Kippenboeren: NVWA medeschuldig aan Fipronil-crisis

Pluimveehouders zijn woedend op toezichthouder NVWA. Als deze instantie tijdens de Fipronil-crisis met eieren in 2017 niet zo laks had gehandeld, was het nooit zo uit de hand gelopen. Nu is er 75 miljoen euro schade die 124 boeren met een rechtszaak ooit hopen terug te zien.

Raymond Boere 15 apr. 2019 Laatste update: 16-04-19, 09:50

Hij heeft de crisis overleefd. Kippenboer Harry van Doorn glundert helemaal in de rechtbank van Den Haag als hij vertelt dat er weer 12.000 kerngezonde kippen lopen op zijn biologische boerderij in Kootwijkerbroek. Want op zo’n dag als vandaag, wanneer het niet te warm is, lopen ze bijna allemaal buiten. ,,Een prachtig gezicht is dat. En ik kan de eieren die ze leggen ook weer kwijt.’’

Zo mooi als het leven nu is, zo was het anderhalf jaar geleden zeker niet. Van Doorn moest de moeilijkste beslissing in zijn leven nemen nadat hij gebruik had gemaakt van de diensten van ChickFriend; het bedrijf dat iedere kip van de bloedluis af kon helpen. Een wondermiddel leek het. Ze gebruikten alleen een stof die ze daarvoor niet mochten gebruiken, Fipronil. Dit giftige goedje werd opgenomen door de kippen en kwam zo ook in eieren terecht. Zomer 2017 kwam de volle omvang van het schandaal aan het licht. De NVWA sloot tijdelijk alle besmette bedrijven, waardoor Van Doorn van het ene op andere moment met waardeloze eieren en kippen zat.

Elke week ging Van Doorn voor zo’n 10.000 euro het schip in omdat de stof maar niet uit de eieren wilde verdwijnen. De kippen moesten in die weken wel gewoon verzorgd worden. Begin september hakte hij de knoop door. Zo kon het niet langer. Het was beter om zijn stal te laten ruimen en opnieuw te beginnen. Maar daar gingen heel wat slapeloze nachten aan vooraf. ,,Deze dieren zaten er prachtig bij. Ik wilde ze eigenlijk helemaal niet laten vergassen.’’

Uiteindelijk heeft Van Doorn een schadepost van een kwart miljoen euro. En hij is zeker niet de enige die duizenden euro’s verloor. Volgens landbouworganisatie LTO komt het schadebedrag ergens uit tussen de 65 en 75 miljoen euro. In totaal moesten 3,5 miljoen kippen worden geruimd en miljoenen eieren worden vernietigd. Zo’n 180 bedrijven gingen tijdelijk op slot. Sommige bedrijven zijn nog steeds niet open.

Kippenhouder Harry van Doorn heeft samen met andere kippenhouders een rechtzaak aangespannen tegen NvwA. Ze willen dat NvwA erkent dat ze fouten heeft gemaakt. © Saskia Berdenis van Berlekom

Gerechtigheid

De NVWA heeft niemand gewaarschuwd. Waar moest ik dan op controleren?
Harry van Doorn, Kippenboer

Van Doorn mag zijn bedrijf dan weer op de rit hebben, maar klaar met de affaire is hij zeker nog niet. Hij wil gerechtigheid. Want mede door toedoen van de NVWA kon de crisis zo groot worden, vindt hij samen met nog 123 andere boeren. Een groot deel van hen kwam gisteren naar Den Haag om de rechtszaak bij te wonen. ,,Ons wordt verweten dat we beter hadden moeten opletten. Dat we beter hadden moeten checken met wie we in zee gingen. Dat we hadden moeten doorvragen welk middel ze precies gebruikten. Maar de NVWA wist al maanden dat er mogelijk Fipronil werd gebruikt om kippenluis te bestrijden, voordat ze er mee naar buiten kwamen. Ze hebben alleen niemand gewaarschuwd. Waar moest ik dan op controleren? Ik heb doorgevraagd, maar ChickFriend zei tegen mij dat ze eucalyptus gebruikten. Dat zit ook in pepermuntjes.’’

Ook tijdens de zitting herhaalde de NVWA dat de pluimveesector zelf verantwoordelijk is voor de voedselveiligheid. De toezichthouder kreeg weliswaar al in november 2016 de eerste tip, maar waarschuwde pas in de zomer van 2017. Een reden was omdat het een strafrechtelijk onderzoek wilde starten naar ChickFriend. ,,We hebben ook niet de verplichting om te waarschuwen. Later is er wel gewaarschuwd, omdat toen de volle omvang duidelijk was geworden’’, zei de landsadvocaat.

Als de rechter de kippenboeren gelijk geeft en erkent dat de NVWA anders had moeten handelen, maakt dat de weg vrij voor hoge schadevergoedingen. Tot nog toe vindt Nederland dat een zaak tussen de pluimveehouders en ChickFriend. Van Doorn zou het mooi vinden als er toch nog iets van de schade terugkomt. Maar belangrijker vindt hij dat ook de NVWA wordt aangewezen als medeschuldige. ,,Wij hebben zo veel over ons heen gekregen de afgelopen maanden. Het was allemaal onze eigen schuld. Maar zo simpel is het niet.’’