Wetenschappers weten het zeker: hitte van vorig jaar is te wijten aan broeikasgassen
De hittegolf die Nederland vorig jaar trof, was niet zomaar een uitschieter van het weer. Hij was onderdeel van een lange warme periode die tegelijkertijd grote delen van Europa, Azië en Noord-Amerika trof.
Voor 2010 kwam dat nooit voor, zegt klimatologe dr. Martha Vogel van de universiteit ETH in Zürich. En als het klimaat van de wereld niet door menselijk toedoen was veranderd, zou het ook nooit zijn gebeurd.
Daarmee gaat ze verder dan gewoonlijk bij extreem weer. Meestal concluderen meteorologen, geconfronteerd met een extreme hittegolf of regenperiode, dat de kans daarop door de opwarming van het klimaat groter is geworden, maar dat die ook nog zouden kunnen vallen onder de normale variaties in het weer. Als het gaat om een periode van uitzonderlijke warmte van mei tot en met juli, in niet minder dan zeventien landen, over in totaal 5,2 miljoen vierkante kilometer waar mensen wonen of landbouw bedrijven, dan is die statistische uitweg niet meer begaanbaar.
Mijlpaal
Vogel legde in Wenen, op het jaarlijkse congres van de Europese organisatie voor aardwetenschappen, de EGU, uit hoe ze tot die conclusie kwam. Samen met collega’s van de ETH, de Universiteit van Bern en het Europees Centrum voor Weersverwachtingen op Middellange Termijn in Reading, Engeland, liet ze computers vele malen het weer van een heel jaar doorrekenen. Door daarbij telkens een iets andere beginwaarde te nemen voor weergegevens als temperatuur en wind, kreeg ze een grote verzameling weergebeurtenissen zoals die zouden kunnen plaatsvinden. De vraag was: hoe vaak zat daar een periode bij waarin van mei tot en met juli over een groot gebied iedereen het tegelijk warm had?
Het antwoord op die vraag bleek af te hangen van de mate waarin de modellen rekening hielden met de opwarming van het klimaat. Als Vogel uitging van een wereld zonder de extra uitstoot van broeikasgassen van de afgelopen decennia, dan kwam zo’n warme periode niet in de resultaten voor. Gaf ze de modellen de wereldtemperatuur van nu op, dan was de kans een op zes. Bij de 1,5 graden temperatuurstijging waar het Klimaatakkoord van Parijs op mikt, zal zo’n periode zelfs in twee van de drie jaar te verwachten zijn. En als het op aarde gemiddeld twee graden warmer wordt, dan vindt zo’n periode elk jaar plaats.
Het is volgens Vogel voor het eerst dat een weergebeurtenis geheel aan klimaatverandering wordt toegeschreven. Wetenschappelijk is dat een interessante mijlpaal, maatschappelijk is het verontrustend, zegt ze. “Als het heel warm is op veel plaatsen op hetzelfde moment, is de uitwerking veel groter.” Vorig jaar vielen er doden in Canada, bezweek plaatselijk de elektriciteitsvoorziening in Californië en waren er bosbranden in Scandinavië. Hoe grootschaliger de warmte toeslaat, hoe moeilijker buren elkaar bij dat soort problemen kunnen helpen. Vogel: “Neem de landbouw: als er extreme hitte is in de VS, maar ook in Europa en ook in Azië, dan komt de voedselvoorziening in gevaar.”
Lees ook:
GroenLinks rekende zich te vroeg rijk met CO2-heffing
Rond de meest symbolische maatregel in het klimaatakkoord, de CO2-heffing, is aan het Binnenhof een felle strijd ontstaan. GroenLinks dacht zijn zin te krijgen, maar heeft zich te vroeg rijk gerekend.
Filosoof Maarten Boudry: klimaatspijbelaars, met jullie paniek schieten we niks op
De Belgische klimaatspijbelaars Kyra Gantois en Anuna De Wever schreven een open brief. Filosoof Maarten Boudry schrijft terug. ‘Fossiele brandstof is een zegening voor de mensheid geweest.’