Britse parlement verwerpt alle 8 brexitscenario’s die het zelf had ingediend
Met een ultiem manoeuvre leek de Britse premier Theresa May erin geslaagd om steun te vergaren voor haar brexitdeal, maar de Noord-Ierse DUP ging op de valreep dwarsliggen. De kans dat de Britten de deadline van 12 april halen, is nu echt klein.
🎧 Beluister Herman Van Rompuy in de nieuwe podcast van Polspoel & Desmet: “De Britten hebben zich nooit Europees gevoeld”
“Stem voor mijn plan en ik stap op.” Met die belofte probeerde premier Theresa May woensdagavond de meest fanatieke brexiteers in haar partij te overtuigen om haar voorstel te steunen. Amper twee uur voor een cruciale stemming in het Lagerhuis riep ze de conservatieve fractieleden bij zich en vroeg ze hen het verzet tegen haar deal te laten varen. In ruil beloofde May, die in haar partij al lang onder vuur ligt, vrijwillig een stap opzij te zetten.
Het manoeuvre kwam er nadat het Britse Lagerhuis afgelopen maandag de macht over de brexit naar zich toe had getrokken. Aangezien de EU-deal van de regering-May al twee keer was weggestemd, en de premier geen aanstalten maakte om haar deal bij te sturen, vonden de 650 volksvertegenwoordigers dat zij ook weleens een kans moesten krijgen om hun brexitwensen te uiten. Onder het motto: als de regering het niet kan, doen wij het wel.
“No-dealbrexit meest waarschijnlijke optie”
Volgens de conservatieve parlementariër Oliver Letwin is een no-dealbrexit op 12 april is de meest waarschijnlijke optie.
“Ik denk dat we op het een of andere moment een akkoord over de streep moeten krijgen of accepteren dat we een alternatief moeten vinden, als we een no-deal op 12 april willen vermijden. En dat laatste is wat naar mijn mening zeer waarschijnlijk staat te gebeuren”, zegt Letwin, een van de architecten van de stemming van woensdagavond.
Als Groot-Brittannië een nieuw referendum of verkiezingen wil organiseren, zal de brexit zeker verscheidene maanden moet worden uitgesteld, waarschuwt Letwin nog. Het is volstrekt onduidelijk of het parlement daarmee zou willen instemmen.
Alternatieven
Woensdagavond laat stemde het parlement over acht alternatieven voor de brexit. Daarbij was meteen duidelijk dat de meest extreme voorstellen – een no deal-brexit of het intrekken van de brexit – nauwelijks kans zouden maken. Andere voorstellen, zoals een zachte brexit, hadden meer kans. Hoewel de stemming niet-bindend was, zou een overtuigende parlementaire meerderheid voor een van de alternatieven de regering-May in een lastig parket brengen.
May wierp al haar gewicht in de strijd. De voorbije dagen had ze al opgemerkt hoe steeds meer conservatieven die voorheen haar brexitakkoord verwierpen nu toch bereid leken om haar akkoord te steunen. Beter deze deal dan helemaal geen brexit, oordeelden ze, zeker nu de nieuwe deadline van 12 april aan de horizon verschijnt. Onder andere Boris Johnson, die de afgelopen jaren veel kritiek uitte op May, zette de deur voor haar akkoord op een kier.
Door het ultieme offer te maken, en haar ontslag aan te bieden, leek May er aanvankelijk in geslaagd om die deur verder open te beuken. Een aantal conservatieven lieten weten dat ze zich zouden onthouden of tegenstemmen in het parlement. Tegelijk zeiden ze dat ze het brexitakkoord van May nu toch zouden steunen. Daarop ontstond de hoop dat dit volstond om het akkoord in de komende 48 uur toch nog door het parlement te loodsen.
Maar de Noord-Ierse DUP, een kleine partij met tien zetels die de regering-May nodig heeft om aan een meerderheid te geraken, gooide om tien uur ’s avonds roet in het eten. De partij stuurde een persbericht uit waarin ze bekendmaakte dat ze het brexitakkoord toch niet kon steunen. Daarmee doofde het aanvankelijke enthousiasme al gauw uit. “Dit leek een game changer, maar nu ziet het er niet zo goed uit”, zegt professor Europese politiek Hendrik Vos (UGent).
‘Dit leek een game changer, maar nu ziet het er niet zo goed uit’
Chaos compleet
De brexitsaga is al vaker onvoorspelbaar gebleken, maar volgens Vos is de kans reëel dat de Britten nu langer uitstel zullen vragen aan de EU. “Het enige alternatief is een no deal-brexit, maar het parlement zal dan eerder opteren voor langer uitstel. Zodra die beslissing is genomen, is het terug naar start. Dan is alles weer mogelijk. Ik kan me moeilijk inbeelden dat we dan geen nieuwe algemene verkiezingen krijgen.”
Nu het parlement ook nog alle acht alternatieven voor de brexit verwierp, is de chaos compleet.