Burgers willen een overheid die luistert en problemen oplost

De stempas die u deze week op de deurmat vindt is de voorbode van een dramatische afstraffing, die het kabinet Rutte-3 in de Eerste Kamer wacht. Volgens de peilingen verliest de coalitie ruim een derde van z'n zetels. Daarmee wordt het kabinet de facto demissionair. De kans is klein dat de Eerste Kamer nog zal instemmen met nieuwe wetgeving.

Dan wordt het nog een hele zit voor iedereen. Want nieuwe Tweede Kamer-verkiezingen staan in de agenda voor 17 maart 2021. En vervroegde verkiezingen is geen wenkend perspectief, omdat een meerderheidskabinet inmiddels minimaal zes(!) partijen vereist.

De vraag is niet waarom de regeringspartijen zichzelf de hoek in verven, maar hoe het komt dat ze het niet in de gaten hebben?

De groep kiezers, die het politieke landschap zo versplintert, keert zich al jaren af van de traditionele partijen. En groeit snel. Het is het electoraat dat begin deze eeuw z'n wensen en zorgen gehoord zag door Pim Fortuyn en inmiddels onderdak heeft bij de PVV en Forum voor Democratie (FvD).

Deze twee partijen nemen samen een kwart van de Nederlandse kiezers voor hun rekening. Als we daar de SP als anti-establishment partij aan toevoegen kanaliseert een derde van de kiezers z'n ongenoegen via de stembus. Een ander deel is afgehaakt en komt bij verkiezingen niet (meer) opdagen.

De groep wordt met regelmaat gediskwalificeerd als boos, blank, lager opgeleid en pessimistisch. Maar in werkelijkheid is de samenstelling divers op alle onderdelen en heerst er eensgezindheid over de afkeer van 'hoe zaken gaan in Nederland'. Volgens directeur Kim Putters van het Sociaal- en Cultureel Planburo (SCP) hangen er in ons land vele gele hesjes aan de kapstok.

Putters beschrijft in zijn recent verschenen boek 'Veenbrand' het kwijtraken van een grote groep burgers. Ontheemden die controle en vertrouwen zijn verloren. De bovenkant van de samenleving is optimistisch en kansrijk, maar aan de onderkant, en in toenemende mate ook in het midden, woedt een veenbrand.

Een coalitie van zes partijen gaat die veenbrand niet blussen. Putters ageert tegen de compromiscultuur, die iedereen een beetje tegemoet komt, maar geen knopen hakt. Grote problemen komen op de lange baan en blijven uiteindelijk onopgelost.

Politici kopen tijd met succesjes in de media en hopen dat de onvrede overwaait als koopkrachtplaatjes beter worden. Helemaal vergeten dat de Fortuyn-revolte een reactie was op de hoogconjunctuur-kabinetten Kok 1 en 2. Kim Putters waarschuwt politici nog maar eens dat mensen zich ook juist zorgen maken over niet-materiële zaken.

Voor de blinden en de doven en de geheelontkenners van het politieke midden vier kansen om de ontheemden weer aan boord te krijgen, de PVV en FvD de wind uit de zeilen te nemen en Nederland te behoeden voor een stuurloos kabinet van zes of zeven partijen.

1. Luister naar de burgers 

Sociale media wekken misschien een andere indruk, maar de afstand tussen burgers en bestuurders is enorm. Gemeentelijke herindeling heeft raadsleden onbekend en onbemind gemaakt. En Brussel en Straatsburg liggen niet alleen verder weg dan Den Haag, maar zijn ook onbereikbaar.

Verzin plannen en beleid, maar vergeet niet dat in een democratie de burgers uiteindelijk de baas zijn.

U heeft het raadgevend referendum – bij uitstek het gereedschap om naar burgers te kunnen luisteren – vorig jaar eigenhandig afgeschaft. Wij verwachten dit voorjaar uw antwoord op de commissie Remkes. Hij concludeert dat de groep waarover wij hier spreken zich niet langer vertegenwoordigd voelt in Den Haag.

Remkes noemt het 'buitengewoon urgent' daar iets aan te doen en pleit nadrukkelijk voor een correctief referendum.

2. Meer meer meer agenten en wetten die criminelen harder straffen 

Word wakker uit de droom dat de criminaliteit in Nederland daalt. Zestienduizend zaken moet de politie laten liggen door een gebrek aan rechercheurs. Enig idee wat dat doet met het vertrouwen van burgers in de overheid? Steeds meer burgers vinden aangifte doen zinloos. 

Berovingen, overvallen, inbraken. Een nieuwe trend onder criminelen is de gewelddadige beroving van bejaarden. Mensen die een leven van 70, 80 jaar werken en zorgen achter de rug hebben en beroofd van hun spaarcenten en hun waardigheid eindigen in een plas bloed op hun eigen keukenvloer. Er is sprake van een epidemie.

3. Controleer immigratie en zet criminele en illegale vreemdelingen uit

Op geen dossier wordt zo gefaald als bij asielverstrekking en immigratie. Het draagvlak voor de opvang van vluchtelingen kraakt onder het gedogen van mensen wiens asielverzoek is afgewezen en asielzoekers die zich schuldig maken aan criminaliteit en geweld. De afspraak is dat er voor deze mensen hier geen plaats is. Burgers zien een incapabele en onbetrouwbare overheid.

Een Nederlands kabinet zou zich in Europa moeten inspannen voor een gecontroleerde buitengrens en het terugsturen van criminele asielzoekers en kansloze asielzoekers uit veilige landen. En daarin zelf het voortouw nemen.

4. Maak niet langer een uitzondering voor de islam

In Nederland wonen mensen uit de hele wereld en van alle gezindten, maar er is geen religieuze groep waarbij de integratie gepaard gaat met zoveel maatschappelijke conflicten en incidenten als moslims. Er gaat ook veel goed, maar het samenleven loopt stroef en met teveel aanvaringen.

Zo zijn er conflicten over de houding tegenover homo's, vrouwenrechten, gemengde huwelijken, de orthodoxe islam, gewelddadige radicalisering en vooral het open debat waarin ruimte behoort te zijn voor kritiek zonder bedreigingen en zonder deelnemers uit te maken voor 'racisten'.

Hoe krampachtig er wordt omgegaan met deze grote religieuze minderheid toont de schorsing  deze week van een leraar op een openbare vmbo wegens een vermeende uitspraak over de profeet Mohammed. 

Burgers voelen feilloos aan dat veel moslims geen genoegen nemen met de opvatting dat religie een privézaak is. Een die zeker in alle vrijheid beleden moet kunnen worden, maar die niet boven kritiek of de opvattingen van anderen verheven is.

De partijen van het politieke midden zouden moeten staan voor het seculiere karakter van onze open samenleving. Daarin geldt geen uitzondering voor de islam. Gelijke behandeling betekent ook stoppen met moslims af te schilderen als een kwetsbare groep. Dat zijn ze niet en zo gedragen zij zich ook niet.

Natuurlijk is er nog heel veel meer te doen. Maar dit zijn de thema's waarop u - politici van het politieke midden - gewone burgers al jaren in de steek laat. Dat gaat niet zonder electorale gevolgen.

Niet de schuld afschuiven op Wilders of Baudet, maar inzien dat u zélf al die kiezers naar hen hebt toe gejaagd.

Succes met het redden van wat er nog te redden valt. Eigenlijk is het simpel: burgers willen een overheid die luistert en problemen oplost.