personeel van ‘aso-azc's’ doet elke twee weken aangifte van bedreiging of vernieling door asielzoekers

Medewerkers van opvanglocaties voor overlastgevende asielzoekers worden met enige regelmaat bedreigd. Uit cijfers in handen van Trouw blijkt dat medewerkers van de zogeheten ‘ebtl-locaties’ – in de volksmond beter bekend als de ‘aso-azc’s’ – gemiddeld grofweg elke twee weken aangifte doen van bedreiging of vernieling. Maar het aantal incidenten ligt veel hoger omdat het Centraal orgaan opvang asielzoekers (Coa) niet altijd aangifte doet. ‘Ongehoord’, oordeelt vakbond FNV.

Sinds de opening van de twee extra begeleiding en toezichtlocaties (ebtl) in Hoogeveen en Amsterdam, in november 2017 en februari 2018, is in totaal zestig keer aangifte gedaan van bedreiging of vernieling. Maar eerder bleek uit onderzoek van de Inspectie justitie en veiligheid dat er elke week meerdere heftige incidenten zijn, zoals bedreiging of belediging. Dat is niet te zien in de formele cijfers van het aantal aangiftes. Ook moet er in een gemiddelde week drie keer 112 gebeld worden omdat de situatie uit de hand dreigt te lopen.

Bestuurder Debbie van Leiden van vakbond FNV noemt het bizar dat niet van elk incident aangifte wordt gedaan. “Elke aangifte is er een te veel, laat ik dat voorop stellen. Maar als ik het zo hoor, denk ik in eerste instantie: zo weinig?” Ze roept op altijd aangifte te doen, ook bij twijfel. “Ik vind het ongehoord dat het verschil tussen het werkelijke aantal incidenten en het aantal aangiftes zo groot is”, aldus Van Leiden.

Aangifte 

Waarom dat zo is, wordt niet helemaal duidelijk. In de ervaring van Van Leiden heeft zorgpersoneel bij agressie of geweld vaak de neiging te denken dat het ‘nu eenmaal bij het werk hoort’. Uit het inspectieonderzoek blijkt dat ebtl-personeel niet altijd weet wanneer er aangifte gedaan kan worden en hoe dat moet. Wel zegt personeel het jammer te vinden dat er weinig consequenties zijn als bewoners zich negatief en agressief gedragen.

De woordvoerder van het Coa zegt dat een melding van een incident niet altijd hoeft te resulteren in een aangifte, maar dat het medewerkers altijd stimuleert om aangifte te doen. Verder zijn niet bij alle incidenten medewerkers betrokken, er kan ook sprake zijn van een vechtpartij tussen bewoners. Op de vraag wanneer er wel en niet aangifte wordt gedaan, blijft het antwoord uit.

Toen de ebtl-locaties bedacht werden, was het idee dat asielzoekers die in een regulier azc voor veel overlast zorgen, er zouden werken aan hun gedrag. Maar in de praktijk lukt dat amper. De meeste veelal jonge mannen blijven de grenzen opzoeken en zijn niet bereid hun gedrag te veranderen. Een ebtl is geen gevangenis en de mensen van het Coa zijn geen agenten, dus kunnen zij amper iets doen aan drugs- en alcoholgebruik of asielzoekers die weglopen.

Dat laatste gebeurt regelmatig. De overgrote meerderheid van de mensen die vertrokken uit een ebtl, zijn met onbekende bestemming van de radar verdwenen. Op dit moment wonen er op beide locaties tezamen 41 mensen, er is plek voor in totaal honderd man. De meeste bewoners komen uit Noord-Afrika en maken amper kans op een verblijfsvergunning.

Kamerdebat 

Staatssecretaris Mark Harbers (asielzaken, VVD) beloofde gisteren dat overlastgevende asielzoekers harder worden aangepakt. Nieuwe maatregelen moeten overlast bij de zogeheten ebtl-locatie in Hoogeveen, in de volksmond ‘aso-azc’ genoemd, fors indammen. Daar hebben de burgemeester en de lokale politiek zich hard voor gemaakt. Zo mogen de bewoners het lokale winkelcentrum niet meer in. Daarnaast moeten zij zich dagelijks om 16.00 uur melden bij het centrum. Harbers wil daarvoor buitengewone opsporingsambtenaren inzetten, die als verlengstuk van de politie toezicht gaan houden. 

In de Amsterdamse ebtl-locatie wordt vooralsnog het huidige regime voortgezet. Omdat ook hier overlast is en geweld wordt gepleegd, zullen betrokkenen nagaan welke maatregelen daar kunnen worden toegepast. Ebtl staat voor extra begeleiding en toezichtlocatie. Regeringspartij CDA sprak over “een stap in de goede richting”. “Iedereen is voor strengere maatregelen”, stelde GroenLinks-Kamerlid Bram van Ojik. “Maar het is treurig dat de overlast niet eerder is aangepakt.”

In de speciale azc’s in Hoogeveen en Amsterdam zitten overwegend burgers uit veilige landen, die geen kans maken op een verblijfsvergunning. Herkomstlanden als Marokko en Algerije weigeren hen vaak terug te nemen. De staatssecretaris beloofde zich extra in te spannen in de onderhandelingen met de Marokkaanse en Algerijnse autoriteiten.

Lees ook:

FNV vraagt aandacht voor onveiligheid asielzoekerscentra
Vakbond FNV is geschokt over het aantal en de ernst van de meldingen die zij heeft binnengekregen over onveilige werksituaties van medewerkers bij asielzoekerscentra. 

Hoe een groep azc-bewoners Ter Apel terroriseert
Geen kwaad woord over het azc zelf, maar Ter Apel wordt zo langzaamaan wanhopig van de groep asielzoekers die overlast veroorzaakt. Het dorp kijkt naar Den Haag voor een oplossing. ‘De irritatie groeit, het ongenoegen groeit. Er moet iets gebeuren.’