Als je prostitutie verder criminaliseert, dwing je de vrouwen buiten het zicht van de overheid
Wie: Tom Kroon (54), grafisch vormgever en vaste klant op de Amsterdamse Wallen.
Het probleem: Hoe voorkom je dat je een prostituee bezoekt die gedwongen sekswerk doet?
De oplossing: Zie sekswerkers als serieuze gesprekspartners, vraag hoe het gaat en let op hun blik. Dan weet je met gezond verstand genoeg.
‘Als kind woonde ik in de Amsterdamse Spuistraat, om de hoek van een aantal prostitutieramen. Toen al was ik nieuwsgierig wat er zou gebeuren als ik naar binnen zou gaan. Maar ik heb het heel lang uitgesteld. Vijftien jaar terug, ik was net gescheiden, wilde ik het toch proberen.
‘Die eerste keer was op de Wallen. Ze keek me aan met een strenge en tegelijk vriendelijke blik. Ik vond haar mooi: slank, bruin haar, leuk badpakje. Ik draalde, liep nog maar een rondje. Eenmaal binnen praatte ik maar door, omdat ik zenuwachtig was. Voor ik het wist waren mijn twintig minuten om. Maar ze stelde me gerust. ‘We beginnen gewoon opnieuw. Je mag je uitkleden’, zei ze. Dat deed ik braaf. Dan sta je naakt tegenover iemand die je helemaal niet kent, die zich dan ook uitkleedt. Dat alleen al is spannend.
‘Daarna ben ik er nooit meer mee opgehouden. Sommige mensen kopen iedere drie jaar een nieuwe BMW, ik doe dit. Ik heb wel wat proberen te daten, maar dan moest ik weer van alles terwijl ik vrij wilde blijven. Zelfs nu ik in Bergen op Zoom woon, neem ik nog geregeld de trein naar Amsterdam.
‘Achter de ramen kun je zien of het een leuke meid is voor je naar binnen stapt. Tegelijk kan zij mij ook bekijken voor ze opendoet. Dat heeft me altijd aangetrokken, maar de laatste tien jaar is er op de Wallen veel veranderd. De ramen die er nog zijn, zijn een stuk minder bezet en er zijn veel prostitutiepanden gesloten. Ik vind het er nu minder levendig en minder veilig. De vrouwen zaten vroeger raam aan raam en hielden elkaar in de gaten. Nu zijn het eilandjes.
‘Prostitutie verder criminaliseren, zoals de jongerenbeweging Exxpose wil met een burgerinitiatief, heeft geen zin. Niet alleen dwing je de vrouwen dan buiten het zicht van de overheid, ook zullen klanten zoals ik niet meer gaan. Dan blijven alleen de mensen over die de weg weten in het criminele circuit.
‘Als klant kun je weinig doen tegen uitbuiting, maar je kunt wel opletten en je gezond verstand gebruiken. Ik maak altijd een praatje, toon interesse en vraag hoe het is. Dan hoor je ook waar je wel en niet moet zijn, wie er een pooier heeft en wie niet. En ik let op ogen. Ik heb weleens meegemaakt dat ik niet goed oplette en iemand trof met een dode blik. Ik ben toen onverrichter zake vertrokken.
‘Wil je prostituees beschermen tegen mensenhandel en uitbuiting, dan heb je meer aan een goede wijkagent die bekend is in de buurt. Maar sinds de bezuinigingen bij de politie is er geen bureau meer op de Wallen en zijn het iedere dag anderen die toezicht houden. Dat zijn dan vaak niet eens agenten, maar handhavers die daar zitten om hun uren te maken. Daar bouw je niet snel een vertrouwensrelatie mee op, aan een vreemde zul je niet snel zeggen als er iets mis is.’