De sultan van Brunei bereidt ‘heimelijk’ strenge shariawetten voor

Vijftien jaar celstraf voor abortus. De doodstraf door stenigen voor homoseks. Tot honderd stokslagen voor overspel. Het afhakken van een hand of voet voor diefstal. En de doodstraf voor niet-moslims die de Koran bespotten.

Dit zijn maar een paar van de nieuwe straffen die komende woensdag ingaan in het kleine oliestaatje Brunei in Zuidoost-Azië. „Het lijkt erop dat ze het stilletjes wilden regelen, om dit keer alle kritiek en aandacht te vermijden”, zegt Matthew Woolfe, die met zijn The Brunei Project opkomt voor de lhbt-gemeenschap in Brunei.

Het nieuwe wetboek van strafrecht onopgemerkt invoeren, dat is mislukt. De afgelopen dagen barstte de kritiek wereldwijd los.

De Australiër Woolfe stond aan het begin van alle publiciteit. Vorige week zag hij toevallig op sociale nieuwssite Reddit langskomen dat het land van plan is de strenge shariawetten op woensdag 3 april in te voeren, vertelt hij aan de telefoon. Hij is de publiciteit gaan zoeken en daardoor kwam een grote internationale nieuwscyclus op gang. Woolfe heeft de hoop verloren dat de sultan van Brunei nog afziet van invoering van de regels.

‘We zijn een soeverein land’

In 2013 haalde Brunei met dezelfde plannen al negatief het nieuws. De staat wilde de strenge straffen verspreid over drie jaar invoeren, de zwaarste straffen als laatst. In het voorjaar van 2014 boycotten Amerikaanse beroemdheden uit protest het Beverly Hills Hotel in Hollywood, één van de internationale hotels in handen van sultan Hassanal Bolkiah. Maar na die eerste fase bleef het jaren stil en critici namen aan dat de rest van de maatregelen er niet meer van zou komen.

Afgelopen zaterdag liet de sultan daar in een verklaring geen twijfel meer over bestaan. Brunei is een „soeverein islamitisch en volledig onafhankelijk land” dat zijn eigen regels bepaalt. En het nieuwe wetboek van strafrecht is bedoeld om de rechten van alle individuen „te beschermen en respecteren”. Dat is natuurlijk precies wat níét het geval is, zegt Matthew Woolfe: „In Brunei zien ze deze verklaring als hypocriet. De straffen komen juist neer op een inbreuk van veel fundamentele rechten.”

Ook dit keer is een boycot op gang gekomen. Onder meer acteur George Clooney heeft opgeroepen de negen chique hotels die het Brunei Investment Agency in zijn bezit heeft, links te laten liggen. „Full disclosure”, schreef Clooney in een column: hij verbleef zelf recent in een paar van die hotels omdat hij niet wist wie de eigenaar was. „Maar gaan we echt meebetalen aan deze mensenrechtenschendingen? Gaan we echt meehelpen om de moord op onschuldige burgers te financieren?”

Veroordeling voor homoseks

Woolfe staat niet achter zo’n boycot. Het is natuurlijk positief dat er aandacht komt voor de mensenrechtenschendingen, zegt hij. Maar in 2014 hebben de inwoners van Brunei de actie als aanval op hun hele land ervaren, in plaats van alleen op het regime.

Woolfe onderhoudt zijn contacten vanuit Australië en via sociale media, noodgedwongen. In 2016 hield de immigratiedienst van Brunei hem bij de grens tegen en sindsdien mag hij het land niet meer in.

De enige hoop die Woolfe nu nog heeft, is dat het zo’n vaart niet gaat lopen met de uitvoering van de nieuwe straffen. Aan een veroordeling voor homoseks zijn bijvoorbeeld strikte eisen verbonden: er moeten vier getuigen van zijn of de ‘daders’ moeten hun vermeende misdaad bekennen. Beide zijn nogal onwaarschijnlijk. Waarom besluit de sultan dan wel tot soort straffen? Alle verklaringen daarvoor zijn giswerk, zegt Woolfe, maar wat vaststaat is dat Brunei last heeft van de lage olieprijs: „Als het lukt om Brunei erg strikt in de leer te laten overkomen, kan dat islamitische investeerders aantrekken.”