D66 verliest, maar doet het beter dan verwacht

De landelijke exit poll toonde woensdagavond voor D66 een optimistischer beeld dan in de verschillende peilingen was voorspeld. De partij haalt in de provincies weliswaar slechts 8 procent van de stemmen binnen (12,4 procent in 2015), maar dat is bij lange na geen halvering vertaald naar Senaatszetels. 

Bij de huidige stand van zaken zouden zeven van de tien huidige Senaatszetels overblijven, met een foutmarge van één zetel. Terwijl een teruggang naar vijf zetels voor de democraten door bijna alle peilers werd verwacht. Hiermee zou de partij zijn teruggeworpen naar het niveau van 2011.

,,Ik draai er niet omheen: we hebben ingeleverd", zei D66-partijleider Rob Jetten hierover vanavond tegen de achterban. ,,Maar tegelijk had niemand verwacht dat het beter zouden doen dan de peilingen. De kiezer waardeert steeds meer dat we verantwoordelijkheid durven te nemen. De basis is gelegd om de weg naar boven weer in te zetten. Richting de Europese verkiezingen in mei.”     

Het afgelopen politieke jaar was voor D66 niet om over naar huis te schrijven. Het kabinet gooide het referendum, ooit een kroonjuweel, in de prullenmand. En toenmalig leider Alexander Pechtold trad uiteindelijk af na meerdere schandalen in de privésfeer, die kiezers afschrikten.

De nieuwe leider, Rob Jetten, is jong en onervaren en zijn antwoorden kwamen de eerste maanden nogal ingestudeerd over. Het leverde hem zelfs de bijnaam ‘Robot’ Jetten op. De D66-voorman maakte gisteren echter wél indruk tijdens een fel verkiezingsdebat met de door de wol geverfde PVV-leider Geert Wilders. ,,Ik heb het ook steeds meer naar mijn zin gekregen", aldus Jetten zelf. 

D66 moet al bijna anderhalf jaar het meest progressieve geluid laten horen in een conservatieve coalitie, waarin vooruitgang in medisch-ethische kwesties bijvoorbeeld taboe is. Daarnaast weigerde het kabinet lange tijd genoeg maatregelen te nemen om het klimaatakkoord van Parijs overtuigend te halen.

Sinds kort waait er echter een andere wind. Het nieuwe kinderpardon en recente extra ingrepen om de klimaatverandering aan te pakken, zoals een CO2-heffing voor grote bedrijven, kunnen de partij met het groenste en meest sociale profiel in de coalitie in de kaart spelen.

En dat is ook gebeurd, vermoedt D66-bewindsvrouw Kajsa Ollongren. Zij ziet dat er nu meerdere mogelijkheden zijn ontstaan voor de regeringscoalitie om in de Eerste Kamer samen te werken met andere partijen, maar spreekt geen voorkeur uit. ,,We hadden vooralsnog samen ook maar 38 zetels in de Senaat, dit kabinet is gewend te werken met wisselende meerderheden.” 

D66 heeft de afgelopen tijd een slimme campagne gevoerd door de immens populaire partijtopper Jan Terlouw in te zetten. Ook maakte de partij gebruik van een sympathiek spotje met een kind en de slogan 'Kies voor de toekomst’ om de kiezer terug te lokken naar het ‘redelijke en optimistische’ D66.

Probleem voor de democraten blijft echter dat het kabinet zwaar impopulair is. En dat verschillende oppositiepartijen van deze verkiezingen een poll hebben gemaakt om de coalitie weg te stemmen. D66 zit daar nog maximaal in tot maart 2021.

De verkiezingsavond van D66 vond vanavond plaats in Den Bosch.

Volg alle ontwikkelingen rond de Provinciale Statenverkiezingen hier live.