Ook opkomst verkiezingen waterschappen stuk hoger, ruim 1,2 miljoen raadplegingen Kieswijzer

Hiermee sluiten we het liveblog over de dag na de verkiezingen voor de Provinciale Staten en Waterschappen af. Naar verwachting zullen maandag alle stemmen voor de Provinciale Staten geteld zijn. 

Forum voor Democratie heeft in drie provincies en in 91 gemeenten de meeste stemmen gekregen. VVD werd het vaakst de grootste partij, namelijk in 97 gemeenten. Het CDA won 94 gemeenten, GroenLinks en SGP pakten allebei in 21 gemeenten de meeste stemmen. 

Voormalig chauffeur van Pim Fortuyn Hans Smolders is als lijstduwer van Forum voor Democratie met voorkeursstemmen gekozen in Provinciale Staten van Noord-Brabant. Alleen al in zijn woonplaats Tilburg kreeg het voormalig Tweede Kamerlid van de LPF 8972 stemmen en dat is ruimschoots voldoende voor een zetel.

Smolders laat weten dat hij de zetel zal accepteren. ,,Als mensen de moeite nemen op mij te stemmen ga ik de fractie ondersteunen'', zegt hij in reactie op de uitslag. Hij denkt het raadswerk in Tilburg te kunnen combineren met zijn nieuwe functie in de provincie.

De overwinningsspeech die FvD-leider Thierry Baudet gisteravond voor zijn achterban hield staat bol van naar fascisme riekende teksten die sterk doen verlangen naar het Nederland van de negentiende eeuw. Dat is de conclusie van Jan Jaap de Ruiter, arabist en universitair docent Culturele Studies bij Tilburg University en iemand die Baudet kent en sprak. ,,Zijn uitspraken over een gezuiverd en boreaal Nederland zijn zorgelijk en bedreigend.”

Het is toch GroenLinks die in de provincie Groningen de grootste partij is geworden. Nu 100 procent van de stemmen is geteld blijkt dat de partij met 6 zetels de PvdA toch voorbij is gestreefd. Die partij blijft steken op 5. Dat maakte de provincie zojuist bekend.

Vier jaar geleden was de SP de grote winnaar in de noordelijke provincie, met 8 zetels. Die partij moet er nu 4 inleveren. Forum voor Democratie krijgt in de Groningse Staten ook 4 zetels.

Ruim 1,2 miljoen stemgerechtigden hebben in aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen de Kieswijzer geraadpleegd, de online stemhulp van de Persgroep (waaronder het Algemeen Dagblad). Vooral in de laatste dagen voor de verkiezingen op 20 maart bleken veel kiezers op zoek naar advies. De Kieswijzer is verhoudingsgewijs vooral in Utrecht veel geraadpleegd.

Rogier van der Sande, voorzitter Unie van Waterschappen laat aan de hand van de opkomstcijfers weten: ,,We zijn ontzettend blij met het goede verloop van deze verkiezingen. Er is duidelijk te zien dat thema's als water, klimaat en energie leven bij de kiezer. Extreme weersomstandigheden als droogte en hoosbuien zijn de realiteit. Het werk van de waterschappen is hierdoor zeer relevant en urgent nodig. En daar wordt de kiezer zich steeds meer van bewust. Dat is mede te danken aan de gezamenlijke aanpak van de waterschappen."

De voorlopige opkomst voor de waterschapsverkiezingen van 2019 is - net als die van de Provinciale Statenverkiezingen - een stuk hoger dan de opkomst bij de waterschapsverkiezingen in 2015. Dat blijkt uit de gegevens van 20 van de 21 waterschappen, laat de Unie van Waterschappen weten.

De meeste waterschappen hebben in de loop van vandaag de voorlopige verkiezingsuitslagen ontvangen van de gemeenten. De opkomst laat een duidelijk stijgende lijn zien ten opzichte van 2015. Toen was de opkomst 43,5%. Bij de huidige waterschapsverkiezingen is dat gestegen naar 50,5%.

Baudet is bereid samen te werken met de gevestigde orde, maar presenteert wel een flink wensenlijstje, waaronder het vertrek van meerdere kabinetsleden. 

Forum voor Democratie heeft in 91 gemeenten de meeste stemmen gekregen. VVD werd het vaakst de grootste partij, namelijk in 97 gemeenten. Het CDA won 94 gemeenten, GroenLinks en SGP pakten allebei in 21 gemeenten de meeste stemmen. Dat blijkt uit gegevens van de Verkiezingsdienst van het ANP.

Vier jaar geleden kreeg de VVD in 146 plaatsen de meeste stemmen en was het CDA het meest geliefd in 135 gemeenten. De SP won in 2015 in 32 gemeenten, maar woensdag kwam de partij in vier gemeenten als grootste uit de bus.

D66 kreeg dit keer nergens de meeste stemmen, terwijl de partij vier jaar geleden in dertien gemeenten won. Elf van die dertien gemeenten gingen nu naar GroenLinks.

De overwinning van Forum voor Democratie betekent 'dat de agenda van verdeeldheid en polarisatie door de kiezer is beloond', vindt Denk-leider Tunahan Kuzu. ,,Daarom is het nog harder nodig dat wij een stevig tegengeluid laten horen, hier in de Tweede Kamer, in de gemeenteraden en in de provincies.'' Denk komt vooralsnog op nul zetels uit in de Senaat.

