Wel zijn de drie economen het erover eens dat het huidige bedrag van 9,30 euro per uur inderdaad aan de lage kant is. "Het is niet een bedrag waar je gemakkelijk van kunt leven", zegt hoogleraar Bas van der Klaauw van de Vrije Universiteit Amsterdam.
FNV lanceerde afgelopen weekend een campagne voor een verhoging van het wettelijk minimumloon. Volgens de vakbond is het huidige minimumloon niet meer van deze tijd. Een fulltimer verdient 1.615,80 euro bruto per maand, als hij of zij het minimumloon verdient.
Vakbond CNV is het eens met FNV, maar vindt dat alle lonen moeten stijgen, niet alleen het minimumloon. "Economisch gaat het beter dan ooit. We roepen werkgevers dan ook op om de lonen mee te laten stijgen met de groei", zegt CNV-voorzitter Arend van Wijngaarden.
Het gaat om 50 procent extra arbeidskosten
Maar door het minimumloon opeens met ongeveer de helft te verhogen, kan Nederland weleens banen gaan verliezen aan het buitenland, denkt Van der Klaauw. "Het gaat om 50 procent extra arbeidskosten. Een bedrijf denkt dan misschien: ik schakel wel een Pools bedrijf in dat het voor me regelt."
Het is dan ook een risicovol idee, vindt de Amsterdamse hoogleraar. "Het is een te grote schok voor de arbeidsmarkt. Je hebt kans dat het effect gaat hebben op de onderkant van de arbeidsmarkt. Verder hebben jongeren tegenwoordig al op vroegere leeftijd hetzelfde minimumloon, zij komen dan helemaal niet meer aan de bak."
'Zzp'ers kunnen wel voor lagere tarieven werken'
Ook hoogleraar Pierre Koning van de Vrije Universiteit Amsterdam denkt dat er mogelijk banen verdwijnen als het minimumloon zo drastisch verhoogd wordt. Ook wijst Koning erop dat mensen mogelijk richting het zzp-schap worden gedwongen, omdat ze dan wel tegen een lager tarief kunnen werken.
Vooral laagopgeleiden en jongeren kunnen zo'n maatregel gaan voelen, denkt Koning. "Er zijn bovendien ook andere manieren om mensen aan de onderkant te helpen, bijvoorbeeld met fiscale maatregelen. Dan breng je minder schade toe."
Het minimumloon stapsgewijs verhogen, is ook geen oplossing, stelt Koning. "Kleinere stappen, kleinere effecten, maar al die stapjes bij elkaar zijn net zo schadelijk als een stap van 50 procent."
Het is aan de onderkant van de arbeidsmarkt, ook al maak je er 14 euro per uur van, geen vetpot
'Het werk is ingewikkelder, arbeidskrachten zijn schaarser'
Volgens hoogleraar Joop Schippers van de Universiteit Utrecht is het geen slecht idee om het minimumloon te verhogen. "Het werk is ingewikkelder geworden, de werkdruk ligt hoger, arbeidskrachten zijn schaarser; het is niet onrealistisch om daar als werkende iets van terug te zien."
Schippers denkt ook dat de vakbond hoog inzet, om uiteindelijk na onderhandelingen wellicht uit te komen op 12 tot 13 euro per uur. "Maar het is aan de onderkant van de arbeidsmarkt, ook al maak je er 14 euro van, geen vetpot."
Maar ook de Schippers ziet wel risico's. "Het kan voordeliger worden om met zzp'ers te gaan werken. Dat hebben we in de bouw ook wel zien gebeuren. Eigenlijk moet dan tegelijkertijd dat minimumtarief voor zzp'ers, waar al heel lang over gesproken wordt, worden ingevoerd."
Iets meer dan 6 procent werknemers krijgt minimumloon
Schippers verwacht dat het wel mee zal vallen met het banenverlies, omdat het niet om een hele grote groep gaat. Voor iets meer dan 6 procent van de werknemersbanen werd in 2017 minimumloon betaald, zo bleek onlangs uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
"Veel bedrijven kunnen het best betalen, alleen voor het mkb kan het wat lastiger zijn. Daar kunnen misschien wel wat verschuivingen plaatsvinden", stelt Schippers.
Als het minimumloon omhooggaat, zullen de hieraan gekoppelde bijstand en AOW mee moeten stijgen. "Dan komt het bij uitstek terecht bij de groep die de afgelopen tijd het meest heeft ingeleverd, vindt Schippers. "Een welvarend land als Nederland kan zich dat best permitteren."
NUjij: Uitgelichte reacties