Een nieuwe alliantie moet het aantal kinderen in armoede naar nul brengen

Jessica van Schaik (41) werd vroeger gepest op de basisschool. Ze droeg de oude kleren van haar vier jaar oudere zus, kreeg voor tussen de middag geen ­boterhamtrommeltje mee naar school en spontaan naar een pretpark zat er al helemaal niet in. Haar klasgenootjes zeiden tegen haar: “Je bent anders. Je draagt ouderwetse kleren.”

Dinsdag sluiten negentig partijen uit het bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en gemeentes een ­alliantie tegen kinderarmoede. Het initiatief  is opgezet door Nederlands Centrum Jeugdgezondheid, Missing Chapter Foundation en Alles is ­Gezondheid. Hun doel: in 2030 geen kinderarmoede meer in Nederland.

In Nederland leven 277.000 kin­deren en jongeren in armoede, aldus het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). De afgelopen jaren daalt dat ­cijfer slechts langzaam. Waarom is er nog kinderarmoede in Nederland?

“Kinderen zijn niet arm. Hun ­ouders zijn arm”, zegt Cok Vrooman, armoededeskundige van het SCP en hoogleraar aan de Universiteit Utrecht. Tot nu toe is er in Nederland veel gedaan om de gevolgen van ­armoede te beperken. Door bijvoorbeeld het aanbieden van muzieklessen, sportclubjes of een computer aan kinderen in armoede. Maar dit lost het armoedeprobleem niet op, stelt Vrooman.

Om armoede te bestrijden is het volgens Vrooman logisch om te kijken naar het inkomen van ouders en de uitgaven die ze doen. Ouders hebben geen werk, kunnen niet genoeg uren maken, verdienen te weinig per uur of hebben bijzondere uitgaven, bijvoorbeeld door ziekte. Volgens Vrooman moet voor verschillende thuissituaties bekeken worden hoe armoede structureel kan worden aangepakt. “Kijk naar de oorzaken van een te laag inkomen. Voor een eenoudergezin werkt de ene oplossing, waar diezelfde oplossing voor een gezin met licht verstandelijk beperkte ouders niet ­effectief is.”  Vrooman benadrukt dat het voor kinderen belangrijk is dat zij ook echt onderwijs volgen op het niveau dat ze aankunnen, want dat is voor hun latere leven doorslaggevend.

Altijd eten

Van Schaik groeide op in een Brabants dorpje. Haar vader raakte op haar vierde werkloos. Er was wel altijd eten op tafel, hoewel de ene keer meer dan de andere keer. “Mijn ouders hebben het fantastisch gedaan”, vindt Van Schaik. Ze probeerden haar erbuiten te laten. Maar ’s avonds in bed hoorde ze ­genoeg door het dunne plafondwandje dat haar slaapkamer scheidde van de woonkamer.

Na de middelbare school verhuisde Van Schaik met haar toenmalige man naar Utrecht. Toen ze van hem scheidde, raakte ze diep in de schulden. Vijf jaar lang zat ze met haar nieuwe man in de schuldsanering en kregen ze 50 euro leefgeld per week om de boodschappen van te betalen. Later leefde Van Schaik nog lange tijd op bijstandsniveau.

Op 38-jarige leeftijd volgde Van Schaik een mbo-opleiding tot ervaringsdeskundige. Ze zette een kledingbank en een sociale supermarkt in Utrecht op. Hier kunnen mensen met weinig of geen inkomen goedkopere boodschappen doen. Een kilo suiker voor 50 cent, een pak thee voor 40 cent.“Ik weet wat mensen nodig hebben.”

Ondiep

Het Plantageplein in Ondiep, waar ze om de hoek woont, betekent veel voor haar. Hier helpt ze mensen die met dezelfde armoedeproblemen rondlopen die zij had. Ondiep is een krachtwijk, veel mensen hebben er een laag inkomen. Buurtbewoners kennen Van Schaik en spreken haar aan met de vraag hoe ze uit de schulden moeten komen. “Dan gaan we hier op een bankje zitten en dan probeer ik advies te geven. We maken ­samen een budgetplan. Of ik verwijs ze door als ik het niet weet.”

Van Schaik vind het lastig om een oplossing voor kinderarmoede in ­Nederland te noemen. Wel heeft ze voorbeelden. Zo vertelt ze hoe ze de gemeente Utrecht adviseerde om opleidingen aan te bieden aan mensen die leven op bijstandsniveau. Zodat ze een kans krijgen op een betere baan.

“En heel belangrijk: armoede moet een gezicht krijgen. Het taboe moet eraf. Doordat ik mensen vertelde in welke situatie ik zat, hielpen buurtgenoten mij. Zo brachten ze mij bijvoorbeeld een tas met kleding.” Waar haar ouders niet vertelden over hun situatie, doet zij dat wel met haar zoon. Tot zijn dertiende groeide hij op in armoede. “Op de vraag hoe dat voor hem was zei hij: ‘Mam, ik heb het eigenlijk nooit gemerkt, omdat we er altijd over hebben gepraat’. ”

Lees ook:

Menstruatie-armoe in het VK: één op de tien meisjes heeft geen geld om tampons te kopen

Een BBC-reportage uit Schotland verspreidde zich als een raket via Britse sociale media. Te zien was hoe de Schotse Tricia Chapman uit Aberdeen vertelde dat ze regelmatig geen geld heeft om maandverband of tampons te kopen.

Dat kansarme kinderen in armoede blijven steken, komt door falend overheidsbeleid

Barbara Ehrenreich krijgt in het Koninklijk Paleis de Erasmusprijs. De Amerikaanse journalist heeft wel sjofeler locaties bezocht. 

Nederland blijkt minder armen te tellen dan gedacht

Wanneer geldt iemand als arm? Met een preciezere rekenmethode komt het SCP op minder armoede uit in Nederland.