:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2019/03/data43031510-d9a755.jpg)
Een whiteboard met trefwoorden onder de naam Thierry Baudet: mini-PVV, rechts, fascisme, Mussolini. Het Veenlanden College in Mijdrecht, vlak voor de Provinciale Statenverkiezingen. Een foto van het bord belandde op ‘linkseindoctrinatie.eu’, een site van gymnasiast Mats Nelisse. En werd veel gedeeld op sociale media.
Maar de trefwoorden waren niet de mening van de leraar, schreef de school maandag in een verklaring. Die had slechts de woorden opgeschreven die de leerlingen hadden geroepen. „Indoctrinatie vanuit de docent aan deze foto verbinden is alleen een aanname en staat in schril contrast met hoe deze gesprekken doorgaans binnen onze school worden gevoerd”, aldus de verklaring.
‘Linkse indoctrinatie’ in het onderwijs is een veelbesproken onderwerp sinds Forum voor Democratie (FvD) deze maand een meldpunt opende om „een dossier op te bouwen” over indoctrinatie, in de woorden van partijsecretaris Rob Rooken. Het zorgt voor onrust bij leraren. Een aantal van hen, onder wie mbo-docent Tommy Derksen, besloot zichzelf te ‘verklikken’ bij het meldpunt. „Ik laat me niet intimideren of bang maken.”
Minister Ingrid van Engelshoven (Onderwijs, D66) zei dat het meldpunt haar „zeer tegen de borst” stuit.
Voorzitter van het College van Bestuur van de Universiteit van Amsterdam Geert ten Dam vindt het meldpunt „respectloos tegenover een beroepsgroep die keihard werkt en juist respect en waardering verdient”. Simone van Geest van de Algemene Onderwijsbond (AOb): „Het is georganiseerd wantrouwen. We zijn vooral kwaad op het meldpunt en niet op de leerlingen die iets mee doen.”
Rust of juist onrust
De PVV is de enige partij die het meldpunt van FvD steunt. Onderwijswoordvoerder Harm Beertema diende vorig jaar zelf een motie in voor zo’n meldpunt. Die haalde het niet, evenmin als zijn motie voor een gedragscode die leraren en docenten opdraagt zich politiek neutraal te uiten. Bij de eerstvolgende gelegenheid dient hij die motie opnieuw in – het „botte woord” ‘opdraagt’ is inmiddels vervangen door het mildere ‘vraagt’, zegt hij.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2019/03/data43002305-c1c153.jpg)
„Je creëert een soort rust met zo’n code”, denkt Beertema, die in zijn tijd als docent op een mbo naar eigen zeggen „heel linkse collega’s” had. „Zo’n code is geen arbeidsrechtelijk instrument, maar instellingen hebben dan iets om op terug te vallen. Niet om iemand te ontslaan, maar om iemand op zijn uitlatingen aan te spreken.”
Creëert zo’n meldpunt of gedragscode niet juist vooral onrust? „Ik vind het irritant, die opwinding. Leraren hebben decennia lang de kans gekregen hun giftige linkse verhalen te spuien. Als leraar heb je vrijheid van meningsuiting, maar net als bij een politieagent of officier van justitie, hoort er een soort tucht te zijn.”
Op een ander filmpje dat op internet circuleert, vertelt een leraar dat Thierry Baudet en Theo Hiddema een Amerikaanse theorie over IQ-verschillen tussen rassen zouden aanhangen. Hij vertelt dat zodat studenten weten waar ze op hebben gestemd, zegt hij in het filmpje, terwijl voortdurend geroezemoes en getingel van mobieltjes klinkt. Twee leerlingen protesteren: „Die theorie heeft Baudet niet gesteund.”
Het filmpje is zo snel verspreid dat het ROC van Twente reageerde. De leiding heeft tegen de leraar gezegd dat hij geen stemadvies in de klas moet geven, zegt woordvoerder Els van Riel, maar wel de discussie aan mag gaan. Maar kon de schoolleiding uit twee minuten geluidsopname concluderen wat er precies was gebeurd? „De grotere context ontbreekt”, bevestigt Van Riel.
Sommige scholen overwegen telefoons in de klas te verbieden, mede doordat docenten zich door het filmen vogelvrij voelen. In de onderbouw van de Openbare Scholengemeenschap Bijlmer worden telefoons bij de ingang van het klaslokaal al in een telefoontas gestoken, en een aparte werkgroep praat nu over uitbreiding van dit telefoonbeleid, aldus directiesecretaresse Marthe Brugman.
‘Socialistisch spuitje’
De discussie over ‘links’ onderwijs gaat al terug tot eind negentiende eeuw, zegt Pieter Slaman, onderwijshistoricus aan de Universiteit Leiden. De kweekschool werd gezien als ‘links bolwerk’. Dat kwam doordat dat vrijwel de enige manier was voor de arbeidersklasse om hogerop te komen. Van de Kamerleden uit de Sociaal Democratische Arbeiderspartij, de voorloper van de PvdA, was een flink deel oud-leraar. „Liberalen en conservatieven maakten zich daar grote zorgen over”, zegt Slaman.
In 1973 kopte De Telegraaf: ‘Socialistisch spuitje bedreigt schooljeugd’, een citaat van Neelie Kroes, toenmalig onderwijswoordvoerder voor de VVD. Het was haar commentaar op de Contourennota van de progressieve PvdA-minister Jos van Kemenade. „Minister Van Kemenade wil het schoolgaande kind als politiek instrument gaan gebruiken om tot een maatschappelijke omwenteling te komen”, vond Kroes. „Via indoctrinatie van de leerlingen moet er uiteindelijk een socialistische samenleving komen.” De weerstand tegen de nota was zo groot, zegt Slaman, dat conservatieve oud-strijders bij scholen gingen surveilleren.
De VVD, die zich woensdag fel tegen het FvD-meldpunt keerde, opende in 2006 een meldpunt voor ‘linkse schoolboeken’. Een van die schoolboeken omschreef het VVD-gedachtengoed volgens De Telegraaf als volgt: „Laat de mensen het zelf maar uitzoeken. Wie het niet kan, heeft pech.”
Lesboeken worden niet gemaakt door alle leraren. Maar dat de samenleving doordringt in de klas, is niet te vermijden, zegt Simone van Geest van de AOb. „We mogen allemaal stemmen. Uit onderzoek blijkt dat leraren wat linkser stemmen dan gemiddeld. Maar ze zijn vooral bezig om het vak zo goed mogelijk te onderwijzen.”
Reacties op Twitter:
VolgenJohVis Johannes Visser Neutraal onderwijs. ‘In de Tweede Wereldoorlog werden zes miljoen joden vermoord. Daar kun je wat van vinden, maar ik heb er geen mening over.’
Volgen
Volgen
Volgen
nodig ik het graag uit voor een cursus basale onderzoeksmethoden.
/s3/nrchub/pages/NH/20190329/101-full-8b5fe9.jpg)