GroenLinks wint ook flink en klimt van vier naar negen zetels. De VVD haalt net als in de eerdere prognose twaalf zetels, een verlies van één, en is zo de tweede partij.
De Eerste Kamer wordt op 27 mei gekozen door de nieuw geïnstalleerde Statenleden. Als die een afwijkende stem uitbrengen, kan de samenstelling van de Eerste Kamer veranderen.
De prognose wijkt af van de exitpoll van Ipsos die in de nacht van woensdag op donderdag nog een overwinning voor de VVD voorspelde en Forum voor Democratie op tien zetels peilde.
Rond 13.00 uur was 98,5 procent van de stemmen geteld en lag de opkomst op 56 procent. Dat is een stuk hoger dan vier jaar geleden, toen 47,8 procent van de kiesgerechtigden naar de stembus ging.
Nieuwkomer Forum voor Democratie (FVD) stevent met dertien zetels af op de eerste grote verkiezingsoverwinning, nadat de partij tijdens de laatste Tweede Kamerverkiezingen met twee zetels in de Kamer kwam.
Baudet in speech fel op politici, journalisten en onderwijs
Met de uitslag heeft de kiezer volgens Baudet het "onbenul" van VVD-leider Mark Rutte afgestraft. "Wij sturen een boodschap aan Mark Rutte: FVD langer negeren, dat lukt je nooit", zei hij.
Baudet koos in zijn overwinningsspeech voor een frontale aanval op zijn collega-politici, het onderwijs en journalisten. "We worden kapotgemaakt door de mensen die ons juist zouden moeten beschermen", zei hij. "We worden ondermijnd door universiteiten en journalisten, door mensen die onze gebouwen ontwerpen."
Hij had geen goed woord over voor bestuurders, die hij "kliekjes omhooggevallen netwerkers" noemde.
Voorlopige uitslag
- Forum voor Democratie van 0 naar 13 zetels
- VVD van 13 naar 12 zetels
- CDA van 12 naar 9 zetels
- GroenLinks van 4 naar 9 zetels
- PvdA van 8 naar 7 zetels
- D66 van 10 naar 6 zetels
- PVV van 9 naar 5 zetels
- ChristenUnie van 3 naar 4 zetels
- SP van 9 naar 4 zetels
- Partij voor de Dieren van 2 naar 3 zetels
- 50PLUS van 2 naar 2 zetels
- SGP van 2 naar 2 zetels
- DENK wint geen zetels
- OSF wint geen zetels
Coalitie verliest meerderheid
De coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie verliest de meerderheid in de senaat en gaan van 38 naar 31 zetels.
Naast het zetelverlies van de VVD, gaat het CDA van twaalf naar negen en verliest D66 er vier en komt zo uit op zes zetels. Alleen de ChristenUnie boekt een zetel winst: van drie naar vier zetels.
Opvallend is dat de PVV fors verliest: van negen naar vijf. Ook de SP levert flink in: van negen naar vier. De PvdA weet de schade te beperken en gaat van acht naar zeven.
DENK komt volgens deze prognose niet in de senaat. Ook de OSF (Onafhankelijke SenaatsFractie) verdwijnt zoals het er nu naar uitziet uit de Eerste Kamer.
Sybrand Buma (CDA) en Rob Jetten (D66) zien dat het politieke landschap nog verder versplinterd raakt. "We zullen meer samen moeten werken", concludeert Jetten.
Klaas Dijkhoff (VVD) vindt dat FVD nu moet leveren. "Als je zo flink wint, dan moet je verantwoordelijkheid nemen."
Bekijk de verhouding in de Eerste Kamer in onderstaande tool:
Ook GroenLinks wint flink
GroenLinks-leider Jesse Klaver ziet een sleutelrol weggelegd voor zijn partij. "Vorige week werden er klimaatbeloften gedaan door Rutte. Wij gaan hem aan die beloftes houden."
Met het verlies van de meerderheid in de Eerste Kamer is het kabinet voor steun voor de plannen nu afhankelijk van de oppositie.
Toch lijkt premier Rutte zich geen zorgen te maken. "We gaan de komende tijd zorgen voor meerderheden", zegt de VVD'er. "Dat betekent veel koffie drinken en nog meer bellen."
Steun zoeken bij oppositie
Zoals het er nu naar uitziet kan de coalitie zowel zaken doen met GroenLinks (waarmee het in de senaat op veertig zetels uitkomt) als de PvdA (waarmee de teller uitkomt op 38).
Met de overwinning van het rechts-populistische FVD is het nog maar zeer de vraag of de VVD en CDA blind in zee zullen gaan met de twee linkse partijen. Desalniettemin lijkt een samenwerking met FVD ver weg.
Baudet stelde eerder als voorwaarde voor zijn steun onder meer dat drie bewindspersonen (minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat en staatssecretaris Mark Harbers van Justitie en Veiligheid) het veld moeten ruimen, dat de klimaatwet van tafel gaat en dat het referendum weer wordt ingevoerd.
Het lijkt niet in de lijn der verwachting te liggen dat de coalitiepartijen met deze eisen zullen instemmen. Gezien de toon van Baudets overwinningsspeech, lijkt FVD op dit moment nog niet voor samenwerking te kiezen.
NUjij: Uitgelichte reacties