Overigens had Denk zelf de ambitie uitgesproken om enkele zetels te halen in de Senaat, maar de partij ging er sowieso vanuit dat partijvoorzitter Öztürk zou vertrekken naar de Eerste Kamer. ,,We zien nu dat de motivatie om te gaan stemmen voor de Provinciale Staten wat is achtergebleven." De doelgroep van Denk is blijkbaar thuisgebleven.

De familie van Menno Wigman is ontstemd dat Thierry Baudet in zijn overwinningsspeech dichtregels van de in 2018 overleden Amsterdamse stadsdichter gebruikte. ,,Hij citeerde de dichtregels foutief, en de familie ziet bovendien dat Baudet de poëzie in een context plaatst die mijlenver van het wereldbeeld van Wigman staat", schrijft familielid Anneke Wigman. 

De voorman van Forum voor Democratie citeerde uit het het gedicht 'Afscheid van mijn lichaam' uit de bundel Slordig met geluk: ,,De zon was mij niet opgevallen als hij niet steeds onderging."

,,Baudet zei dat de de zon 'was ondergegaan', wat ritmisch rommeliger is. Wigman besteedde altijd zeer veel zorg aan het ritme van zijn gedichten."

Het kabinet zal ook kijken of Forum voor Democratie (FVD) wil samenwerken met het kabinet in de Eerste Kamer. Er zal volgens premier Mark Rutte per onderwerp worden gekeken naar meerderheden. ,,Ik zou er ook op rekenen dat de partij die de grootste is geworden daartoe bereid is", zei Rutte in Brussel waar hij is voor een Europese top.

Rutte zei dat hij uitziet naar het contact met Baudet en zijn partij 'om te kijken hoe wij tot verstandige meerderheden kunnen komen'. Hij hoopt dat Forum bereid is 'de basis onder het bestuur van Nederland te versterken'. Rutte heeft nog geen contact gehad met Baudet sinds de uitslag van de verkiezingen bekend werd.

Een Gorcumse kiezer kwam gisteren 364 dagen te laat voor de gemeenteraadsverkiezingen én het referendum voor de Sleepwet. Met die stemformulieren stapte hij een stembureau in de binnenstad binnen. 'De inwoner ging thuis nog even zoeken naar de goede stembiljetten.'

De SP zal de komende tijd moeten uitzoeken waarom ze bij de provinciale verkiezingen zo enorm heeft verloren. ,,Een antwoord is niet eenvoudig of eenduidig, maar we moeten er wel naar op zoek'', concludeert fractievoorzitter Lilian Marijnissen de dag na de stembusgang. ,,Waren we relevant genoeg? Kennelijk niet, anders waren ze wel gekomen.''

De leden van de Provinciale Staten kiezen in mei de senaat en volgens de laatste prognose zakt de SP daar van 9 naar 4 zetels. Vermoedens waarom heeft Marijnissen wel. ,,De proteststem is dit keer niet naar ons gegaan, dat is duidelijk. Ik heb het vermoeden dat een groot deel van onze potentiële kiezers niet de gang naar de stembus heeft gemaakt.''

Ook PvdA-voorman Lodewijk Asscher wordt met blijdschap ontvangen door zijn fractie. ,,Het is heel bijzonder wat er is gebeurd, we groeien weer qua percentage stemmers'', zegt Asscher. ,,Wij hebben grote verantwoordelijkheid qua politieke realiteit. We komen nu in positie waardoor we resultaten kunnen gaan bereiken, coalitie is terecht meerderheid kwijt.''

Asscher haalt uit naar Thierry Baudet: "Wij beschermen de vrijheid van journalisten, onderzoekers en architecten'', zegt de PvdA-leider. En over de speech van Baudet: ,,Laat die uil lekker maar vliegen.''

De winst van Forum voor Democratie lijkt de partij ook een groot probleem te hebben gegeven: in zeker één provincie heeft de partij meer gewonnen dan het kandidaten op de lijst had die er ook écht wonen. Er zal dus iemand moeten verhuizen. Wil niemand dat, dan gaat de zetel verloren aan een andere partij. 

De formatiegesprekken zijn al begonnen, afgaand op deze tweet van Baudet. 

ANP komt met een nieuwe prognose: Forum voor Democratie komt daarin uit op 13 zetels, 1 meer dan gedacht dus. Denk eindigt op 0 zetels voor de senaat. De VVD haalt net als in de eerdere prognose 12 zetels. De OSF (Onafhankelijke SenaatsFractie) verdwijnt uit de Eerste Kamer.

Het CDA behaalt 9 zetels, D66 6, PVV 5, SP 4, PvdA 7, GroenLinks 9, ChristenUnie 4, 50PLUS 2, Partij voor de Dieren 3 en SGP 1.

Op dit moment is 98,5 procent van de stemmen geteld. 
 

VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff ziet niets in een vaste gedoogpartner in de Eerste Kamer. Hij wil, net als CDA en CU, per wet steun zoeken bij de oppositiepartijen. De VVD kan samenwerken met iedere partij die zich constructief opstelt, zegt hij. 

Baudet hing zijn overwinningsspeech gisteren op aan de Uil van Minerva. Maar wie of wat is die uil? We zochten het uit.