Grote proef met vaccinatie bij baarmoederhalskanker

In Nederland krijgen jaarlijks zeshonderd vrouwen de diagnose baarmoederhalskanker. Ook krijgen honderden vrouwen na een slechte uitslag van een uitstrijkje een medische ingreep. Daarbij worden onrustige cellen bij de baarmoederhals verwijderd zodat ze niet kunnen uitgroeien tot kankercellen.

Bij het weghalen van de cellen verdwijnt het humaan papillomavirus (HPV), dat baarmoederhalskanker veroorzaakt, echter niet. Onderzoek onder achthonderd vrouwen moet nu uitwijzen of vaccinatie het lichaam kan helpen het virus op te ruimen. Franciscus Gasthuis & Vlietland en Erasmus MC in Rotterdam hebben samen een half miljoen euro gekregen voor het grote onderzoek, waaraan vijftien ziekenhuizen verspreid over Nederland meedoen.

Momenteel krijgen meisjes van 12 of 13 jaar al een vaccin dat hen tegen het virus moet beschermen. Het grote verschil is dat die meisjes het virus, dat wordt overgedragen via seks, nog niet hebben. Volwassen vrouwen komen er doorgaans achter dat ze het virus dragen via een uitstrijkje, dat gedaan wordt vanwege klachten als bloedverlies tijdens seks of in het kader van het bevolkingsonderzoek.

Een slechte uitslag daarvan kan leiden tot een operatie. Alleen Franciscus Gasthuis & Vlietland doet deze ingreep al ruim honderd keer per jaar. Het virus verdwijnt dan echter niet. ,,Als het virus nog een keer tot onrustige cellen leidt, moet er opnieuw een plakje van de baarmoederhals worden weggehaald. Dat wil je voorkomen. Ook omdat dit het risico op een vroege geboorte bij een zwangerschap aanzienlijk groter maakt’’, zegt gynaecoloog Ward Hofhuis van het Franciscus.

Een klein onderzoek wijst erop dat vaccineren het afweersysteem kan helpen. ,,Als dit blijkt te kloppen, zou dat enorme winst zijn.’’ Het scheelt spanning bij de vrouw, voorkomt een nieuwe operatie, maar biedt ook meer kans op een normale zwangerschap. In het onderzoek krijgt een deel van de 800 vrouwen het vaccin en een ander deel een placebo.

Hofhuis beseft dat er veel discussie is over vaccineren. Hij verwacht die ook bij dit onderzoek. Zelf twijfelt de gynaecoloog niet aan het vaccin. ,,Ik heb twee dochters. Als zij 12 zijn, laat ik ze zeker vaccineren.”