Gaat Saoedi-Arabië elf zondebokken berechten voor moord op Khashoggi?

Onder meer Amnesty International en Human Right Watch hebben vandaag een oproep gedaan aan de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Frankrijk om meer openheid geven over het proces in Saoedi-Arabië. Daar worden achter gesloten deuren elf mensen aangeklaagd vanwege de schokkende moord op journalist Jamal Khashoggi. Naar verluidt zouden de drie genoemde landen door de Saoedi’s zijn geïnformeerd over de verdachten en aspecten van de aanklacht.

Er was wereldwijde verontwaardiging over de moord op de kritische Saoedische journalist Khashoggi. Hij werd op 2 oktober 2018 in het Saoedische consulaat in het Turkse Istanboel door Saoedische speciale agenten vermoord. Zijn lichaam werd in stukken gezaagd en is nooit nog opgedoken. Buitenlandse inlichtingendiensten vermoeden dat kroonprins Mohammed bin Salman zelf achter de moord zit, maar in Saoedi-Arabië wordt dat ten stelligste ontkend. Het regime geeft losgeslagen agenten zelf de schuld, officieel zijn daarom elf mensen in staat van beschuldiging gesteld.

Vorige week al waarschuwde VN-expert Agnes Callamard, die de mensenrechtenkant van dit soort processen volgt, dat er mogelijk schimmige zaken gaande zijn. Zij riep de Saoedi’s op bekend te maken wie er terecht staan en waarvoor precies. De Saoedische leiders zouden mede vanwege de internationale druk de vijf permanente leden van de VN-veiligheidsraad (behalve de drie genoemde westerse landen zijn dat Rusland en China) inzage geven in sommige processtukken. Callamard wil dat die informatieve breder wordt gedeeld want ze vreest nu medeplichtigheid aan juridisch geknoei.

Eerder werd bekend dat de kinderen van de vermoorde Khashoggi plotseling voor miljoenen onroerend goed en toelages van de Saoedische staat hebben gekregen. Volgens de Washington Post, de Amerikaanse krant waar de journalist voor werkte, zouden ze in ruil daarvoor “terughoudendheid moeten tonen op het vlak van publieke verklaringen”.

Volgens de Washington Post krijgen de twee zonen en twee dochters volgens Saoedische functionarissen en bronnen rond de familie nu elk een huis van omgerekend een slordige 3,5 miljoen euro in de stad Djedda. Verder zouden ze een maandelijkse toelage ontvangen van omgerekend een kleine 9.000 euro. Dat bedrag kan nog oplopen en uiteindelijk zelfs in de miljoenen uitkomen. The Washington Post baseert zich op huidige en vroegere Saoedische regeringsvertegenwoordigers en de omgeving van de familie Khashoggi.

Er woont maar een van de vier kinderen in Saoedi-Arabië, de andere drie verblijven in de VS. Verwacht wordt dat ze hun nieuw verworven huizen zullen verkopen.

De zeven organisaties die de oproep deden voor meer openheid in het Khashoggi-proces  zijn: Amnesty International, Article 19, Committee to Protect Journalists, Human Rights First, Human Rights Watch, PEN America en Journalisten Zonder Grenzen.

Wellicht niet los van dat alles zijn in Saudi-Arabië gisteren minstens zeven critici van het bewind gearresteerd. De arrestatiegolf past in het beeld van de aanhoudende repressie in het land tegen mensenrechtenverdedigers, journalisten, schrijvers en academici, aldus Amnesty International. Onder de arrestanten bevindt zich Salah al-Haidar, de zoon van vrouwenrechtenactivist Aziza al-Yousef, die enkele dagen geleden vrij is gekomen na een 10 maanden durend verblijf in de gevangenis. Ook journalist, schrijver en voorvechter voor de rechten van Palestijnen Abdullah al-Duhailan en Fahad Abalkhail zijn vastgezet. Laatstgenoemde steunde de campagne voor het recht van vrouwen om auto te rijden. Twee van de gearresteerden hebben zowel de Amerikaanse als de Saoedische nationaliteit.

Tot op de dag is er van officiële zijde geen informatie vrijgegeven over het lot van degenen die tijdens de laatste arrestatiegolf zijn verdwenen. Op sociale media verschijnen nog steeds berichten over verdere arrestaties. Volgens Amnesty International is geen toeval dat juist deze mensenrechtenverdedigers zijn opgepakt. ‘Hiermee geven de autoriteiten een signaal af dat ze geen enkele vorm van kritiek op de autoritaire praktijken van de staat dulden’.