Door afwezigheid van ‘onzen Emiel’ liep SP-gemeente Boxmeer over naar Thierry

Een beetje ironisch is het wel. Bijna twee jaar lang had het boek van Jos Roemer over zijn broer Emile, ‘Passie voor Politiek’, een vaste plaats op de politieke tafel van de Boxmeerse boekhandel Van Dinter. Dat het onlangs werd verplaatst naar een minder prominent deel van de winkel, is niet gek voor een werk uit 2017. Maar op exact dezelfde plek, juist in het oog springend, ligt nu een andere biografie. ‘Mr. Hiddema in de politiek’. Ook in de boekhandel is de SP in de pikorde voorbijgestreefd door Forum voor Democratie.

Hét SP-bolwerk van Nederland is Oss. Maar heel kort daarop volgt Boxmeer, op de grens van Noord-Brabant en Limburg, het dorp waar voormalig fractievoorzitter Emile Roemer opgroeide. Waar zijn dochter Nynke en neef Dennis in het bestuur van de plaatselijke SP-afdeling zitten. Waar Roemer gewoon ‘onzen Emiel’ is. Maar ook het dorp waar bijna de helft van de SP-stemmers woensdag vreemdging. Koos in 2015 nog 32,3 procent van de kiezers voor de socialisten, deze week deed slechts 17,1 procent dat.

Proteststemmen

In haar zonnige achtertuin maakt Mariëlla van Wijnen-Heijs de balans op van een treurig verlopen verkiezingsdag. Het gemeenteraadslid was nummer negen op de Brabantse kandidatenlijst. Zeker een verkiesbare plek, gezien de negen zetels die de SP de afgelopen vier jaar in het provinciebestuur innam. Maar de partij kelderde naar vijf zetels. De reden? “Wat denk je zelf”, kaatst ze de bal in eerste instantie terug. Dan noemt ze drie hoofdoorzaken: “De vele proteststemmen, landelijke ontwikkelingen en wat betreft Boxmeer het verdwenen Roemer-effect.”

Dat laatste verdient misschien een nadere uitleg. Nu de SP-coryfee waarnemend burgemeester van Heerlen is, staat hij wettelijk boven de partijen en mag hij zich niet mengen in campagnes. Juist in zíjn gemeente laat zich dat voelen, zegt Van Wijnen. “Emile is hier een verbinder, een vriend bovendien die ik al jaren ken. Als hij niet met handen en voeten was gebonden, had de uitslag hier anders kunnen zijn. Ik ben wel een Boxmeerse, maar ben ook een tijdje weggeweest. Emile heeft hier les gegeven, hoeveel mensen ken je dan?”

Waanbeeld

Roemer is zo aan Boxmeer verbonden, dat sommige inwoners hem zelfs menen te zien als hij er niet is. Toen Van Wijnen vorige week in haar woonplaats borden aan lantaarnpalen hing met daarop haar eigen beeltenis, stapte er iemand op haar af die de opluchting niet onder stoelen of banken stak. Het vertrouwde portret van Roemer in plaats van een foto van lijsttrekker Lilian Marijnissen, zo moest het volgens haar zijn. Pas toen de verbouwereerde Van Wijnen zo’n bord naast haar eigen hoofd hield en vroeg of haar dorpsgenoot geen gelijkenis zag, viel het kwartje. “Door mijn korte haar ben ik wat gewend, maar deze zag ik zelf ook niet aankomen.”

Huichelaars

Op een terras in het centrum wordt Theo Weenink meermaals aangesproken op de verkiezingsuitslag. Een langs-lopende vrouw roept dat de huichelaars hebben gewonnen. Weenink was vier decennia geleden de oprichter van de plaatselijke SP-afdeling. In 1994 kwam hij voor het eerst in de gemeenteraad, samen met – daar is hij weer – Emile Roemer. “Hij was meer de denker, ik de doener. Wij klikten met elkaar. Ik heb mooie herinneringen aan die tijd.”

Maar vandaag zijn Weeninks gedachten minder mooi. Het verlies doet pijn. Hoewel hij zegt er vanwege zijn ervaring geen hoge bloeddruk meer van te krijgen, meende de nestor op zijn persoonlijke facebookpagina toch zijn frustratie te moeten uiten. ‘Ratten zitten niet alleen in rioolbuizen, ze bevinden zich ook onder ons’, valt er sinds donderdagochtend te lezen.

Ondanks dat Weenink benadrukt dat de SP in Boxmeer toch nog steeds de tweede partij is, is hij erg teleurgesteld. “Wij staan tussen de kiezers. We voeren acties, staan hier vaak in de winkelpassage. En met onze hulpdienst zijn we in Boxmeer zeer actief. Dan is zo’n verkiezingsuitslag extra teleurstellend. Ik denk dat van onze kant 20 tot 30 procent op Forum voor Democratie heeft gestemd. Een beetje verlies had ik ingecalculeerd, maar ik had nooit gedacht dat het zo erg zou zijn.”

Andere instelling

Frans van Dinter, eigenaar van de boekwinkel, is een van de mensen die niet meer op de SP heeft gestemd. Zijn voorkeur ging uit naar D66. “In de tijd van Roemer stemde ik diverse keren op zijn partij. Het mooie van hem was dat hij niet alleen overal op inhakte, maar ook opbouwde. In zijn tijd kon de VVD nog met de SP samenwerken. Die instelling mis ik een beetje bij de huidige partij.”

In de computer zoekt Van Dinter naar de verkoopcijfers van het boek over Roemer. We hebben er 29 van verkocht, dat is best veel. Maar van zijn eigen boek ‘Het kan wel’ uit 2015 verkochten we er 115. Emile is hier iemand, hoor. Hij wordt nog steeds gewaardeerd. Als hij dan niet meer de voorman is, kost dat hier stemmen. Al zijn deze verkiezingen ook raar gelopen. Door de aanslag in Utrecht gingen er opeens andere sentimenten spelen. Valse sentimenten, waarop Thierry Baudet heeft ingespeeld.”

Geen idee

Het voedt de stelling van Van Wijnen dat de provinciale verkiezingen door de kiezer landelijk zijn benaderd. Hoe anders is het te verklaren dat Forum voor Democratie in Noord-Brabant negen zetels veroverde zonder ook maar een dag campagne te hebben gevoerd? “Moet je dat populisme noemen? Het verbaast mij ten zeerste. Iedereen die een auto of televisie koopt, zoekt eerst uit wat het beste model is. Maar tijdens verkiezingen stemmen ze op een partij die in onze provincie helemaal geen programma heeft. Ze hebben geen idee. Dat vind ik triest.”

Onder een kastje, klaar om met het oud papier te worden meegegeven, pakt Van Wijnen een flyer uit een doos. Aan de achterkant staan haar drie belangrijkste actiepunten uitgeschreven: verbetering van de Maaslijn tussen Roermond en Nijmegen, aanpak van de overvolle A73 en kleinere veehouderijen.

Dit heeft ze onvoldoende voor het voetlicht weten te brengen, denkt ze. “Ik heb het idee dat mensen er niet mee bezig zijn geweest. We leven in een snelle wereld, niemand heeft nog tijd.” Verdriet zegt ze niet te hebben. Omdat het niet hoort, zegt Van Wijnen. “De kiezer mag zelf bepalen. Even goede vrienden, dat meen ik.”

Lees ook:

Roemer als burgervader: het ambt past hem als een jas

Geen zwart gat, maar een post als waarnemend burgemeester in Heerlen wachtte Emile Roemer na zijn vertrek als SP-leider. Hij is er populair. ‘Pas op, ik ga nog naast m’n schoenen lopen...’

Er heerst onrust binnen de SP over migratiestandpunt

Onrust binnen de SP: een deel van de achterban vindt dat de partij verrechtst met haar standpunt over vluchtelingen. De SP sluit deals om vluchtelingen uit Europa te weren niet langer uit.